Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսա

Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսա
ֆոնդային բորսա Խմբագրել Wikidata
Ստեղծում1927 Խմբագրել Wikidata
ԵրկիրՖիլիպիններ Խմբագրել Wikidata
Գլխամասի վայրՄետրո Մանիլա, Մանիլա, Pasig Խմբագրել Wikidata
Հեռախոսահամար+63 2 8876 4888 Խմբագրել Wikidata
Fax number+63 2 8891 9004 Խմբագրել Wikidata
Պաշտոնական կայքwww.pse.com.ph Խմբագրել Wikidata

Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսա (անգլ.՝ Philippine Stock Exchange, Inc․, PSE), ազգային ֆոնդային բորսա, որը ստեղծվել է 1992 թվականին Մանիլայի ֆոնդային բորսայի և Մակատիի ֆոնդային բորսայի միաձուլումից։ Բորսան գործել է 1927 թվականից։ PSE-ի կենտրոնակայանը գտնվում է Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսայի աշտարակում[1]։

Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսան ներկայումս պատկանում և կառավարվում է The Philippine Stock Exchange, Inc.-ի կողմից, մի ընկերություն, որը նույնպես ցուցակված է բորսայում (PSE), որը պատասխանատու է ամբողջ ֆոնդային բորսան կառավարելու համար և ներկայումս ունի ընդհանուր 285 ցուցակված ընկերություններ[2]։ Բորսայի հիմնական ցուցանիշը PSE Composite Index-ն է (PSEi), որը կազմված է երեսուն (30) ցուցակված ընկերություններից։ Ընկերությունների ընտրությունը PSEi-ում հիմնված է որոշակի չափանիշների վրա՝ սկսած ընդհանուր կապիտալացումից մինչև բաժնետերերի նվազագույն թիվը՝ ծրագրված ցուցակման ժամանակ[3]։ Կան նաև վեց լրացուցիչ ոլորտային ցուցանիշներ։ Բորսան վերահսկվում է 15 անդամից բաղկացած տնօրենների խորհրդի կողմից, որը նախագահում է Խոսե Տ. Պարդոն։

1927 թվականի Մանիլայի ֆոնդային բորսայի (Կալիպսո) շենք, Բինոնդո (2023)
Բինոնդոյում գործող Մանիլայի ֆոնդային բորսայի շենք
PSEi-ի և Մակատիի ֆոնդային բորսայի Հին գլխամասային գրասենյակը և առևտրային հարկը Այալա Թաուերում, Մակատիի կենտրոնական բիզնես թաղամաս
Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսայի կենտրոնը գտնվում է Exchange Road-ում, Ortigas Center, Պասիգ[4]:

1936 թվականի փետրվարի 3-ին Արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը հայտարարեց, որ «հրաժարվել է Մանիլայի ֆոնդային բորսայի վերահսկողությունից»[5]։

Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսան ձևավորվել է 1995 թվականի դեկտեմբերի 23-ին՝ Մանիլայի ֆոնդային բորսայի (MSE) (ստեղծվել է 1927 թվականի օգոստոսի 12-ին, հիմնված Muelle de la Industria, Բինոնդո, Մանիլա) և Մակատիի ֆոնդային բորսայի (MkSE) միաձուլումից (ստեղծվել է 1963 թվականի մայիսի 15-ին, հիմնված է Մակատիի կենտրոնական բիզնես թաղամասում, Ayala Tower One-ի շրջանակներում)։ Երկու բորսաներն էլ վաճառում էին նույն ընկերությունների բաժնետոմսերը։

1998 թվականի հունիսին Արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը (SEC) PSE-ին շնորհեց «Ինքնակարգավորվող կազմակերպության» (SRO) կարգավիճակ, ինչը նշանակում էր, որ բորսան կարող է կիրառել իր սեփական կանոնները և տույժեր սահմանել սխալ առևտրային մասնակիցների (TP) և ցուցակված ընկերությունների նկատմամբ։ .

