Սթրոնգհարթ (շուն)

Սթրոնգհարթ
Տեսակշուն և կենդանի դերասան
Սեռարական
Ծնվել էհոկտեմբերի 1, 1917(1917-10-01)
ԾննդավայրՎրոցլավ, Սիլեզիա, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական ռայխ
Սատկել էհունիսի 24, 1929(1929-06-24) (11 տարեկան)
Սատկելու վայրԼոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
ՏերՋեյն Մերֆին
Մրցանակներ
 Strongheart Վիքիպահեստում

Էտցել ֆոն Օրինգեն (գերմ.՝ Etzel von Oeringen, հոկտեմբերի 1, 1917(1917-10-01), Վրոցլավ, Սիլեզիա, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական ռայխ - հունիսի 24, 1929(1929-06-24), Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), ավելի հայտնի է որպես Սթրոնգհարթ (անգլ.՝ Strongheart՝ Ամուր սիրտ), արու գերմանական հովվաշուն, առաջին կենդանի կինոդերասաններից մեկը։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էտցել ֆոն Օրինգենը ծնվել է 1917 թվականի հոկտեմբերի 1-ին Վրոցլավում (այլ աղբյուրների համաձայն՝ Գերմանիայում)։ Արու գերմանական հովվաշուն էր, որին պահել է գործարանատեր Ռոբերտ Նիդհարթը՝ Կվեդլինբուրգից։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Էտցելը Բեռլինում գերմանական Կարմիր խաչի կողմից վերապատրաստվել է որպես ոստիկանական շուն։ Պատերազմից հետո նրա տերն աղքատացել է և միջոցներ չուներ շուն պահելու համար։ Մտահոգվելով, որ Էտցելը վատ ձեռքերում կլինի, նա մերժել է ավելի մեծ առաջարկները և շանը տվել է իր ընկերոջը, որը Նյու Յորքի Ուայթ Փլեյնս քաղաքում բուծարան ուներ։ Երեք տարեկանում Էտցելին տարել են ԱՄՆ՝ վաճառքի համար։

Սթրոնգհարթը և Թրիմբլը «American Boy» ամսագրում

20-րդ դարի սկզբին շների մարզիչ Լարի Թրիմբլը իր առջև նպատակ էր դրել իր կենդանիներից մեկին դարձնել կինոաստղ։ 1920 թվականին նա սկսել է «քասթինգ» տաղանդավոր շների շրջանում, ինչի արդյունքում կարողացել է գտնել իր փնտրած կենդանուն։ Դա Էտցելն էր, որը հսկայական չափեր ուներ (57 կգ) և ավելի շատ հակված էր կծելու մարդկանց, քան ֆիլմերում նկարահանվելու։ Այդուհանդերձ, Թրիմբլը գնել է նրան և փոխելով անունը (Սթրոնգհարթ)՝ տարել Հոլիվուդ։

Կենդանու ագրեսիվ բնույթը փոխելու համար երկար ժամանակ է պահանջվել։ Արդյունքում Թրիմբլին հաջողվել է շանը վտանգավոր կենդանուց վերածել ընկերական դերասանի։ Բայց Սթրոնգհարթը պահպանում էր ոստիկանական շան որոշ առանձնահատկություններ։ Նա գիտեր, թե ինչպես ճիշտ գնահատել մարդկանց բնավորությունը և սովորություն ուներ մանրազնին ուսումնասիրել և երբեմն նույնիսկ գաղտնի հետապնդել նրանց, ում չէր վստահում[1]։

Սթրոնգհարթի առաջին ֆիլմը «Լուռ կանչն» էր։ Ֆիլմի թողարկումից անմիջապես հետո շունը հայտնի է դարձել։ Շատ երկրպագուներ եկել էին Հոլիվուդ՝ տեսնելու չորսոտանի կինոհերոսին։ Ոմանց նույնիսկ հաջողվել է շոյել խստաբարո շանը։ Սթրոնգհարթը նկարահանվել է մի քանի ֆիլմում և իր համար ընկերուհի ձեռք բերել՝ գերմանական հովվաշուն Լեդի Ջեյնը (կամ Ջուլ)[2]։

Սթրոնգհարթի կյանքը ողբերգական ավարտ է ունեցել։ 1929 թվականին շունը նկարահանվել է նոր ֆիլմում և հնարքներից մեկի կատարման ժամանակ ընկել շիկացած լամպի վրա։ Կենդանին ծանր այրվածքներ է ստացել և մահացել 1929 թվականի հունիսի 24-ին Ջեյն Մերֆինի տանը։ 1960 թվականին նա հետմահու ստացել է աստղ Հոլիվուդյան «Փառքի ծառուղում»՝ գրական հերոս Լասիի և շուն-կինոդերասան Ռին Տին Տինի կողքին։

Ֆիլմագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Սիրո վարպետ» ֆիլմի բացիկ (1924)

Սթրոնգհարթի մասնակցությամբ գրեթե բոլոր ֆիլմերը կորել են։ «Սիրո վարպետը» ֆիլմի շապիկը պահպանվել է Ֆրանսիայում՝ Ֆիլմագրության և շարժվող պատկերների ազգային կենտրոնում։ «Բոստոնյան Բլեքի վերադարձը» ֆիլմը պահպանվել է 16 միլիմետրանոց կինոժապավենի վրա` տարածաշրջանային DVD-ով։

Ստորև ներկայացված է Սթրոնգհարթի բոլոր ֆիլմերի ցուցակը.

Տարի Ֆիլմի վերնագիր Ռեժիսոր Դեր
1921 Լուռ զանգ Լարի Թրիմբլ Ֆլեշ
1922 Բրաունը՝ հյուսիսից Լարի Թրիմբլ Բրաուն
1924 Սիրո վարպետ Լարի Թրիմբլ Սթրոնգհարթ
1925 Սպիտակ ժանիք Լարի Թրիմբլ Սպիտակ ժանիք
1925 Բևեռային աստղ Պոլ Պաուել Բևեռային աստղ
1927 Բոստոնյան Բլեքի վերադարձը Հարի Օ․ Հոյթ Սթրոնգհարթ

Հիշատակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1926 թվականին «Սթրոնգհարթ․ հրաշք շան պատմությունը» գրքում Թրիմբլը պատմել է, թե ինչպես է Սթրոնգհարթը եկել ԱՄՆ և ընտրվել նկարահանման համար, ներկայացրել է նրա մարզումները, ֆիլմերում ունեցած հաջողությունները։

Սթրոնգհարթի ճանաչումը ոգեշնչել է «Doyle Packing Company» ընկերությանը և 1932 թվականին ընդունել է նրա անունը և լուսանկարը պահածոյացված շների կերակուրի համար։ «Strongheart» շների կերակուրը մեծ բիզնես հաջողություն է ունեցել հատկապես Միջին Արևմուտքում, և խանութներում հասանելի էր մինչև 2002 թվականը։

Ալեն Բունը հրատարակել է երկու գիրք՝ «Նամակներ Սթրոնգհարթին» (1939) և «Հարազատություն ամբողջ կյանքի հետ» (1954)՝ նվիրված կենդանիների շփմանը և մահից հետո շան հոգու կյանքին։ Երկու գրքերն էլ մի քանի անգամ վերահրատարակվել են և համարվում են սպիրիտուալիզմի դասականներ։ «The Washington Post»-ի թղթակից Բունը Մյորֆինի և Թրիմբլի գործուղման ժամանակ շատ ժամանակ էր անցկացնում Սթրոնգհարթի հետ, և նրա ու շան միջև կար խորը հոգևոր կապ։

Կալդեկոտյան շքանշանի մրցանակակիր Էմիլի Առնոլդ Մաքքալիի «Սթրոնգհարթ. աշխարհում առաջին կինոաստղ շունը» (2014) գիրքը նախատեսված է երիտասարդ հանդիսատեսի համար։ «The New York Times»-ը բարձր է գնահատել այդ աշխատանքը։

Քենդիս Ֆլեմինգի «Սթրոնհգարթ․ արծաթյա էկրանի հրաշք շունը» (2018) վեպը նախատեսված է 8-12 տարեկան երեխաների համար։ Այն նկարազարդել է Կալդեկոտյան մեդալակիր Էրիկ Ռոմանը։ Kirkus Review-ն ասել է. «Համր ֆիլմի նման, Ֆլեմինգի պատմվածքը լի է արկածախնդրությամբ, սիրավեպով և անորոշությամբ»։ Գիրքը աստղային ակնարկ է ստացել Գրացանկում։

Մրցանակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մրցանակ Տարի Կատեգորիա Աշխատանք Արդյունք
Հոլիվուդյան փառքի ծառուղի 1960 Կինոարդյունաբերության մեջ ունեցած ներդրման համար Չկա տվյալ Մրցանակ

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Стронгхарт — первая немецкая овчарка-кинозвезда / OMEDVET
  2. ↑ «Стронгхарт — первая немецкая овчарка, покорившая Голливуд Dogjournal.ru. Собаки, породы собак. Фото, видео, картинки собак, новости, анекдоты, истории о собаках». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 14-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]