Սուրբ Անտոնիոյի գայթակղությունը | |
---|---|
տեսակ | գեղանկար |
նկարիչ | Սալվադոր Դալի[1] |
տարի | 1946[1] |
բարձրություն | 90 սանտիմետր |
լայնություն | 120 սանտիմետր |
ստեղծման երկիր | Իսպանիա |
ուղղություն | սյուրռեալիզմ[1] |
ժանր | հոգևոր արվեստ |
նյութ | յուղաներկ[2] և կտավ[2] |
գտնվում է | Գեղեցիկ արվեստների թագավորական թանգարան, Իսպանիա[1] և ԱՄՆ[1] |
հավաքածու | Գեղեցիկ արվեստների թագավորական թանգարան[2] |
հիմնական թեմա | Temptations of Saint Anthony? |
պատկերված են
| |
Ծանոթագրություններ |
«Սուրբ Անտոնիոյի գայթակղությունը» (իսպ.՝ La tentación de San Antonio), իսպանացի սյուրռեալիստ նկարիչ Սալվադոր Դալիի նկարը՝ վրձնած 1946 թվականին։ Պահվում է Բրյուսելի Գեղեցիկ արվեստների թագավորական թանգարանում։ Այս աշխատանքը համարվում է Դալիի ստեղծագործությունների նախակարապետը՝ մտնելով լայնորեն հայտնի «դասական շրջանի» կամ «Դալիի ռենեսանսի» մեջ։
1946 թվականին Դալին նկարել է «Սուրբ Անտոնիոյի գայթակղությունը» նկարը Գի դը Մոպասանի «Սիրելի ընկեր» նովելի մոտիվներով ամերիկացի կինոռեժիսոր Ալբերտ Լևինի նկարահանած ֆիլմի մրցույթում գայթակղված սրբի կերպարի ստեղծման համար։ Դա եղել է միակ գեղարվեստական մրցույթը, որին մասնակցել է Դալին։ Վերջին հաշվով, ֆիլմի համար ընտրված նկարի հեղինակը դարձել է սյուրռեալիստ նկարիչ Մաքս Էռնստը[3]։
Նկարը պարունակում է բազմաթիվ սյուրռեալիստական տարրեր, որ բնորոշ են Դալիի աշխատանքներին։ Այն դարձել է առաջին ստեղծագործությունը, որ արտացոլել է նկարչի հետաքրքրությունը Երկնքի և Երկրի միջև տարածության հանդեպ[4]։ Նկարը ներկայումս գտնվում է Բելգիայի Գեղեցիկ արվեստների թագավորական թանգարանում[5]։
«Սուրբ Անտոնիոյի գայթակղությունը» նկարված է յուղաներկերով՝ կտավի վրա։ Պատկերված է անապատային բնապատկեր՝ հորիզոնի ցածր գիծը բարձր ամպերով և մութ, ջերմացնող գույներով բաց երկնքում։ Սուրբ Անտոնիոն ծնկի է իջել ներքևի ձախ անկյունում․ աջ ձեռքում պահում է խաչը, մարդկային գանգը ընկած է նրա աջ ոտքի մոտ, փղերի շքերթը՝ ձիու գլխավորությամբ, մոտենում է սրբազղան Անտոնիոյին։ Փղերը բեռնված են գայթակղություն խորհրդանշող առարկաներով՝ մերկ կնոջ արձան՝ կանգնած ցանկության գավաթի մեջ, կոթող, ոչ մեծ շինություն՝ մերկ կնոջ մարմնի մասով և աշտարակ։ Կենդանիները պատկերված են երկար իլիկաձև ոտքերով, որ դարձնում է նրանց կերպարը անկշռելի։ Ետին պլանում երևում է Էլ Էսկորիալ վանքը։
Անտոնիո Մեծը իրականում գոյություն ունեցող ճգնավոր է եղել։ Ապրել է անապատում 3-րդից 4-րդ դարերում։ Գործնականում ամեն գիշեր նրան երևացել է Սատանան և գայթակղելով՝ նրան ուղարկել է բազմազան գայթակղող, մեղավոր երազներ[6]։ Նկարը պատկերում է Սուրբ Անտոնիոյի հակամարտությունը գայթակղությունների դեմ։ Այդ գործում նրան օգնում է խաչը՝ ճգնավորի անկոտրում հավատի խորհրդանիշը։ Սրբի մերկ մարմինը անձնավորում է նրա թուլությունը։ Նկարի կիզակետը հանդիսանում է կենդանիների շքերթը՝ տեղավորված նկարի կենտրոնում։ Շքերթը գլխավորող ձին մարմնավորում է ուժ, քաղցրասիրություն և հզորություն։ Հետո դիտողը տեսնում է փղերին, որոնցից յուրաքանչյուրն իր վրա տանում է գայթակղության պտուղները։ Ձախից առաջին փիղը տանում է իր վրա ցանկության ոսկյա գավաթը, որի մեջ կանգնած է մերկ կինը՝ իր կերպարով ընդգծերով ստեղծագործության էրոտիկ բնույթը։ Մեջտեղի փիղը տանում է իշխանության խորհրդանիշ Կոթողը, որը հիշեցնում է Հռոմի հայտնի քանդակագործ Լորենցո Բերնինիի աշխատանքը։ Հաջորդ երկու փղերը ծանրաբեռնված են Անդրեա Պալլադիոյի ոճով վենետիկյան շենքերով[7]։ Ետին պլանում ևս մի փիղ կա, որ տանում է ֆալլոսյան հնչերանգներով բարձր աշտարակ, իսկ ամպերի մեջ կարելի է տեսնել Էսկորիալից մի քանի բեկորներ՝ որպես օրենքի և հոգևոր կարգի խորհրդանիշ։ Փղերի ոտքերը անասելի մաշված են և թվում է, թե ուր որ է կջարդվեն ու մրգերը կլցվեն սրբի վրա։
Դալին համարել է, որ շատ առարկաներ տիրապետում են հոգևոր ուժի և ուզում էր պատկերել այդ հոգևոր ուժը իր աշխատանքներում։ Նման պատկերացումները նկարչին ներշնչել էր ոգրորվածությունը ատոմային էներգետիկայով, մասնավորապես՝ ատոմային ռումբով, որը նա համարել է առանձնապես միստիկ և հզոր[4]։ Այս կտավը համարվում է Դալիի աշխատանքներից առաջինը, որտեղ հեղինակը հետաքրքրություն է ցուցաբերել այնպիսի թեմաների նկատմամբ, ինչպես ձգողականության անկշռելիությունն ու չեզոքությունն են և «… սկսել է զուգակցել իր աշխատանքներում ոգեկոչությունը, դասական գեղարվեստը և ատոմային դարի կերպարները»[8]։
|