Փոլ Իգնեշիուս Paul Robert Ignatius | |
---|---|
Ծնվել է | նոյեմբերի 11, 1920 (103 տարեկան) |
Ծննդավայր | Գլենդեյլ, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ |
Քաղաքացիություն | ԱՄՆ |
Կրթություն | Հարվարդի բիզնես դպրոց, Հարվարդի համալսարան, Հարավային Կալիֆոռնիայի համալսարան և Հերբերտ Հուվեր ավագ դպրոց |
Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ, լրագրող և գործարար |
Զբաղեցրած պաշտոններ | Ռազմածովային ուժերի նախարար |
Կուսակցություն | Դեմոկրատական կուսակցություն |
Անդամություն | Phi Beta Kappa |
Paul R. Ignatius Վիքիպահեստում |
Փոլ Հովսեփի Իգնատոսյան կամ Փոլ Ռոբերտ Իգնեյշըս (անգլ.՝ Paul Robert Ignatius, նոյեմբերի 11, 1920, Գլենդեյլ, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), հայազգի ամերիկացի պաշտոնյա, ով 1967-1969 թվականներին եղել է ԱՄՆ ռազմածովային ուժերի նախարարը, ԱՄՆ-ի 36-րդ նախագահ Լինդոն Ջոնսոնի կառավարման տարիներին (1963-1969) ԱՄՆ պաշտպանության նախարարի օգնական և ամերիկյան հզորագույն զանգվածային լրատվամիջոցներից մեկի՝ Վաշինգտոն Փոստ օրաթերթի նախագահը[1]։ ԱՄՆ ռազմածովային ուժերի ծովակալ[2]։
Որպես ԱՄՆ-ի ռազմածովային ուժերի նախկին նախարար, ապա՝ ԱՄՆ-ի Պաշտպանության փոխնախարար, Իգնեյշըս-Իգնատոսյանը առայժմ ԱՄՆ-ի պատմության մեջ ամենաբարձր ռազմական պաշտոնները զբաղեցրած հայորդին է[3]։ Նրա անունով է կոչվում ամերիկյան ամենամեծ, գեղեցիկ և կարևորագույն նշանակություն ունեցող ռազմանավերից USS Paul Ignatius (DDG-117) (Փոլ Իգնեյշըս) ռազմանավը։
Փոլ Ռոբերտ Իգնեյշըսը ծնվել է 1920 թվականին Գլենդելում (Կալիֆոռնիա), Ամերիկա ներգաղթած հայերի՝ Էլիզա (օրիորդական ազգանուն՝ Ժամկոչյան) և Հովսեփ "Ժոզեֆ" Բ․ Իգնեյշըսների (իսկական ազգանունը Իգնատոսյան կամ Իգնացյան[1]) ընտանիքում[4][5]։ Փոլ Ռոբերտ Իգնեյշըսը Ջորջ Մարշալի հիմնադրամի հոգաբարձու է, Դաշնային քաղաքների խորհրդի և Արտաքին հարաբերությունների Վաշինգտոնյան ինստիտուտի խորհրդի անդամ։
Փոլ Ռոբերտ Իգնեյշըսը սովորել է Հարվարդի համալսարանի տնտեսագիտության ֆակուլտետում և Հարավային Կալիֆոռնիայի համալսարանում (University of Southern California, USC): Նա հիմնադրել է «Հարբրիջ հաուզ ինքորփորեյշընը» (Harbridge House, Inc.), որը Բոստոն քաղաքում տեղակայված կառավարման խորհրդատվա-հետազոտական մի ընկերություն էր։ Հարավային Կալիֆորնիայի համալսարանում ստացել է բակալավրի աստիճան (Ֆի Բետտա Կապպա՝ Phi Beta Kappa և Ֆի Կապպա Տաու՝ Phi Kappa Tau) և Վարչական գործարարության մագիստրոսի աստիճան (անգլ.՝ MBA) Հարվարդի Բիզնեսի դպրոցում։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին լեյտենանտի կոչումով ծառայել է ԱՄՆ ռազմածովային ուժերում[6]։
