Տերի Բիսոն

Տերի Բիսոն
անգլ.՝ Terry Bisson
Ծննդյան անունանգլ.՝ Terry Ballantine Bisson
Ծնվել էփետրվարի 12, 1942(1942-02-12)[1][2][3][…]
ԾննդավայրMadisonville, Կենտուկի
Վախճանվել էհունվարի 10, 2024(2024-01-10)[4] (81 տարեկան)
Վախճանի վայրԲերկլի, Կալիֆոռնիա
Մասնագիտությունգրող, վիպասան, գիտաֆանտաստիկ գրող և Ֆանտաստիկ ժանրի գրող
Լեզուանգլերեն
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունԼուիսվիլի համալսարան (1964)
Ժանրերգիտական ֆանտաստիկա և գիտական ֆենտեզի
Ուշագրավ աշխատանքներTalking Man?
Պարգևներ
Կայքterrybisson.com
 Terry Bisson Վիքիպահեստում

Տերի Բելնթայն Բիսոն (անգլ.՝ Terry Ballantine Bisson, փետրվարի 12, 1942(1942-02-12)[1][2][3][…], Madisonville, Կենտուկի - հունվարի 10, 2024(2024-01-10)[4], Բերկլի, Կալիֆոռնիա), գիտական ֆանտաստիկա և ֆենտեզի ժանրերով ստեղծագործած ամերիկացի գրող։ Ավելի հայտնի է որպես պատմվածքների հեղինակ։ Մի քանի տասնամյակ Բիսոնը զբաղեցրել է գիտական ֆանտաստիկա ժանրով գրված պատմվածքների բոլոր հնարավոր վարկանշային ցուցակների առաջին շարքերը։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տերի Բելնթայն Բիսոնը ծնվել է 1942 թվականի փետրվարի 12-ին Մադիսոնվիլում, մեծացել Օուենսբորոյում (Կենտուկի)[5]։

1964 թվականին Լուիսվիլյան համալսարանն ավարտել է բակալավրի աստիճանով։ 1960-ական թվականների վերջերին Բիսոնը տեղափոխվել է Նյու Յորք, որտեղ սկսել է գրել կոմիքսների սցենարներ («Creepy» и «Eerie»), գրել է թերթերի համար, որպես խմբագիր աշխատել է «Սարսափի սարդոստայն» ամսագրում։ 1970 թվականին նա տարվել է Հիպիի գաղափարախոսությամբ և չորս տարի ապրել Կոլորադո լեռան «Կարմիր Ռոքերներ» կոմունայում, եղել է ավտոմեխանիկ։

1976 թվականին վերադառնում է Նյու Յորք, որտեղ սկսում է աշխատել «Բերկլի» և «Էյվոն» հրատարակչություններում։ 1985 թվականին Բիսոնը, ով իրեն համարում էր «Նոր Ձախ», Ջուդի Ջենսոնի հետ համատեղ ստեղծել է «փոստով գրքեր պատվիրելու հեղափոխական ծառայություն» (Jacobin Books) և մոտ հինգ տարի ղեկավարել այն։ 1990-ական թվականների կեսերին «Հարպեր-Քոլինզ» հրատարակչությունում նա ստացել է խորհրդատուի պաշտոն։

2002 թվականից Բիսոնն ապրել է Օքլենդում (Կալիֆոռնիա)։

Բիսոնը վախճանվել է 2024 թվականի հունվարի 10-ի առավոտյան, 81 տարեկանում[6]։

Ստեղծագործություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իր առաջին պատմվածքը Տերի Բիսոնը գրել է դեռևս քոլեջում։ Պատմվածքը կոչվում էր «Ջորջ», որը հաղթել էր «Story» ամսագրի մրցույթը` հեղինակին բերելով 50 դոլար արժողությամբ մրցանակ։ Ապա, մինչև ֆանտաստ-գրող դառնալը, մոտ 20 տարի նա ոչ մի պատմվածք չի գրել։ Տերիի առաջին հրապարակումը համարվում է «Սարահարթի վրայով» (1979) ստեղծագործությունը, իսկ 1981 թվականին «Pocket Books» հրատարակչությունում հրատարակվել է Բիսոնի «Wyrldmaker» դեբյուտային վեպը։ Ամենահայտնի պատմվածքը, որը Բիսոնին բերել է միանգամից մի քանի հեղիանակավոր ԳՖ-մրցանակներ, համարվում է «Արջերը հայտնաբերում են կրակը» պատմվածքը, որտեղ էվոլյուցիայի տարօրինակ շրջադարձով արջերը վերափոխվում են խելամիտ արարածների։

