Տիմբալո

Տիմբալո
Տեսակ	ճաշ
Ենթատեսակ	մակարոնով ուտեստ
Առաջացման երկիր	Իտալիա
Timballo Վիքիպահեստում

Տիմբալո (իտալ.՝ Timballo), իտալական թխվածքաճաշ՝ բաղկացած մակարոնեղենից^[1], բրնձից^[2] կամ կարտոֆիլից՝ մեկ կամ մի քանի այլ բաղադրիչների հետ (պանիր, միս, ձուկ, բանջարեղեն կամ մրգեր)^[3][4]։ Երբեմն այն պատրաստում են՝ բաղադրիչները շերտավոր կամ շաքարային խմորի մեջ զետեղելով։ Իտալիայում կան այս ուտեստի բազմաթիվ տարածաշրջանային տարբերակներ։

Ստուգաբանություն

«Timballo» տերմինը ծագել է հին ֆրանսիական tamballe բառից, որը նշանակում է թմբուկ, լիտավր, դափ, որն իր հերթին ծագում է արաբերենից^[5]։ Արդեն 15-րդ դարում հայտնի էր timballo alla teramana-ն, որը բաղկացած էր ձվից և ալյուրից պատրաստված նրբաբլիթներից։ Սարդինիայում tumbalu-ն դարեր շարունակ եղել է հովիվների համար պուդինգ՝ պատրաստված այծի կաթից, մեղրից, թարմ ձվերից և կիտրոնի կեղևից։

Ֆրանսիացիները ամենայն հավանականությամբ տիմբալոյի բաղադրատոմսը մասամբ փոխառել են նեապոլիտանցիներից, այսպես կոչված «Երկու Սիցիլիաների թագավորությունում»՝ իրենց կարկանդակները ստեղծելու համար։ Հավանաբար ֆրանսիական անունը արմատավորվել է իտալական խոհանոցում։

Տիմբալոյի տեսակները տարբերվում են տարածաշրջանից տարածաշրջան և երբեմն այն անվանում են bomba, tortino, sartu (նեապոլիտանական մեկնաբանություն) կամ pasticcio (ավելի հաճախ օգտագործվում է հրուշակեղենի կեղևի մեջ թխված նմանատիպ ուտեստը նշելու համար)^[3]։

Պատրաստում

Ճաշատեսակը պատրաստում են թավայում գմբեթի ձևով։ Մակարոնեղենը կամ բրինձը զետեղվեւմ են թխելու համար նախատեսված ամանի պատերին, ներսում տեղավորվում է միջուկը, ձվերը կամ պանիրն օգտագործվում են որպես կապող նյութ։ Բրինձը որպես բաղադրամաս օգտագործվում է Էմիլի Ռոմանյեում, որտեղ ուտեստը անվանվում է «բոմբա» և թխվում է աղավնուց կամ մեկ այլ որսամսից, ոլոռից, տեղական պանրից և մակարոնեղենի հիմքից։ Նրբաբլիթն որպես հիմնական բաղադրիչ օգտագործվւոմ է Աբրուցոյում, իսկ այլ շրջաններում օգտագործվում է ռավիոլի կամ նյոկի^[3]։ Սիցիլիայում այն սովորաբար պատրաստվում է մակարոնեղենով և սմբուկով^[6]։ Երբեմն օգտագործում են սնկով սոուս կամ ֆոնդատա, Պիեմոնտիի պանրի սոուս և բեշամել^[3][7]։

Մշակույթի մեջ

Timballo-ն նշանավոր տեղ է զբաղեցնում 1996 թվականի «Մեծ գիշեր» ֆիլմում, չնայած ուտեստը այնտեղ կոչվում է timpano (տարածաշրջանային կամ ընտանեկան տերմին)^[3]։ Ֆիլմը նպաստել է ուտեստի ժողովրդականության մեծացմանը^[8][9]։

Տես նաև

• Պաստիտսիո

Ծանոթագրություններ

1. Тимбалло/ Софи Бреймбридж, Джо Глинн: Италия. Еда и дольче вита Արխիվացված 2020-06-16 Wayback Machine. – М.: Евробукс, 2011. – 296 с. – ISBN 5040125267, 9785040125265
2. «Тимбалло ди ризо». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 16-ին.
3. Schrambling, Regina (2006 թ․ հունվարի 11). «With timballo, any night is big». Los Angeles Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 4-ին.
4. McKeon, Nancy (1996 թ․ սեպտեմբերի 25). «. . . And in the Starring Role: The Timballo!». Washington Post. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 4-ին. {{cite news}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)
5. «Vocabolario Treccani». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 16-ին.
6. Zeldes, Leah A. (2010 թ․ դեկտեմբերի 1). «Eat this! Timballo Siciliano, something different to do with pasta». Dining Chicago. Chicago's Restaurant & Entertainment Guide, Inc. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 18-ին.
7. Del Conte, Anna^[en] Gastronomy of Italy. — Pavilion Books, 2004. — ISBN 978-1862059580
8. Marchetti, Domenica; Susie Cushner Big Night In: More Than 100 Wonderful Recipes for Feeding Family and Friends Italian-Style. — Chronicle Books^[en], 2008. — С. 99. — ISBN 978-0-8118-5929-5
9. Kasper, Lynne Rossetto; Susie Cushner The Italian Country Table: Home Cooking from Italy's Farmhouse Kitchens. — Simon and Schuster, 1999. — С. 100. — ISBN 978-0-684-81325-7 «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 19-ին.