Նախկինում եղել է Նյութատեխնիկական ապահովման կառավարման ինստիտուտի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահը, Ամերիկյան օդային փոխադրումների ընկերության (անգլ.՝ Air Transport Association of America ) քարտուղարը, նախագահը և գլխավոր գործադիր տնօրենը, «Վաշինգտոն Փոստ» թերթի նախագահը և «Վաշինգտոն Փոստ» ընկերության (անգլ.՝ The Washington Post Company) գործադիր փոխնախագահը։
Իգնեյշըս-Իգնատոսյանը տասնյակ հազարավոր ամերիկահայերի պես մասնակցել է Երկրորդ աշխարհամարտին՝ ԱՄՆ-ի զինված ուժերի շարքերում։ Մասնավորապես, հայտնի է, որ Երկրորդ համաշխարհայինի տարիներին լեյտենանտի կոչումով ծառայել է ԱՄՆ ռազմածովային ուժերում։
Իգնատիոսյանը ծառայել է ԱՄՆ-ի ռազմածովային նավատորմի «Մանիլա բեյ» ավիակրի վրա (USS Manila Bay) և իր ծառայության ընթացքում աշխատել է այդ ավիակրին ուղեկցող մարտական նավախմբի ականակիրների հետ[7]։
Պատերազմի ժամանակ Իգնատոսյանը Ֆիլիպիններում մասնակցել է Լեյտե ծովածոցի ճակատամարտին (Battle of Leyte Gulf), որը համարվում է Բ աշխարհամարտի խոշորագույն ծովամարտը[7]։
Իգնատոսյանը վերապրել է պատերազմի սարսափները, մասնավորապես երբ ճապոնական ռազմանավատորմը գրոհել է ամերիկյան ավիակիրների մի խմբի վրա, որոնց մեջ էր նաև իր հարազատ «Մանիլա բեյ» ավիակիրը (USS Manila Bay)[7]։
«Այդ ժամանակ ճապոնական ռազմանավերից երկուսը աշխարհի ամենամեծ ռազմանավերն էին», - 2013 թվականին Հարավային Կալիֆոռնիայի համալսարանի նորությունների էլեկտրոնային լրատվամիջոցի թղթակցին պատմել է ամերիկահայ ռազմածովային սպա Իգնատոսյան-Իգեյշըսը[7]։ «Ամերիկյան ռազմանավերից մի քանիսը ջրասույզ եղան, այդ թվում՝ երեք ականակիրներ։ Երկար և դաժան կոտորած էր»[7]։
Հետագայում, Լինգայեն ծովածոցում (Lingayen Gulf), Իգնատոսյանի նավը հարձակման ենթարկվեց երկու ճապոնական օդանավերի կողմից, որոնց օդաչուները կամիկաձեներ էին՝ ինքնասպաններ։ Ճապոնական օդանավերից մեկը վայր ընկավ ամերիկյան ավիակրի թռիչքային տախտակամածին և պայթեց[7]։
«Մենք հիանալի նավապետ ունեինք և կարողացանք հանգցնել հրդեհը, քանի դեռ այն չէր հասել ավիավառելիքին և զինամթերքին», - ասել է Իգնատոսյան-Իգեյշըսը[7]։
Չնայած ավերածություններին, ավիակրի անձնակազմը կարողացել է փրկել ավիակիրը, որը ևս մի քանի շաբաթ մարտական գործողություններին մասնակցեց, մինչև որ վերադարձավ ԱՄՆ ափերը՝ վերանորոգման համար[7]։
Պատերազմի ավարտից հետո Իգնեյշըս-Իգնատոսյանը վերադարձավ իր ուսմանը, որպեսզի ավարտի իր ուսումնառությունը նշանավոր Հարվարդի համալսարանում։ Ապա նա սկսեց իր կարիերան ԱՄՆ Պաշտպանության նախարարությունում (en:United States Department of Defense):