Բիսոնի պատմվածքները կանոնավոր կերպով հայտնվում են «Playboy»-ում, «Asimov’s Science Fiction»-ում, SciFi.com-ում և «Fantasy & Science Fiction»-ում։ Նրա ստեղծագործությունները հրատարակվել են «Nation», «Գլամուր», «Automotive News», «New York Newsday», «Լոս-Անջելես թայմզ», «Վաշինգտոն Փոստ» և այլ հրատարակչություններում։ Իր տեքստերով բեմադրում են ներկայացումներ, իսկ «Յունիվերսալ» կինոընկերությունը պահպանում է «Necronauts»-ի էկրանավորման իրավունքները։

Տերի Բիսոնին պատկանում են նաև մի քանի վեպեր, որոնց թվում են «Կրակ լեռան վրա» (անգլ.՝ Fire on the Mountain, 1988)[7] և «Ճանապարհորդություն դեպի Կարմիր մոլորակ» (անգլ.՝ Voyage to the Red Planet, 1990) վեպերը[8]։ Գրքի չափի «Dear Abbey» (2003) նորավեպը, որը հրատարակվել է Անգլիայում, անվանակարգվել է բրիտանական ԳՖ (գիտական ֆանտաստիկա) մրցանակի (BSFA)[5]:

Տեր Բիսոնն ավարտել է մահամերձ Միլլեր Վոլտերի վերջին վեպը` «Սուրբ Լեյբովիցը և Վայրի Ձին» (անգլ.՝ Saint Leibowitz and the Wild Horse Woman, 1997)` գրելով մոտավորապես տեքստի 20 %-ը։

Բիսոնը համարվում է այնպիսի ֆիլմերի նովելիզացիաների հեղինակ, ինչպիսիք են օրինակ «Ջոնի Մնեմոնիկ»-ը[9], «Վիրտուոզություն», «Հինգերորդ տարրը», «Օտարը։ Վերակենդանացում», «Հոլիվուդյան ճանապարհորդություններ» և «Վեցերորդ օր»-ը, ինչպես նաև «Գաղտնի տեղեկություններ» սերիալի էպիզոդներից մեկը` «Հրաշագործը»։

Ստեֆընի Սպինների (Stephanie Spinner) հետ համատեղ Բիսոնը գրել է մանկակական արկածային ԳՖ-վեպեր. «Be First in the Universe» (2000) և «Expiration Date: Never!» (2001): 1997 թվականին Բրեդ Քվենտին (Brad Quentin) կեղծանվամբ հրատարակվել է երեք վեպ «Ջոնիի արկածները» («Jonny Quest») մանկական սերիալից։ 1998—1999 թվականներին «NASCAR: Pole Position» մանկական շարքից հրատարակվել է վեց գիրք, վերջին երեքը` Նեդ Վեբի (Ned Webb) համահեղինակությամբ։ Գրքերը հրատարակվել են Տ։ Բ։ Քելհուն կեղծանվամբ (T. B. Calhoun):

Բիսոնը գրել է նաև երկու գիրք «Աստղային պատերազմներում» հանդես եկած հայտնի «գլխերի որսորդ» Բոբ Ֆետի դժվար մանկության մասին («Boba Fett: the Fight to Survive», 2002 և «Boba Fett: Crossfire», 2003):

Բիսոնը Գիբսոնի, Բիր Գրեգի, Օսթին Ջեյնի, Ռեզենբերգի, Վիլյամ Շեքսպիրի, Ռոջեր Ջելազնիի[10] և Էն Մակքեֆրիի գրքեր հարմարեցրել է կոմիքսների չափանիշներին։

Աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • պատմվածք։ «Արջերը հայտնաբերում են կրակը» (անգլ.՝ Bears Discover Fire), 1990;
  • պատմվածք։ «Սեղմիր Էնին» (անգլ.՝ Press Ann), 1991;
  • պատմվածք։ «Նրանք պատրաստված են մսից» (անգլ.՝ They're Made Out of Meat), 1991;
  • պատմվածք։ «Ննջեցյալի ուրվագիծը»(անգլ.՝ Dead Man's Curve), 1994;
  • պատմվածք։ «Ասա նրանց, որ նրանք աղբ են» (անգլ.՝ Tell Them They Are Full of Shit, And They Should Fuck Off), 1994;
  • պատմվածք։ «Ջոյի շոուն» (անգլ.՝ The Joe Show), 1994;
  • պատմվածք։ «10:07:24» (անգլ.՝ 10:07:24), 1995;
  • պատմվածք։ «Մահ գոյություն չունի» (անգլ.՝ There Are No Dead), 1995;
  • պատմվածք։ «Վերևի սենյակում» (անգլ.՝ In the Upper Room), 1996;
  • պատմվածք։ «Տիեզերքի եզրին» (անգլ.՝ The Edge of the Universe), 1996 թվական[11];
  • պատմվածք։ «Գրասենյակային սիրավեպ» (անգլ.՝ An Office Romance), 1997;
  • պատմվածք։ «Ձայնարկիչ» (անգլ.՝ The Player), 1997;
  • պատմվածք։ «Առաջին կրակը» (անգլ.՝ First Fire), 1998;
  • պատմվածք։ «Ինձ եկեղեցի տար ժամանակին» (անգլ.՝ Get Me to the Church on Time), 1998;
  • պիես։ «Միջադեպ Օուկ Ռիջում» (անգլ.՝ Incident at Oak Ridge), 1998;
  • պատմվածք։ «Ոչ այս Վիրջինիան» (անգլ.՝ Not This Virginia), 1999;
  • պատմվածք։ «Հարթեցնող» (անգլ.՝ Smoother), 1999;
  • պատմվածք։ «Փլեզնթվիլի հրեշը» (անգլ.՝ The Pleasantville Monster Project: A Film), 1999;
  • պատմվածք։ «Մաքս» (անգլ.՝ Macs), 1999 թվական[12];
  • պատմվածք։ «Նա սիրում է Լյուսիին» (անգլ.՝ He Loved Lucy, նա անգլ.՝ Laky-ին է), 2000;
  • պատմվածաշար։ «Վերևի սենյակը և այլ պատմություններ» (անգլ.՝ In the Upper Room & Other Likely Stories), 2000;
  • պատմվածք։ «Հնավաճառ» (անգլ.՝ The Pickup Artist), 2001;
  • պատմվածք։ «Չարլի հրեշտակները» (անգլ.՝ Charlie's Angels), 2001 թվական[13];
  • պատմվածք։ «Գրեթե տանը» (անգլ.՝ Almost Home), 2003;
  • պատմվածք։ «Սիրելի աբբայություն» (անգլ.՝ Dear Abbey), 2003;
  • պատմվածք։ «Հետախույզի ազնվությունը» (անգլ.՝ Scout's Honor), 2004;

Մրցանակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1990 թվական — Նեբյուլա մրցանակ(անգլ.՝ Nebula Award), Պատմվածք (Short Story) անվանակարգով Արջերը հայտնաբերում են կրակը (անգլ.՝ Bears Discover Fire , 1990) ստեղծագործության համար։
  • 1991 թվական — Ազիմովի ընթերցողական մրցանակ (անգլ.՝ Asimov's Readers' Awards), Պատմվածք (Short Story) անվանակարգով Արջերը հայտնաբերում են կրակը (անգլ.՝ Bears Discover Fire , 1990) ստեղծագործության համար։
  • 1991 թվական — Հյուգո մրցանակ (անգլ.՝ Hugo Award), Պատմվածք (Short Story) անվանակարգով Արջերը հայտնաբերում են կրակը (անգլ.՝ Bears Discover Fire , 1990) ստեղծագործության համար։
  • 1991 թվական — Թեոդոր Ստարջոնի մրցանակ, լավագույն ԳՖ-պատմվածք անվանակարգով Արջերը հայտնաբերում են կրակը (անգլ.՝ Bears Discover Fire , 1990) ստեղծագործության համար։
  • 1991 թվական — Լոկուս մրցանակ (անգլ.՝ Locus Award), Պատմվածք (Short Story) անվանակարգով Արջերը հայտնաբերում են կրակը (անգլ.՝ Bears Discover Fire , 1990) ստեղծագործության համար։
  • 1993 թվական— Phoenix Award, ԳՖ-գրականության մեջ ներդրում ունենալու համար։
  • 2000 թվական — Լոկուս մրցանակ (անգլ.՝ Locus Award), Պատմվածք (Short Story) անվանակարգով Մաքս (անգլ.՝ Macs ,1999) ստեղծագործության համար։
  • 2000 թվական — Նեբյուլա մրցանակ (անգլ.՝ Nebula Award),Պատմվածք (Short Story) անվանակարգով Մաքս (անգլ.՝ Macs , 1999) ստեղծագործության համար։
  • 2006 թվական — «Նրանք պատրաստված են մսից» (նկարահանված անգլ.՝ Stephen O'Regan's film) պատմվածքի էկրանավորումը Սիեթլ քաղաքում հաղթել է Գֆ-ժանրի կարճամետրաժ ֆիլմերի մրցույթում (անգլ.՝ SF Short Film Festival):

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  2. ↑ 2,0 2,1 NooSFere (ֆր.) — 1999.
  3. ↑ 3,0 3,1 BD Gest' (ֆր.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Terry Bisson (1942-2024) — Locus.
  5. ↑ 5,0 5,1 Bisson, Terry:. «TERRY BISSON of the UNIVERSE: Life & Works» (անգլերեն). Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 7-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
  6. ↑ «Terry Bisson (1942-2024)». 2024 թ․ հունվարի 10. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 6-ին. {{cite news}}: Text "Locus" ignored (օգնություն)
  7. ↑ Այլընտրանքային պատմության ժանրով գրված պատմվածք, որտեղ Ջոն Բրաունի գլխավորած ստրուկների ապստամբությունը` Հարիեթ Թաբմենի օգնության շնորհիվ ավարտվում է հաղթանակով, Աբրահամ Լինքոլնին չի հաջողվում ոչնչացնել սևամորթների «Նոր Աֆրիկա» հանրապետությունը, որը դուրս էր ԱՄՆ-ի կազմից, և ամբողջ աշխարհն ընդգրկվում է սոցիալիստական հեղափոխության մեջ։ 1959 թվականին մոտ ամբողջ մոլորակն ապրում է իրական սոցիակիզմի պայմաններում, և աֆրոամերիկացի տիեզերագնացները ուղևորվում են դեպի Մարս, որպեսզի տոնեն իրենց ազատության 100-ամյակը։
  8. ↑ Միջազգային էքսպեդիցիա Մարսի վրա, որին կարողացել է ֆիանանսավորել միայն հսկայական կինոստուդիան, որը ցանկացել է նկարահանել նոր «ԳՖ մարտաֆիլմ» բնության մեջ։
  9. ↑ Bisson, Terry: (1995). Johnny Mnemonic. New York: Pocket. ISBN 0-671-52300-7.{{cite book}}: CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
  10. ↑ По первым двум книгам Хроник Амбера: Девять принцев Амбера и Ружья Авалона:
  11. ↑ Терри Биссон: На краю Вселенной // Если : Журнал. — № 11. — С. 13-46.
  12. ↑ Рассказ публиковался(չաշխատող հղում) (չաշխատող հղում — պատմություն, կրկնօրինակ) в журнале «Если», № 9: 2001 թվական։
  13. ↑ Рассказ публиковался(չաշխատող հղում) (չաշխատող հղում — պատմություն, կրկնօրինակ) в журнале «Если», № 6: 2003 թվական։

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]