Ռասսել-Սիլվերի համախտանիշ

Սիլվեր-Ռասսելի համախտանիշ
սաղմի զարգացման արատներ, հազվագյուտ հիվանդություն, հիվանդության կարգ Խմբագրել Wikidata
Ենթակատեգորիաքրոմոսոմային հիվանդություն, առաջնային թզուկություն, ժառանգական հիվանդություն, Բազմաթիվ բնածին անոմալիաներ/դիսմորֆիկ համախտանիշ՝ փոփոխական մտավոր հաշմանդամության համախտանիշ, կարճ հասակի համախտանիշ, Պոլիմորֆ ժառանգական համախտանիշ՝ քաղցկեղի առաջացման բարձր ռիսկով, բնածին արատներ, հիվանդություն Խմբագրել Wikidata
Կոչվել է ի պատիվՀենրի Սիլվեր Խմբագրել Wikidata
Բժշկական մասնագիտությունբժշկական գենետիկա Խմբագրել Wikidata

Ռասսել-Սիլվերի համախտանիշ, նաև կոչվում է Սիլվեր-Ռասսելի թզուկություն, որը աճի բնածին հազվադեպ հանդիպող խանգարում է: Միացյալ Նահանգներում այն ​​սովորաբար կոչվում է Ռասսել-Սիլվերի համախտանիշ, իսկ Սիլվեր-Ռասսելի համախտանիշ այլուր: Այն գաճաճության 200 տեսակներից մեկն է և առաջնային գաճաճության հինգ տեսակներից մեկը։ Հիվանդությունը պայմանավորված է շատ հազվադեպ հանդիպող ժառանգական արատներով: Աշխարհի բնակչության շրջանում դեպքերի թիվը գնահատվում է 1:50,000-1:100,000: Թվում է, թե տղամարդկանց և կանանց մոտ այն նույն հաճախականությամբ է հանդիպում[1]:

Նշաններ և ախտանիշներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեև զգալի թվով մարդիկ ունեն որոշակի գենետիկական մարկերների հաստատում, դեռևս չկան հստակ հետազոտություններ, որոնք կարող են վերջնականապես ախտորոշել, թե արդյոք մարդը ունի նման գենետիկական խանգարում: Համախտանիշի ախտորոշումը սովորաբար կատարվում է երեխաների մոտ, երբ հաստատվում է ստորև թվարկված մի քանի ախտանիշների առկայությունը[2]:

Ախտանիշները ներառում են ներարգանդային աճի հետամնացություն՝ զուգորդված հետևյալ ախտանիշներից մի քանիսի հետ

Աճի հորմոնով բուժում չստացած չափահաս հիվանդների միջին հասակը տղամարդկանց մոտ `149,9 սմ , իսկ կանանց մոտ՝ 139,7 սմ[3]:

Պատճառներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճշգրիտ ախտահարման պատճառները անհայտ են, սակայն ներկայիս հետազոտությունները մատնանշում են գենետիկ և էպիգենետիկ բաղադրիչներ, որոնք, հնարավոր է, կապված են 7-րդ և 11-րդ քրոմոսոմների մայրական գեների հետ[4]: Ռասսել-Սիլվերի համախտանիշով հիվանդների մի մասի մոտ ժառանգական պատճառաբանություն չի հայտնաբերվել, ինչը ենթադրում է այլ չբածահայտված գեների ներգրավվածության մասին[5]: Քրոմոսոմային անհավասարակշռությունը HMGA2 (բարձր շարժունակության AT-hook 2), որը տեղակայված է 12-րդ քրոմոսոմում, կապված է այն հիվանդների հետ, ովքեր դասականորեն բացահայտված գենետիկ պատճառ չունեն[5]: Ենթադրվում է, որ Սիլվեր-Ռասսելի համախտանիշով հիվանդների մոտավորապես 50%-ի մոտ առկա է H19-ի և IGF2-ի գեների հիպոմեթիլացում(մոդիֆիկացիա)[6]: Կարծիք կա, որ այն հանգեցնում է IGF2-ի գենի թերֆունկցիային և H19 գենի գերֆունկցիային[7]: 10% դեպքերում համախտանիշը կապված է 7-րդ քրոմոսոմի միակողմանի դիսոմիայի (UPD) հետ[4]:

Սա չտարանջատման արդյունք է, երբ պտուղը մորից ստանում է 7-րդ քրոմոսոմի երկու օրինակ (մայրական կողմից ժառանգված), այլ ոչ թե յուրաքանչյուր ծնողից մեկական օրինակ: Նորմայում պահանջվում է, որ IGF2 գեները ժառանգվեն երկու ծնողներից, ինչը կարող է հանգեցնել նույն վիճակի, որը նկատվում է նորմալ քրոմոսոմային ժառանգություն ունեցող մարդկանց մոտ, բայց կրկնապատկում կամ հիպոմեթիլացում[7]: Ժառանգական այլ պատճառներ, ինչպիսիք են` գենի կրկնապատկում, դելեցիա(հեռացում) և քրոմոսոմային շեղումները, նույնպես կապված են Սիլվեր-Ռասսելի համախտանիշի հետ: Հետաքրքիր է, որ Սիլվեր-Ռասսելի համախտանիշով հիվանդների մոտ մարմնի տարբեր հյուսվածքներում առկա են հիպոմեթիլացման տարբեր մակարդակներ, ինչը ենթադրում է խճանկարային ձև և հետզիգոտիկ էպիգենետիկ մոդիֆիկացիայի խնդիրներ: Սա կարող է բացատրել հիվանդի մոտ հաճախ նկատվող մարմնի անհամաչափություն[8]:

