Վիշապների կամուրջ

Վիշապների կամուրջ
Անունովվիշապ
Երկիր Սլովենիա
ՏեղանքԼյուբլյանա
Տեսակկամարաձև կամուրջ
Նյութերկաթբետոն և երկաթ
Հատում էԼյուբլյանիցա
Երկարություն45 մետր
Բացման տարեթիվապրիլի 10, 1901
Ժառանգության կարգավիճակmonument of local significance?[1]
Քարտեզ
Քարտեզ

Վիշապների կամուրջ (սլովեն.՝ Zmajski most)[2], ավտոմեքենաների համար նախատեսված կամուրջ Լյուբլյանիցա գետի վրա[3][4][5]՝ Լյուբլյանայում, Սլովենիայի մայրաքաղաքի ամենահայտնի և ճանաչելի տեսարժան վայրերից մեկը, ճարտարապետության հուշարձան[6]։

Լյուբլյանիցա գետի վրա առաջին փայտե կամուրջը կառուցվել է Վալենտին Վոդնիկի հրապարակի մոտ 1819 թվականին։ Այն խիստ վնասվել է 1895 թվականի երկրաշարժի հետևանքով։ 1901 թվականին ավստրիացի ինժեներ Յոզեֆ Մելանի և ճարտարապետ Յուրի Զանինովիչի ղեկավարությամբ կառուցվել է նոր եռաթռիչք կամարակապ կամուրջ վիեննական մոդեռնի ոճով[7]։ Վիշապի կամուրջը եվրոպական առաջին երկաթբետոնե կամուրջներից մեկն է, շինարարության ավարտի պահին կամրջի կամարը Եվրոպայում եղել է մեծությամբ երրորդ[8]։ Լինելով Լյուբլյանայի վերակառուցման ծավալուն ծրագրի մի մասը՝ այն կոչվել է «կայսր Ֆրանց Իոսիֆ I-ի հոբելյանական կամուրջ» և նվիրված է Ավստրո-Հունգարիայի միապետի կառավարման 40-ամյակին[9]։ Սակայն պաշտոնական անվանումը ժողովրդականություն չի վայելել, այն հայտնի է դարձել որպես Վիշապի կամուրջ՝ կամրջի երկու կողմերում տեղադրված պատվանդանների վրա վիշապների չորս բրոնզե արձանների շնորհիվ։

Արդեն հռոմեացիների ժամանակ Լյուբլյանայի (այն ժամանակ՝ Հռոմեական գաղութ Էմոն) խորհրդանիշն է եղել արծվառյուծը, որը պատկերված է եղել մասնավորապես տեղական մետաղադրամների վրա։ 13-րդ դարում քաղաքային կնիքի վրա պատկերված է եղել թևավոր առյուծ։ Մինչև 15-րդ դարն այն արդեն վերածվել է կանաչ վիշապի, որը թևերը տարածել է ամրոցի վրա։ Մինչ օրս կանաչ վիշապը (արդեն եռահարկ սպիտակ աշտարակի վրա կանգնած) պատկերված է Լյուբլյանայի զինանշանի վրա[10]։ Վիշապի մասին հնագույն ավանդությունը սկիզբ է առնում իլլիրացիներից։ Նրա կերպարը կապվում է արգոնավորդների հետ, որոնք ոսկե գեղմը ձեռք բերելուց հետո Կողքիսից տուն էին վերադառնում Դանուբ գետով և նրա վտակներով։ Հենց այստեղ՝ Լյուբլյանիցայի ափին, Յասոնը՝ արգոնավորդների առաջնորդը, ըստ լեգենդի, հաղթել է թևավոր օձին և ազատագրել տեղացիներին հավերժական վախից[11]։

Գոյություն ունի նաև ավելի նոր լեգենդ՝ կապված կամուրջը պաշտպանող վիշապների հետ. ըստ դրա՝ երբ կամրջով անցնում է կույս աղջիկ, վիշապները սկսում են թափահարել իրենց պոչը[12][13][14][15]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Registry of Cultural Heritage of Slovenia — Ministry of Culture of Slovenia.
  2. ↑ Potočnik, A. (1927 թ․ հունիս). «Ljubljana: b) Ljubljanski mostovi». Zvonček. 28 (10): 229. ISSN 1855-7287.
  3. ↑ The Dragon Bridge Արխիվացված 2014-05-02 Wayback Machine, the city's official tourist site.
  4. ↑ Ljubljana – A lively city, safe under the wings of a dragon Արխիվացված 2008-04-10 Wayback Machine International Associations of Business Communicators (IABC)
  5. ↑ «Kako so Ljubljančani pospravili za Habsburžani in se prikupili novim oblastnikom» [How the Residents of Ljubljana Cleaned After the Habsburgs and Won the New Authority Over]. MMC RTV Slovenija. RTV Slovenija. 2012 թ․ մարտի 10.
  6. ↑ Ерёмина Л.М. Все столицы мира: Популярный справочник. — Москва: Дрофа, 2001. — С. 66—68. — 304 с. — ISBN 5-7107-3085-8
  7. ↑ C Abdunur ARCH'01: Troisième conferénce internationale sur les ponts en arc. — Presses des Ponts, 2001. — С. p124. — ISBN 2859783474
  8. ↑ Мост Змея (англ) Արխիվացված 2008-12-11 Wayback Machine
  9. ↑ Լյուբլյանա՝ քաղաք վիշապի թևերի ներքո (անգլ.) Արխիվացված 2008-04-10 Wayback Machine
  10. ↑ «Райская птица на крепостной стене. Гербы Венгрии, Хорватии, Словении». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 8-ին.
  11. ↑ Walter Cummins, Thomas E. Kennedy The Literary Traveler. — Del Sol Press, 2005. — С. p62. — ISBN 0974822930
  12. ↑ Steve Fallon Slovenia. — Lonely Planet, 2004. — С. p65. — ISBN 1741041619
  13. ↑ Robin McKelvie, Jenny McKelvie Slovenia: The Bradt Travel Guide. — ROBIN MCKELVIE, 2005. — С. p84. — ISBN 1841621196
  14. ↑ McKelvie, Robin; McKelvie, Jenny (2008). «What To See». Slovenia: The Bradt Travel Guide. Bradt Travel Guides. էջ 75. ISBN 978-1-84162-119-7.
  15. ↑ Fallon, Steve (2004). Slovenia. Lonely Planet. էջ 65. ISBN 1-74104-161-9.
Վիիքպահեստ