Տարիներ շարունակ ծառայելով Պենտագոնում (en:Pentagon), նա հասավ Բանակի փոխնախարարի պաշտոնին, որը ԱՄՆ պաշտպանության նախարարից հետո երրորդ պաշտոնատար անձն էր այդ նախարարությունում։ Ապա նշանակվել է ավելի բարձր պաշտոնի՝ Պաշտպանության նախարարի տեղակալ (Deputy Secretary of Defense), և, այնուհետև՝ Ռազմածովային նավատորմի նախարար (Secretary of the Navy):
Իգնեյշըս-Իգնատոսյանը պաշտպանության նախարարի օգնականի, իսկ ապա՝ ռազմածովային ուժերի նախարարի պաշտոններն է զբաղեցրել ամերիկյան պատմության խիստ հակասական և ճգնաժամային մի ժամանակահատվածում։ Հայտնի է, որ այդ ժամանակ ընթանում էր Վիետնամի պատերազմը (Vietnam War):
1961 թ. հունվարի 20-ին ԱՄՆ-ի 35-րդ նախագահ դարձավ Ջոն Ֆիցջերալդ Քեննեդին, որը այդ պաշտոնը զբաղեցրեց մինչև մինչև 1963 թ. նոյեմբերի 22-ը՝ իր եղերական սպանությունը։ Հենց այդ ժամանակաշրջանում, մասնավորապես 1961 թվականին Իգնեյշըս-Իգնատոսյանը եղել է ԱՄՆ Պաշտպանության նախարարի օգնականը նյութատեխնիկական ապահովման գծով։
Քեննեդու սպանությունից հետո Իգնեյշըս-Իգնատոսյանը շարունակեց իր կարիերան, որպես բարձրակարգ մասնագետ և զինված ուժերի կառավարման փորձառու ու հաջողակ պաշտոնյա։ Մասնավորապես, 1964 թվականի փետրվարին Իգնեյշըսը ԱՄՆ-ի Բանակի փոխնախարարի (Under Secretary of the Army) պաշտոնում փոխարինել է Սթիվըն Այլեսին (Stephen Ailes) և զբաղեցրել այդ պաշտոնը գրեթե տասը ամիս՝ մինչև որ 1964 թվականի դեկտեմբերին իրեն փոխարինեց Սթենլի Ռոջըրս Ռեսորը (Stanley Rogers Resor):
Դրանից հետո Իգնեյշըսը դարձյալ զբաղեցրել է ԱՄՆ Պաշտպանության նախարարի նյութատեխնիկական ապահովման գծով օգնականի պաշտոնը։
1967 թվականի սեպտեմբերի 1-ին՝ ԱՄՆ 36-րդ նախագահի՝ Լինդըն Բ. Ջոնսընի հրամանով Իգնեյշըս-Իգնատոսյանը նշանակվում է ԱՄՆ-ի ՌԾՈՒ նախարարի պաշտոնին՝ հաջորդելով Չարլզ Ֆ. Բեյրդին (Charles F. Baird), որը ԱՄՆ ՌԾՈՒ նախարարի պաշտոնակատարն էր։ Այդ պաշտոնը Իգնեյշըսը վարել է մինչև նախագահ Լինդոն Ջոնսընի պաշտոնավարության ավարտը՝ 1969 թվականի հունվարի 24-ը։ Իգնեյշըսին ԱՄՆ ՌԾՈՒ նախարարի պաշտոնում 1969 թվականին հաջորդել է Ջոն Չաֆին (John Chafee):
2013 թվականի մայիսի 3-ին ԱՄՆ ռազմածովային ուժերը հայտարարեցին, թե, ի պատիվ Փոլ Ռոբերտ Իգնեյշըսի՝ «Արլի Բըրք» դասի (Arleigh Burke-class) ականակիրներից մեկն այսուհետև կրելու է նրա անունը[8][9]։
Արժանացել է մի շարք բարձր պարգևների[10]։
Պետական ռազմական ծառայությունից հետո Իգնատոսյանը դարձավ ԱՄՆ-ի ամենահեղինակավոր լրատվամիջոցներից մեկի՝ «Վաշինգտոն փոստի» (The Washington Post) նախագահը և այդ պաշտոնը զբաղեցրեց երկու տարի շարունակ։
Ապա նա զբաղեցրեց ամերիկյան «Օդային փոխադրական ընկերակցության» (Air Transport Association) նախագահի պաշտոնը, որը վարեց 15 տարի շարունակ։
Իգնատոսյանը հեղինակել է երկու գիրք.