Ինչպես և այլ գենետիկական խանգարումներ (օրինակ՝ Պրադեր-Վիլի համախտանիշ, Անգելմանի համախտանիշ և Բեքվիթ-Վիդեմանի համախտանիշ), Սիլվեր-Ռասսելի համախտանիշը կարող է կապված լինել վերարտադրողական օժանդակ տեխնոլոգիաների օգտագործման հետ, ինչպիսին է` արտամարմնային բեղմնավորում[9]:

Ախտորոշում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկար տարիներ Ռասսել-Սիլվերի համախտանիշի ախտորոշումը կլինիկական էր: Այնուամենայնիվ, սա հանգեցրել է համընկնումների այլ համախտանիշների հետ, որոնք ունեն նմանատիպ կլինիկական առանձնահատկություններ, ինչպիսիք են Բլումի համախտանիշը և 12q14 միկրոջնջման համախտանիշը[10]: 2017 թվականին հրապարակվեց միջազգային կոնսենսուս՝ մանրամասնելով, թե ինչ քայլեր պետք է ձեռնարկեն բժիշկները՝ Սիլվեր-Ռասսելի համախտանիշը ախտորոշելու համար: Այժմ խորհուրդ է տրվում նախ փորձարկել 11p15 և mUPD7 մեթիլացման կորստի համար[11]: Խորհուրդ է տրվում կիրառել Նետչին-Հարբիսոնի կլինիկական գնահատման համակարգ (NH-CSS)՝ կլինիկական հատկանիշները միավորների մեջ խմբավորելու համար[11]:

Բուժում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիլվեր-Ռասսելի համախտանիշով երեխաների սննդի կալորիականությունը պետք է միշտ վերահսկվի՝ աճի լավագույն հնարավորություն ապահովելու համար[2]: Եթե ​​երեխան չի կարող հանդուրժել սննդի անընդմեջ ընդունումը, կարող է կիրառվել էնտերալ սնուցում, ինչպիսին է `միջմաշկային էնդոսկոպիկ գաստրոստոմիա:

Վերջույթների երկարության տարբերությամբ կամ սկոլիոզով երեխաների համար ֆիզիոթերապիան կարող է վերացնել այս ախտանիշներից առաջացած խնդիրները: Ավելի ծանր դեպքերում կարող է պահանջվել վերջույթների երկարացման վիրահատություն: Կեցվածքի հետ կապված խնդիրների վատթարացումը կանխելու համար ոտքերի երկարության տարբերությամբ երեխաներին կարող է պահանջվել կոշիկի «բարձրացում»:

Աճի հորմոնային թերապիան հաճախ նշանակվում է որպես Սիլվեր Ռասսելի համախտանիշի բուժման մաս: Հորմոնները ներարկվում են, սովորաբար ամեն օր, 2 տարեկանից մինչև պատանեկություն: Բուժման այս տեսակը կարող է ոչ մի ազդեցություն չթողնել սեռական հասունացման ավարտից հետո կամ կարճ ժամանակ անց: Թեև կան բուժման բազմաթիվ այլ տարբերակներ, թվում է, թե ոչ մեկն այնքան լավ չի աշխատում, որքան աճի հորմոնային թերապիան: Այն կարող է արդյունավետ լինել նույնիսկ այն դեպքում, երբ հիվանդը չունի աճի հորմոնի պակաս:

Ապացուցված է, որ աճի հորմոնային թերապիան արագացնում է հիվանդների աճի տեմպը և, հետևաբար, նպաստում է երեխայի աճին[12]: Մի քանի ուսումնասիրություններ ցույց են տվել, որ աճի հորմոնային թերապիան զգալիորեն բարելավում է երեխայի աճը դեռ մանկական տարիքում և վերջնական հասակը հասուն տարիքում[13]: Կան որոշ տեսություններ, որոնք ենթադրում են, որ նման թերապիան նաև նպաստում է մկանների զարգացմանը և հիպոգլիկեմիայի կառավարմանը:

Հեղինակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այն անվանվել է Հենրի Սիլվերի և Ալեքսանդր Ռասսելի պատվին[14][15]:

