Սուսերով պար

Սուսերով պար, Արամ Խաչատրյանի երաժշտական ստեղծագործություններից, որը գրվել է «Գայանե» բալետի վերջին գործողության համար (1942)։ Այն կոմպոզիտորի ամենահայտնի և ճանաչված ստեղծագործություններից է, որում հայկական ժողովրդական երաժշտությունը զուգակցված է ջազային էլեմենտների հետ։ Այն աշխարհում ամենաշատ կատարվող ստեղծագործություններից է[1]։ Տիգրան Մանսուրյանի խոսքերով այն «Գյումրիի հայկական հարսանեկան պարի և իսկական ամերիկյան սաքսոֆոնի հակակշիռ է, որը հանգեցնում է շատ հետաքրքիր և օրգանական սինթեզի»[2]։ Առկա են «Սուսերով պարի» բազմաթիվ փոխադրություններ տարբեր գործիքների համար, կամերային անսամբլների համար։

1948 թվականին «Սուսերով պարը» ԱՄՆ-ում դարձավ երաժշտական ավտոմատների հիթը[3]։ Այն այնքան հանրաճանաչ դարձավ, որ Newsweek-ը առաջարկեց 1948 թվականը անվանել «Արամ Խաչատրյանի տարի ԱՄՆ-ում»[4]։ Նույն թվականին «Սուսերով պարի» միանգամից երեք տարբերակներ (Չիկագոյի սիմֆոնիկ նվագախմբի, Նյու Յորքի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի և Լևանտի Նվագախմբի կատարմամբ) գրավեցին Billboard ամսագրի դասական երաժշտության հիթ-շքերթի առաջին հորիզոնականները և հայտնվեցին բեսթսելլերների ամենամյա ցուցակում[5]։ «Սուսերով պարը» դարձավ Չիկագոյի սիմֆոնիկ նվագախմբի առաջին ձայնագրությունը, որի վաճառքը գերազանցեց մեկ միլիոն օրինակը[6]։

«Սուսերով պարը» նշանակալի ազդեցություն ունեցավ 20-րդ դարի երաժշտության պատմության մեջ[7]։ ԱՄՆ-ի, Մեծ Բրիտանիայի և Գերմանիայի երաժիշտների կողմից բազմաթիվ ձայնագրություններ արվեցին։ Մինչ այժմ այս ստեղծագործության թեման օգտագործվում է ֆիլմերում, հեռուստասերիալներում և գեղասահորդների ելույթներում։ Billboard-ը «Սուսերով պարը» անվանեց «ստեղծագործություն, որը հայտնի է ներկայիս գոյություն ունեցող բոլոր էստրադային նվագախմբերին»[8]։

Իմ երաժշտական ընտանիքում մի անհնազանդ ու աղմկոտ զավակ կա՝ «Սուսերով պարը» «Գայանե» բալետից։ Ազնվությամբ, եթե ես իմանայի, որ այն այդպիսի հանրաճանաչություն ձեռք կբերի և արմունկներով հետ կմղի մյուս ստեղծագործությունները, ապա երբեք այն չէի գրի։
- Արամ Խաչատրյան

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Frolova-Walker, Marina (Summer 1998). «"National in Form, Socialist in Content": Musical Nation-Building in the Soviet Republics». Journal of the American Musicological Society. University of California Press on behalf of the American Musicological Society. 51 (2): 362. doi:10.2307/831980. «... Khachaturian's most popular piece, the Sabre Dance ...»
  2. д/ф «Khachaturian» (2003)
  3. «Soviets throw book at Beria». Life. New York. 1957 թ․ դեկտեմբերի 28. էջ 17.
  4. «Juke-Box Red». Music. Newsweek. Vol. 31. New York. 1948. էջ 72.
  5. «The Year's Top Selling Classical Artists Over Retail Counters». Billboard. 1949 թ․ հունվարի 1: 19. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  6. Hoffman, Frank, ed. (2005). Encyclopedia of Recorded Sound, Volume 1: A-L. New York: Routledge. էջ 184. ISBN 978-0-203-48427-2.
  7. Adalian, Rouben Paul (2010). Historical Dictionary of Armenia. Lanham, Maryland: Scarecrow Press. էջ 381. ISBN 978-0-8108-7450-3.
  8. «Casey At The Bat». Billboard: p. 103. 2007 թ․ սեպտեմբերի 15. {{cite journal}}: |page= has extra text (օգնություն)