Վիսարիոն Ջուղաշվիլի

Վիսարիոն Ջուղաշվիլի
վրաց.՝ ბესარიონ ჯუღაშვილი
Դիմանկար
Ծնվել է1850[1]
ԾննդավայրԴիդի Լիլո
Մահացել էօգոստոսի 25, 1909(1909-08-25)
Մահվան վայրԹիֆլիս, Ռուսական կայսրություն[1]
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն
Մայրենի լեզուվրացերեն
Մասնագիտությունարհեստավոր և cobbler
ԱմուսինԵկատերինա Գելաձե
Ծնողներհայր՝ Vano Zazovich Dzhugashvili?, մայր՝ Besarion Jughashvili's mother?[2]
ԵրեխաներMikhail Jughashvili?, Giorgi Jughashvili? և Իոսիֆ Ստալին
 Besarion Jughashvili Վիքիպահեստում

Վիսարիոն (Բեսո) Իվանովիչ Ջուղաշվիլի (վրաց.՝ ბესარიონ ივანეს ძე ჯუღაშვილი, 1850[1], Դիդի Լիլո - օգոստոսի 25, 1909(1909-08-25), Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն[1]), Ի. Վ. Ստալինի հայրը։ Խորհրդային զինվորական գործիչներ՝ հրետանավոր Յ. Ի. Ջուղաշվիլու և ավիատոր Վ. Ի. Ստալինի, խորհրդային բանասեր Ս. Ի. Ալելուևայի պապիկը, խորհրդային սրտաբան Ի. Գ. Ալելուևայի, թատրոնի ռեժիսոր Ա. Վ. Բուրդոնսկու, ռուս բանասեր Գ. Հ. Ջուղաշվիլու և խորհրդային զինվորական գիտնական Ե. Յ. Ջուղաշվիլու նախապապը։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բեսո Ջուղաշվիլին ծնվել է Թիֆլիսի նահանգի Դիդի-Լիլո գյուղում, Մաչաբել ամրոցի քրիստոնյաների ընտանիքում։ Բեսոյի հայրը՝ Վանո Զազովիչ Ջուղաշվիլի (1825-1898 թթ.) զբաղվում էր խաղողի աճեցմամբ և վաճառքով[3]։ Բեսոյի մեծ եղբայրը՝ Գեորգի Իվանովիչ Ջուղաշվիլի (1845-1915 թթ.): Մանգլիս գյուղի ճանապարհին նա ուներ պանդոկ, որը վրաց ազնվականների շրջանում հայտնի ժամանցի վայր էր։ Ինչպես պնդում է ռուս պատմաբան Է. Ս. Ռադզինսկին, Բեսոյի պապը՝ Զազա Վիսարինովիչ Ջուղաշվիլին (1798-1847 թթ.) հաճախ մասնակցում էր գյուղացիական խռովություններին, ձերբակալվել է, նստել բանտ, իրականացրել փախուստներ։ Շուտով նա տեղափոխվեց Դիդի-Լիլո գյուղ, այնտեղ ամուսնացավ[4]։ Զազան նախրապան էր։ Սպանվել է 50 տարեկանում[4]։

Վիսարիոն Ջուղաշվիլին մասնագիտությամբ կոշկակար էր։ Բեսոն կարողանում էր վրացերեն կարդալ և, գիտեր նաև ռուսերեն, հայերեն և ադրբեջաներեն։ Ամենայն հավանականության գիտելիքները ձեռք են բերվել ինքնուրույն, քանի որ Բեսոն դպրոցում չէր սովորել։ Հոր մահից և եղբոր՝ Գեորգիի սպանությունից հետո Բեսոն քրոջ՝ Պելագեայի հետ հեռացավ[5] Թիֆլիս և սկսեց աշխատել հայ Ադելխանովի արտադրամասում[5], որտեղ բավականին շուտ աչքի ընկավ և ստացավ վարպետի կոչում։

1860- ականների վերջին և 1870-ականների սկզբին հայ առևտրական Իոսիֆ Բարամովը (Բարամյանց ) Գորի քաղաքում բացեց կոշիկի կարման և վերանորոգման գործարան և այնտեղ հրավիրեց վրացական ամենալավ մասնագետներին, որոնց թվում էր նաև Վիսարիոն Իվանովիչ Ջուղաշվիլին։ Նա ամուսնացած էր Եկատերինա (Կեկե) Գելաձեի հետ, որը գյուղական իշխան Ամիլախվարի աղջիկն էր։ Հարսանիքի արարողությունը տեղի ունեցավ Գորի քաղաքի Վերափոխման տաճարում 1874 թվականի մայիսի 17-ին։

Երեխաներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Միխայիլ - ծնվել է 1875 թվականի փետրվարի 14-ին և ապրել է մեկ շաբաթ
  • Գեորգի - ծնվել է 1876 թվականի դեկտեմբեր 24-ին, մահացել է 1877 թվականին կարմրուկից, Իոսիֆ Վիսարինովիչի ծնունդից մեկ տարի առաջ
  • Իոսիֆ- ծնվել է 1878 թվականի դեկտեմբերի 6 (18)[6]։

Գորիում Ստալինի մանկության ընկեր և հարևան Նիկո Տլաշաձեի հուշերից[6].