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Gilbert, Patricia (1996). «Silver—Russell syndrome». The A-Z Reference Book of Syndromes and Inherited Disorders (second ed.). էջեր 271–273. doi:10.1007/978-1-4899-6918-7_71. ISBN 978-0-412-64120-6.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Russell-Silver Syndrome». patient.info. February 2017.
  3. ↑ Wollmann, H. A.; Kirchner, T; Enders, H; Preece, M. A.; Ranke, M. B. (1995). «Growth and symptoms in Silver-Russell syndrome: Review on the basis of 386 patients». European Journal of Pediatrics. 154 (12): 958–68. doi:10.1007/bf01958638. PMID 8801103. S2CID 21595433.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Silver-Russell Syndrome; SRS». OMIM.
  5. ↑ 5,0 5,1 De Crescenzo, Agostina; Citro, Valentina; Freschi, Andrea; Sparago, Angela; Palumbo, Orazio; Cubellis, Maria Vittoria; Carella, Massimo; Castelluccio, Pia; Cavaliere, Maria Luigia; Cerrato, Flavia; Riccio, Andrea (June 2015). «A splicing mutation of the HMGA2 gene is associated with Silver–Russell syndrome phenotype». Journal of Human Genetics (անգլերեն). 60 (6): 287–293. doi:10.1038/jhg.2015.29. ISSN 1435-232X. PMID 25809938.
  6. ↑ Bartholdi, D; Krajewska-Walasek, M; Ounap, K; Gaspar, H; Chrzanowska, K H; Ilyana, H; Kayserili, H; Lurie, I W; Schinzel, A; Baumer, A (2008). «Epigenetic mutations of the imprinted IGF2-H19 domain in Silver-Russell syndrome (SRS): Results from a large cohort of patients with SRS and SRS-like phenotypes» (PDF). Journal of Medical Genetics. 46 (3): 192–7. doi:10.1136/jmg.2008.061820. PMID 19066168. S2CID 29211777. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021-05-03-ին. Վերցված է 2019-10-31-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 Eggermann, Thomas; Begemann, Matthias; Binder, Gerhard; Spengler, Sabrina (2010). «Silver-Russell syndrome: genetic basis and molecular genetic testing». Orphanet Journal of Rare Diseases. 5 (1): 19. doi:10.1186/1750-1172-5-19. ISSN 1750-1172. PMC 2907323. PMID 20573229.
  8. ↑ Ishida, Miho (April 2016). «New developments in Silver–Russell syndrome and implications for clinical practice». Epigenomics. 8 (4): 563–580. doi:10.2217/epi-2015-0010. ISSN 1750-1911. PMC 4928503. PMID 27066913.
  9. ↑ Butler, M. G. (2009). «Genomic imprinting disorders in humans: A mini-review». Journal of Assisted Reproduction and Genetics. 26 (9–10): 477–86. doi:10.1007/s10815-009-9353-3. PMC 2788689. PMID 19844787.
  10. ↑ Spengler, S.; Schonherr, N.; Binder, G.; Wollmann, H. A.; Fricke-Otto, S.; Muhlenberg, R.; Denecke, B.; Baudis, M.; Eggermann, T. (2009-09-16). «Submicroscopic chromosomal imbalances in idiopathic Silver-Russell syndrome (SRS): the SRS phenotype overlaps with the 12q14 microdeletion syndrome» (PDF). Journal of Medical Genetics. 47 (5): 356–360. doi:10.1136/jmg.2009.070052. ISSN 0022-2593. PMID 19762329. S2CID 30653418. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021-05-03-ին. Վերցված է 2019-12-12-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 Wakeling, Emma L.; Brioude, Frédéric; Lokulo-Sodipe, Oluwakemi; O'Connell, Susan M.; Salem, Jennifer; Bliek, Jet; Canton, Ana P. M.; Chrzanowska, Krystyna H.; Davies, Justin H. (2016-09-02). «Diagnosis and management of Silver–Russell syndrome: first international consensus statement». Nature Reviews Endocrinology. 13 (2): 105–124. doi:10.1038/nrendo.2016.138. hdl:1765/108227. ISSN 1759-5029. PMID 27585961. S2CID 13729923.
  12. ↑ Rakover, Y.; Dietsch, S.; Ambler, G. R.; Chock, C.; Thomsett, M.; Cowell, C. T. (1996). «Growth hormone therapy in Silver Russell Syndrome: 5 years experience of the Australian and New Zealand Growth database (OZGROW)». European Journal of Pediatrics. 155 (10): 851–7. doi:10.1007/BF02282833. PMID 8891553. S2CID 11550940.
  13. ↑ Silver-Russell Syndrome (2.0 ed.). United Kingdom: Child Growth Foundation. March 2021. էջ 19. Վերցված է 9 April 2022-ին.
  14. ↑ Russell, A (1954). «A syndrome of intra-uterine dwarfism recognizable at birth with cranio-facial dysostosis, disproportionately short arms, and other anomalies (5 examples)». Proceedings of the Royal Society of Medicine. 47 (12): 1040–4. PMC 1919148. PMID 13237189.
  15. ↑ Silver, H. K.; Kiyasu, W; George, J; Deamer, W. C. (1953). «Syndrome of congenital hemihypertrophy, shortness of stature, and elevated urinary gonadotropins». Pediatrics. 12 (4): 368–76. doi:10.1542/peds.12.4.368. PMID 13099907. S2CID 22644845.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դասակարգում
Արտաքին աղբյուրներ