Առաջին գրքում Իգնատոսյանը ներկայացնում է իր ծառայությունն ու աշխատանքը զինված ուժերում, կառավարությունում և բիզնեսում։ Երկրորդ գրքում նա իր հիշողություններն է պատմում իր ընտանիքի անցյալի, Գլենդեյլում իր մանկության, պատանեկության տարիների և ապա ռազմածովային ուժերում իր ծառայությունների մասին։
Փոլ Ռոբերթ Իգնեյշըս-Իգնատոսյանի մայրական կողմը ԱՄՆ էր ներգաղթել Անգլիայից։ Մասնավորապես, իր մայրական պապը՝ Ավետիս Ժամկոչյանը՝ Էլզա Ժամկոչյանի հայրը նախ 1893 թվականին Արևմտյան Հայաստանից գաղթել է Անգլիա, բերելով իր հետ ընտանիքը, այդ թվում՝ իր դուստր Էլզային՝ Փոլ Ռոբերթ Իգնատոսյանի մորը։ Անգլիայում նրանք բարօրության են հասել, սակայն ստիպված են եղել լքել այդ երկիրը առողջական պատճառներով և մեկնել ԱՄՆ։ 1911 թվականին Ժամկոչյանները ժամանել են Կալիֆորնիա։ Ավետիս Ժամկոչյանը մեծ տուն է կառուցել Կալիֆոռնիայի Տրոպիկո քաղաքում, ապա մեծ ներդրումներ է կատարել օճառի գործարանում, դրա հետ միասին կատարելով նաև այլ գործարար ձեռնարկումներ։
Փոլ Ռոբերթ Իգնեյշըս-Իգնատոսյանի հայրը՝ Հովսեփ Իգնատոսյանը Հայաստանից էր։ Նա 19 տարեկան է եղել, երբ 1904 թվականին իր հայրենիքից՝ Արևմտյան Հայաստանից ժամանել է ԱՄՆ՝ իր երեք եղբայրների հետ միասին։ Նրանք բնակություն են հաստատել ԱՄՆ-ի արևելյան ափին՝ Փիթսբուրգ (Pittsburgh) քաղաքում։ Այստեղ էլ նրանք իրենց ազգանունից հանում են հայկական «յան» վերջավորությունը[13]։
Երբ Հովսեփ Իգնատոսյան - H.B. Ignatius-ը, ինչպես այնուհետև հայտնի էր նա, 1912 թվականին Լոս Անջելեսում մասնակցում էր կրոնական մի միջոցառման՝ Shriners’ Convention, նրան հանդիպեց և անմիջապես դուր եկավ Էլզա Ժամկոչյանը, որը հայտնի էր ԱՄՆ-ի հայկական թերթերում իր լույս ընծայած նամակներով և բանաստեղծություններով։ Հովսեփ Իգնեյշըսին ծանոթացրեցին Էլզային, ապա Հովսեփը որոշեց տեղափոխվել Կալիֆոռնիայի Գլենդեյլ քաղաք, այնուհետև՝ մի քանի տարի անց նրանք ամուսնացան[13]։
Հովսեփ Իգնատոսյանի և Էլզա Ժամկոչյանի որդին՝ Փոլ Ռոբերթ Իգնեյշըս-Իգնատոսյանը ծնվել է 1920 թվականի նոյեմբերի 11-ին Հարավային Կալիֆոռնիայի Գլենդեյլ քաղաքում, որը ներկայումս հայաշատ քաղաք է, Կալիֆորնիայի նահանգի Լոս Անջելեսի կոմսության (County, մարզ) 88 քաղաքներից 3-րդն իր բնակչության թվով (տարբեր տվյալներով՝ 250-ից մինչև 300 հազար) և աշխարհում երկրորդ հայաշատ քաղաքը՝ ՀՀ մայրաքաղաք Երևանից հետո։