Երբ գալիս էր Սոսոյի հայր Բեսոն, մենք փախնում էինք սենյակում խաղալու։ Բեսոն շատ յուրահատուկ մարդ էր։ Միջին հասակի, մեծ սև բեղերով և երկար հոնքերով, դեմքի արտահայտությունը խիստ։ Նա քայլում էր միշտ ջղային։ Հագնում էր կարաչաևյան արխալուղ և երկար կարաչաևյան չերքեզկա՝ նեղ կաշվե գոտով ծածկված։ Հագնում էր երկարաճիտ կոշիկներ, դնում էր գլխարկ։

:

Մի շարք հիշողությունների համաձայն Սոսոյի ծնվելուց հետո Բեսոն սկսեց չարաշահել ալկոհոլը, հաճախ էր ծեծում կնոջը և երեխային (այլ տեղեկություններով Բեսոն տառապում էր ալկոհոլիզմով մինչ ամուսնանալը )։ Մոտավորապես 1883 թվականին նա թողեց ընտանիքը և տեղափոխվեց Թիֆլիս։ 1889 թվականին Բեսոն փորձեց որդուն հանել Գորիի հոգևոր գիմնազիայի նախապատրաստական դասարանից, որպեսզի սովորեցնի իր արհեստը, սակայն ընկերները նրան համոզեցին չանել դա։ 1890 թվականին Բեսոն Սոսոյի հետ տեղի ունեցած դժբախտ պատահարից հետո, տարավ որդուն Թիֆլիս, որտեղ նրան տեղավորեց Ադելխանովների կոշիկի գործարանում աշխատելու։ Սակայն Թիֆլիս՝ որդու ետևից եկավ Եկատերինա Գեորգիևնան և տարավ որդուն հետ՝ Գորի, որտեղ նա շարունակեց հոգևոր կրթություն ստանալ։

Վիսարիոն Ջուղաշվիլու հավանական գերեզմանը Թելավիում

Վիսարիոն Ջուղաշվիլու հետագա ճակատագիրը մանրամասնորեն հայտնի չէ։ Թոռնուհու՝ Սվետլանա Ալելուևայի տեսակետով, նա մահացավ 1890 թվականին ընդհարման ժամանակ դանակի հարվածից (որի ժամանակ նա հարբած էր)։ Ստալինի ծագմանը նվիրված մի շարք աշխատանքներում[7], փաստվում է, որ Վիսարիոնը մահացել է 1909 թվականին։ Մասնավորապես պահպանվել է «Տեղեկատվություն Վոլգոգրադի ոստիկանության վերասկման N136 գործից »՝թվագրված 1909 թվականով.

Իոսիֆ Վիսարինովիչ Ջուղաշվիլի։ Վրացի գյուղացիներից ունի հայր ՝ Վիսարիոն Իվանով, 55 տարեկան, և մայր Եկատերինա, ապրում են՝ մայրը՝ Գորի, հայրը վարում է քոչվոր կյանք...[8]:

Մի շարք ուսումնասիրողներ փաստում են, որ Վիսարիոն Իվանովիչը մահացել է 1909 թվականի օգոստոսի 25-ին Թիֆլիսի հիվանդանոցներից մեկում տուբերկուլյոզից, կոլիտից և քրոնիկ թոքաբորբից։ Այդ նույն աղբյուրների համաձայն թաղվել է Թելավիում, սակայն թաղման իսկությունը ճշտված չէ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 http://www.spokeo.com/Besarion+Jughashvili+1
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Geni(բազմ․) — 2006.
  3. ↑ С.Рыбас, 2010, с. 9.
  4. ↑ 4,0 4,1 ↑ Город и семья
  5. ↑ 5,0 5,1 По словам представителей рода Арсошвили (осет.Æрсойтæ) (потомки Джугашвили по женской линии и старожилы с. Диди-Лило), Бесо бежал из села то ли от налогов, то ли от долгов
  6. ↑ 6,0 6,1 ↑ Согласно записям в метрической книге горийского Успенского собора, Иосиф Джугашвили появился на свет не 21, а 6 (18) декабря 1878 года и был крещён 17 (29) декабря того же года.
  7. ↑ ↑ См., например: Каминский В., Верещагин В. Детство и юность Сталина. — Молодая гвардия. — 1939, № 12.
  8. ↑ ↑ Джугашвили Виссарион, Бесо (рус.). hrono.ru. Проверено 24 сентября 2014.

Աղբյուրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Островский А. В. Предки Сталина // Генеалогический вестник. —СПб., 2001. — № 1.
  • Аллилуева, Светлана Иосифовна Двадцать писем к другу. — М., 1990. — С. 121.
  • Рыбас, Святослав Юрьевич Сталин. — М.: Молодая гвардия (издательство), 2010. — (ЖЗЛ, выпуск 1419). — ISBN 978-5-235-03324-5