Ջիբրայիլ իբն Բախտիշու

Ջիբրայիլ իբն Բախտիշու
Ծնվել է8-րդ դար կամ 688
Մահացել է828 կամ 765
Մասնագիտությունբժիշկ
ԶավակներYuhanna ibn Bukhtishu?

Ջուրջուս իբն Ջիբրայիլ իբն Բախտիշու նաև Բախտիշու Գունդիշապորի (հայալեզու աղբյուրներում կիրառվում է նաև Գևորգ որդի Գաբրիելի Բախտիշու, 8-րդ դար կամ 688 - 828 կամ 765), հայկական ծագմամբ միջնադարյան բժիշկ[1], ով ապրել և գործունեություն է ծավալել Արաբական խալիֆայությունում։ Բախտիշուն եղել է Գոնդիշապուր (Բեթլաբադ) քաղաքի բժշկական դպրոցի գլխավոր բժիշկը։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջիբրայիլ իբն Բախտիշուն համարվում է Բախտիշու արքունական դինաստիայի հիմնադիր, որի անդամները շատ տարիների ընթացքում եղել են արաբական խալիֆների գլխավոր բժիշկներ։ 765 թվականին Ջիբրայիլը բուժել է մահամերձ խալիֆ Աբու ալ-Մանսուրին[2], որին չէր կարողացել օգնել խալիֆայության և ոչ մի բժիշկ։ Արդյունքում, Բախտիշուն դարձել է խալիֆայության ամենահեղինակավոր գործիչներից մեկը։ Ի շնորհիվ իր բարձր պրոֆեսիոնալիզմին և հեղինակության, Ջիբրայիլ իբն Բախտիշուն գլխավորել է Գունդիշապուրի բժշկական դպրոցը։ Ավագ Բախտիշուն բազմաթիվ տարիներ եղել է խալիֆայության գլխավոր բժիշկը, չնայած որ քրիստոնյա էր։ Նա և նրան հաջորդող վեց սերունդները հաջողությամբ եղել են խալիֆների պալատական բժիշկները, հայտնի են եղել մուսուլմանական աշխարհում և մեծ հեղինակություն ունեցել ընդհուպ մինչև 11-րդ դարը։

Հետաքրքիր փաստեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջիբրայիլ իբն Բախտիշուի ծոռը՝ Աբուսայել Բախտիշուն (960-1048) եղել է հանրահայտ Ավիցեննայի (Աբու Ալի Հուսեյն իբն Աբդալլահ իբն Սինա, 980-1037) ուսուցիչը։

Ջիբրայիլ իբն Բախտիշուի թոռը, ով կրում էր պապի անունը, եղել է ժամանակակից հիվանդանոց հասկացության (իր ներկայիս գործառույթներով) հիմնադիրը։ Նա մոտ 800 թվականին Բաղդադում կառուցել է հիվանդանոց, որն իրականացվել է խալիֆ Հարուն ալ-Ռաշիդի նախաձեռնությամբ[3]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Татьяна Сергеевна Сорокина. «История медицины» в II томах. Часть 3. Средние века. Глава 4. Медицина периодов раннего (V—X вв.) и развитого (XI—XV вв.) средневековья. Раздел «Медицина народов средневекового востока (VII—XVII вв.)»:
  2. Основатель династии Джурджус ибн Джибраил ибн Бахтишу
  3. «Интересно: Больница в современном смысле этого слова появилась…». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 15-ին.