Սևան Նիշանյան

Սևան Նիշանյան
արմտ. հայ.՝ Սեւան Նշանեան
Դիմանկար
Ծնվել էդեկտեմբերի 21, 1956(1956-12-21) (67 տարեկան)
ԾննդավայրՍտամբուլ, Թուրքիա
Քաղաքացիություն Թուրքիա
Ազգությունհայ
Կրոնաթեիզմ
ԿրթությունԵյլի համալսարան, Կոլումբիայի համալսարան, Ռոբերթ քոլեջ և Պանգալտիի մասնավոր հայկական դպրոց
ԵրկերSozlerin Soyagaci?, Nisanyan Sozluk?, Nisanyan Sozluk?, Turkey Person Names Dictionary?, Index Anatolicus և Nisanyan Names?
Մասնագիտությունգրող, լեզվաբան, հետազոտող, լրագրող, ստուգաբան, բառարանագիր, անվանաբան և toponymist
Կայքsevannisanyan.info
 Sevan Nishanyan Վիքիպահեստում

Սևան Նիշանյան (թուրքերեն՝ Sevan Nişanyan, դեկտեմբերի 21, 1956(1956-12-21), Ստամբուլ, Թուրքիա), թուրքահայ մտավորական, գրող-ճանապարհորդ, հետազոտող, լեզվաբան։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճարտարապետ Վաղարշ Նիշանյանի որդին է։ Սովորել է մասնավոր հայկական դպրոցում, ավարտել է Եյլի համալսարանը և Կոլումբիայի համալսարանը, տիրապետում է մի քանի լեզուների։

1985 թվականին Նիշանյանը վերադարձավ Թուրքիա՝ անցնելու իր պարտադիր զինվորական ծառայությունը։ Հետագա երկու տասնամյակներում նա հանդես է եկել որպես պրոֆեսիոնալ ճամփորդական գրող և ուղեցույցների խմբագիր։ Լրագրող Թոմաս Գոլցի հետ նա հրատարակել է մի շարք ուղեցույցներ Թուրքիայի շրջանների մասին։ Նա գրել է American Express ուղեցույցներ Աթենքի, Պրահայի, Վիեննայի և Բուդապեշտի մասին։

1998 թվականին կնոջ հետ լույս է ընծայել Փոքրիկ հյուրանոց առաջին տարեկան հրատարակությունը, որը մինչև 2008 թվականը պարբերաբար ներկայացնում էր Թուրքիայի փոքր հյուրանոցները և մեծ հաջողություն ունեցավ։

Մի շարք գրքերի հեղինակ է։ 2004 թվականին պարգևատրվել է Թուրքիայի մարդու իրավունքների ասոցիացիայի մրցանակով։

Բանտարկություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեռևս 2012 թվականից թուրքական իշխանությունը սկսել էր հետապնդումներ Սևան Նիշանյան դեմ, երբ վերջինս իր բլոգում գրել էր խոսքի ազատության վերաբերյալ` խոսելով Մուհամեդ մարգարեին քննադատելու իրավունքի մասին։ Եվ այդ ժամանակ Թուրքիայի արդարադատության նախարարը իր ելույթի մեջ հայտարարել է, որ Մուհամեդ մարգարեին վիրավորելու ոչ մի փորձ անպատիժ չի մնալու[1]։ 2014 թվականի հունվարին նրան ձերբակալել են և մեղադրանք առաջարկել՝ պետության կողմից պահպանվող տարածքում շինություն կառուցելու, շինարարական նորմերը և վերոհիշյալ օրենսգրքի այլ դրույթներ խախտելու, ինչպես նաև սրբապղծության և մուսուլմանների կրոնական զգացմունքները ոտնահարելու համար[2]։ Բանտարկվել է 16 տարի 7 ամիս ժամկետով[3]։ Բանտարկության տարիների ընթացքում Հայաստանի կառավարությանը Սևան Նիշանյանին շնորհել է Վիլյամ Սարոյանի մեդալ[4]։

Փախուստ բանտից

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2017 հուլիսի 14-ին Սևան Նիշանյանը Ֆոչայի բաց ռեժիմի բանտից թույլտվությամբ դուրս է եկել և այլևս չի վերադարձել։ Հետագայում նրա ֆեյբուքյան և թվիթերյան[5] էջում հայտնվել է մի գրառում՝ «Թռչունը թռավ. տարոսը մնացած ութսուն միլիոնին» (թուրքերեն՝ Kuş uçtu. Darısı geride kalan seksen milyonun başına):

Սխալ Հանրապետություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նշանյանը գրել է "Սխալ Հանրապետություն" գիրքը (թուրքերեն ՝Yanlış Cumhuriyet), որը ներկայացնում է Թուրքիայի Հանրապետության հիմնադրման առասպելները։ Այն գրված է 1994 թվականին, սակայն շրջանառվում էր լուսապատճենը, մինչև որ հնարավոր եղավ տպագրել 2008 թվականին, առանց ճնշումներից վախենալու։

Index Anatolicus

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Index Anatolicus

2010 թվականին Նիշանյանը հրապարակել է Index Anatolicus-ը Թուրքիայի ավելի քան 16,000 տեղանուններով, որոնք փոխվել են թուրքացման քաղաքականության պատճառով։ Ներառված համապարփակ փաստաթղթերը նախկինում չէին հրապարակվել և ներկայացնում են հազարավոր ավանդական անուններ, հիմնականում հունական, հայկական, քրդական, ասորական, արաբական ծագման, որոնք փոխարինվել են թուրքական անուններով 20-րդ դարում։

Index Anatolicus-ը դարձավ առցանց 2011 թվականին։ Ներկայիս տվյալների բազան ներառում է ավելի քան 56,000 քարտեզագրված տեղանուններ։

Այլ գրքեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիշանյանը հրատարակել է երեք ժողովածուներ, որոնք ներառում են նրա լեզվաբանական աշխատանքները՝ Elifin Öküzü, Kelimebaz եւ Kelimebaz-2:

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «Սևան Նիշանյան. «Ինձ պահում են բանտային սարսափելի պայմաններում»». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 15-ին.
  2. ↑ Ես բանտում եմ հայ եւ սոցիալիստ լինելու համար. Սեւան Նիշանյան
  3. ↑ Sevan Nişanyan'a hapis cezası (թուրքերեն)
  4. ↑ «Սեւան Նշանյան. «Ինձ ասացին՝ չխոսես, բայց ես խոսելու եմ». Բանտից փախած հայ մտավորականի հարցազրույցը». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 2-ին.
  5. ↑ Սևան Նիշանյանի թվիթերյան էջը

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սևան Նիշանյան» հոդվածին։
Բառարաններ և հանրագիտարաններ