2001 թվականին PSE-ն շահույթ չհետապնդող, ոչ բաժնետիրական, անդամների կողմից կառավարվող կազմակերպությունից վերածվեց բաժնետերերի վրա հիմնված, եկամուտներ վաստակող կորպորացիայի՝ նախագահի և տնօրենների խորհրդի գլխավորությամբ, իսկ 2003 թվականի դեկտեմբերի 15-ին ցուցակագրեց իր սեփական բաժնետոմսերը բորսայում, որոնք վաճառվում են PSE նշանով։

2022 թվականի մարտի 28-ին Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսան գործարկեց PSE թեմատիկ ինդեքսների շարքը՝ PSE Dividend Yield Index և PSE MidCap Index:

Արժեքների գրանցում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կարգավիճակ Բոլոր ժամանակների ամենաբարձր ցուցանիշներ
Փակում 9,041.20 Ուրբաթ, հունվարի 26, 2018
Օրվա ընթացքում 9,078.37 Երկուշաբթի, հունվարի 29, 2018

1993 թվականի հունվարի 4-ին Մանիլայի նախկին ֆոնդային բորսան սկսեց իր գործառնությունների համակարգչայնացումը՝ Stratus Trading System (STS) Equicom անունով ընկերության հետ։ Հունիսի 15-ին նախկին Մակատիի ֆոնդային բորսան ընդունեց MakTrade առևտրային համակարգը։ Երկու համակարգերն էլ միացվել են 1994 թվականի մարտի 25-ին՝ «Մեկ գին-մեկ շուկա» փոխանակում ստեղծելու համար։ Երկու տարի անց՝ 1995 թվականի նոյեմբերի 13-ին, Միասնական առևտրային համակարգի (UTS) ներդրումը թույլ տվեց օգտագործել մեկ պատվեր-գրքի համակարգը MakTrade ծրագրաշարի վրա, որտեղ բոլոր պատվերները տեղադրվում և համընկնում են մեկ համակարգչում։ Նրանք ունեն մոտ 10000 աշխատակից։

2004 թվականի հոկտեմբերին Ֆիլիպինների արժեթղթերի քլիրինգային կորպորացիան (SCCP), որը դեպոզիտար իրավասու գործարքների քլիրինգային և հաշվարկային գործակալություն է, դարձավ PSEդուստր ձեռնարկությունը։ SCCP-ն հանդես է գալիս որպես բրոքերային գործարքների կարգավորման համակարգող և ռիսկերի կառավարիչ, ինչպես նաև առևտրի երաշխիքային հիմնադրամի ադմինիստրատոր։

2005 թվականին PSE-ն ընդունեց առցանց ամենօրյա բացահայտման համակարգը (ODiSy)՝ բարելավելու ցուցակված ընկերությունների թափանցիկությունը և ապահովելու ցուցակված բոլոր ընկերություններից էական տեղեկատվության ամբողջական, արդար, ժամանակին և ճշգրիտ բացահայտումը։ ODiSy-ն ապահովում է 24/7 առցանց համակարգի հասանելիություն բոլոր տեսակի բացահայտումների ներկայացման համար։

2010 թվականի հուլիսի 26-ին PSE-ն գործարկեց իր նոր առևտրային համակարգը՝ PSEtrade, որը փոխարինեց MakTrade համակարգին։ Համակարգը ձեռք է բերվել Նյու Յորքի ֆոնդային բորսայից։

2015 թվականի հունիսի 22-ին PSE-ն գործարկել է իր նոր առևտրային համակարգը՝ PSEtrade XTS, որը կփոխարինել է Նյու Յորքի ֆոնդային բորսայից ձեռք բերված PSEtrade համակարգը։ Նոր առևտրային համակարգը ձեռք է բերվել NASDAQ-ից։

