Ջրածնի տետրաֆտորոբորատ

Ջրածնի տետրաֆտորոբորատ
Ընդհանուր տեղեկություններ
Դասական անվանակարգում	ջրածնի տետրաֆտորոբորատ
Այլ անվանումներ	ջրածնի տետրաֆտորոբորատ
Ավանդական անվանում	ջրածնի տետրաֆտորոբորատ
Քիմիական բանաձև	BF₄H
Ռացիոնալ բանաձև	H[BF4]
Ֆիզիկական հատկություններ
Ագրեգատային վիճակ	անգույն հեղուկ
Մոլային զանգված	1,5E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ
Հալման ջերմաստիճան	−90 °C °C
Եռման ջերմաստիճան	130 °C °C
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար	16872-11-0
PubChem	28118
EINECS համար	240-898-3
SMILES	[H+].[B-](F)(F)(F)F
ЕС	240-898-3
RTECS	ED2685000
ChEBI	26156
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Ջրածնի տետրաֆտորոբորատ, անօրգանական միացություն, ուժեղ թթու ${\displaystyle H[BF_{4}]}$ քիմիական բանաձևով։ Գոյություն ունի միայն լուծույթներում^[2]։

Ստացում

• Բոր օքսիդի և ֆտորաջրածնական թթվի լուծույթի փոխազդեցությունից^[3]։

${\displaystyle {\mathsf {B_{2}O_{3}+8HF\ {\xrightarrow {\ }}\ 2H[BF_{4}]+3H_{2}O}}}$

• Բոր հիդրօքսիդի և ֆտորաջրածնական թթվի լուծույթի փոխազդեցությունից^[4]։

${\displaystyle {\mathsf {B(OH)_{3}+4HF\ {\xrightarrow {\ }}\ H[BF_{4}]+3H_{2}O}}}$

• Բորի եռֆտորիդի և ջրի փոխազդեցությունից։

${\displaystyle {\mathsf {4BF_{3}+3H_{2}O\ {\xrightarrow {\ }}\ 3H[BF_{4}]+B(OH)_{3}}}}$

Ֆիզիկական հատկություններ

Ջրածնի տետրաֆտորոբորատը գոյություն ունի անգույն հագեցած լուծույթներում։ Տաքացնելիս քայքայվում է։

Քիմիական հատկություններ

• Սառը լուծույթներում ցուցաբերում է ուժեղ թթվային հատկություններ ${\displaystyle pk_{a}=-0,4}$

${\displaystyle {\mathsf {H[BF_{4}]+H_{2}O\ {\xrightarrow {\ }}\ [BF_{4}]^{-}+H_{3}O^{+}}}}$

• Տաք լուծույթներում քայքայվում է.

${\displaystyle {\mathsf {H[BF_{4}]\ {\xrightarrow[{-HF}]{H_{2}O}}\ {\begin{matrix}{\mathsf {B(H_{2}O)F_{3}}}\\{\mathsf {H[B(OH)_{2}F_{2}]}}\\{\mathsf {H[B(OH)_{3}F]}}\end{matrix}}}}}$

• Ալկալիների հետ աղ է առաջացնում.

${\displaystyle {\mathsf {H[BF_{4}]+NaOH\ {\xrightarrow {\ }}\ Na[BF_{4}]+H_{2}O}}}$

Կիրառություն

• Կատալիզատոր օրգանական քիմիայում
• Էլեկտրոլիտ, հատուկ գալվանական բջիջներում։

Գրականություն

• Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ։ Учеб. пособие для вузов. — 3-е изд., испр. — М.։ Химия, 2000. — 480 с. — ISBN 5-7245-1163-0.
• Справочник химика / Редкол.։ Никольский Б.П. и др.. — 3-е изд., испр. — Л.։ Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.
• Химическая энциклопедия / Редкол.։ Зефиров Н.С. и др.. — М.։ Большая Российская энциклопедия, 1998. — Т. 5. — 783 с. — ISBN 5-85270-310-9.
• Albert, R.; Dax, K.; Pleschko, R.; Stütz, A. E. (1985). "Tetrafluoroboric acid, an efficient catalyst in carbohydrate protection and deprotection reactions". Carbohydrate Research 137։ 282–290. doi։10.1016/0008-6215(85)85171-5.
• Bandgar, B. P.; Patil, A. V.; Chavan, O. S. (2006). "Silica supported fluoroboric acid as a novel, efficient and reusable catalyst for the synthesis of 1,5-benzodiazepines under solvent-free conditions". Journal of Molecular Catalysis A։ Chemical 256 (1–2)։ 99–105. doi։10.1016/j.molcata.2006.04.024.
• Heintz, R. A.; Smith, J. A.; Szalay, P. S.; Weisgerber, A.; Dunbar, K. R. (2002). "Homoleptic Transition Metal Acetonitrile Cations with Tetrafluoroborate or Trifluoromethanesulfonate Anions". Inorganic Syntheses 33։ 75–83. doi։10.1002/0471224502.
• Housecroft, C. E.; Sharpe, A. G. (2004). Inorganic Chemistry (2nd ed.). Prentice Hall. p. 307. ISBN 978-0130399137.
• Meller, A. (1988). "Boron". Gmelin Handbook of Inorganic Chemistry 3. New York։ Springer-Verlag. pp. 301–310.
• Perry, D. L.; Phillips, S. L. (1995). Handbook of Inorganic Compounds (1st ed.). Boca Raton։ CRC Press. p. 1203. ISBN 9780849386718.
• Wamser, C. A. (1948). "Hydrolysis of Fluoboric Acid in Aqueous Solution". Journal of the American Chemical Society 70 (3)։ 1209–1215. doi։10.1021/ja01183a101.
• Wilke-Dörfurt, E.; Balz, G. (1927). "Zur Kenntnis der Borfluorwasserstoffsäure und ihrer Salze". Zeitschrift für Anorganische und Allgemeine Chemie 159 (1)։ 197–225. doi։10.1002/zaac.19271590118.

Ծանոթագրություններ

1. Fluoroboric acid
2. Gregory K. Friestad, Bruce P. Branchaud "Tetrafluoroboric Acid" E-Eros Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis. doi:10.1002/047084289X.rt035
3. Mootz, D.; Steffen, M. "Crystal structures of acid hydrates and oxonium salts. XX. Oxonium tetrafluoroborates H₃OBF₄, [H₅O₂]BF₄, and [H(CH₃OH)₂]BF₄", Zeitschrift für Anorganische und Allgemeine Chemie 1981, vol. 482, pp. 193-200. doi:10.1002/zaac.19814821124
4. Wudl, F.; Kaplan, M. L., "2,2′-Bi-L,3-Dithiolylidene (Tetrathiafulvalene, TTF) and its Radical Cation Salts" Inorg. Synth. 1979, vol. 19, 27. doi:10.1002/9780470132500.ch7