Ներկայումս Փոլ Ռոբերթ Իգնեյշըս-Իգնատոսյանը բնակվում է ԱՄՆ մայրաքաղաք Վաշինգտոնում (Washington, D.C.), իր տիկնոջ՝ Նենսիի (Nancy Ignatius) հետ։
Փոլ Ռոբերթ Իգնեյշըս-Իգնատոսյանն ունի երկու որդի և երկու դուստր[2]։
Որդիներից առաջինը՝ Դեյվիդ Իգնեյշըսը (David Ignatius) սյունակագիր է Վաշինգտոն Փոստում, նաև արձակագիր վիպասան է[2]։ Դեյվիդ Իգնեյշըսը ծնվել է 1950 թվականի մայիսի 26-ին։
Փոլ Ռոբերթ Իգնեյշըս-Իգնատոսյանի կրտսեր որդին՝ Էդին «Հարվարդ բիզնես ռիվյուի» (անգլ.՝ Harvard Business Review) գլխավոր խմբագիրն է[2]։
Դուստրերից Սարան՝ Հայկական ուսումնասիրությունների և հետազոտությունների «NAASR» ազգային ասոցիացիայի գործադիր տնօրենն է, իսկ Էյմին՝ Նյու Հեմպշիր նահանգում Քերոլ Քաունթիի, այսինքն Քերոլ կոմսության Գերագույն դատարանի դատավոր[2]։
Փոլ Ռոբերթ Իգնեյշըս-Իգնատոսյանն ունի 9 թոռ և 2 ծոռ[2]։
Փոլ Ռոբերտ Իգնեյշըսը, իր հուշերի հատորը գրելուց բացի, իր իսկ բնորոշմամբ՝ իր կյանքի կարևորագույն ուղևորությունն է կատարել 2006 թվականին՝ իր երկու զավակների հետ այցելելով պատմական Հայաստան՝ Արևմտյան Հայաստան և ներկայիս Հայաստանի Հանրապետություն։ Նրանք եղել են ընտանիքի պապենական տանը` Մեծ Հայքի Ծոփք նահանգի Խարբերդ քաղաքում՝ Արևմտյան Հայաստանում։ Դա նրանց գնահատմամբ՝ հրաշալի փորձառություն էր՝ խառը զգացմունքներով հագեցած, որոնց մեջ անշուշտ նաև տխուրը, տեսնելով թե ինչպես են հայոց եկեղեցիները, դպրոցներն ու մյուս շինությունները ավերակ դարձել։ Իգնեյշըս-Իգնատոսյանները կարող էին պատկերացնել, թե ինչ գեղեցիկ վայր էր եղել այնտեղ՝ Խարբերդում մինչև Մեծ Եղեռնը՝ վեհապանծ լեռներով և կանաչապատ հովիտներով[10]։
Նախորդող Ստեֆան Այլես |
ԱՄՆ բանակի քարտուղարի տեղակալ փետրվար 1964 - դեկտեմբեր1964 |
Հաջորդող Սթենլի Ռոջերս Ռիզոր |
Նախորդող Չարլզ Ֆ․ Բայրդ (պաշտոնակատար) |
ԱՄՆ ռազմածովային ուժերի քարտուղար սեպտեմբերի 1, 1967 - հունվարի 241969 |
Հաջորդող Ջոն Չաֆի |
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փոլ Իգնեշիուս» հոդվածին։ |
|