2016 թվականին The Marquee Awards of Alpha Southeast Asia ամսագիրը PSE-ն ճանաչել է որպես Հարավարևելյան Ասիայի լավագույն ֆոնդային շուկա 2015 թվականի համար[6]։

2019-ին PSE-ն ներկայացրել է նոր ինդեքս, որն օգնում է հետևել հիմնական ինդեքսի եկամտաբերությանը։ Ընդհանուր եկամտաբերության ինդեքսը (PSEi TRI) նպատակ ուներ շուկայի համար ավելի լայն ներդրողների բազա ստեղծել[7]։

Ռեկորդային ցուցանիշներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012 թվականի մարտի 2-ին PSE Composite-ը հասել է 5000-ի սահմանագծին՝ փակման ամենաբարձր ռեկորդը։ 2012 թվականի դեկտեմբերի 12-ին, գրեթե տասը ամիս անց, այն մոտեցավ 5800 նշագծին՝ տարեվերջին փակվելով շուրջ 6000-ով։

2013 թվականի հունվարի 7-ին PSE Composite-ը հասել է բոլոր ժամանակների ռեկորդին՝ 6000 նիշով։ Մարտին այն կրկին գրանցեց ևս մեկ ռեկորդ՝ ավարտելով առևտրային օրը 6,847,47 կետով այն բանից հետո, երբ Fitch Group-ն առաջին անգամ բարձրացրեց Ֆիլիպինները ներդրումային աստիճանի կարգավիճակին՝ մայիսի 3-ին գերազանցելով նախորդ ռեկորդը՝ 7215,35[8]: 2013 թվականի մայիսի 15-ին PSEi-ը հասավ իր պատմության 30-րդ ռեկորդային ցուցանիշին՝ 7403,65 և ավարտեց օրը 7,392,2 կետով։ ԱՄՆ Դաշնային պահուստների համակարգի կողմից կրճատումը հանգեցրեց այն բանի, որ PSEi-ն փակվեց 5889,83-ով։

2015 թվականի ապրիլի 6-ին PSE Composite-ը հասել է 8000-ի և փակվել մեկ այլ ռեկորդով՝ ավարտելով առևտրային օրը 8053.74-ով։ 4 օրում այն սահմանել է ևս մեկ ռեկորդ՝ առևտրային օրն ավարտելով 8127,48 կետով։

2018 թվականի հունվարի 26-ին PSEi-ն առաջին անգամ հատել է 9000-ը՝ ավարտվելով 9041,20-ով՝ բարձրանալով 42,03 կետով կամ 0,47%-ով[9]։

Ընթացիկ առևտրային հարթակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

PSE-ի առևտուրը նախապես սկսվում է առավոտյան 9:00-ին, բացվում է 9:30-ին; ընդմիջում է ժամը 12:00-13:30, նախապես ավարտվում է 15:15-ին, երկրորդ փուլը ժամը 15:20-ից, և փակվում է 15:30-ին[10]։

Միասնական առևտրային հարթակը գտնվում է Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսայի աշտարակում (PSE Tower), PSEi-ի նոր շտաբը, որը գտնվում է Բոնիֆասիո Գլոբալ Սիթիի One Bonifacio High Street-ում, փոխարինում է Մետրո Մանիլայի երկու առևտրային հարկերը. մեկը՝ իր գլխավոր գրասենյակում՝ PSE Plaza Ayala Triangle, Ayala Tower One Մակատիի կենտրոնական բիզնես թաղամասում (Մակատիի ֆոնդային բորսա) և մյուսը Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսայի կենտրոնում (Tektite Towers), Օրթիգաս կենտրոնում Պասիգում (Մանիլայի ֆոնդային բորսա)[11][12][13][14]։

Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսան փակեց իր առևտրային հարթակը Բոնիֆացիո Գլոբալ Սիթիում ուրբաթ 2022 թվականի հունիսի 24-ին։ PSE-ն որոշում է կայացրել 2020 և 2021 թվականներին COVID-19-ի արգելափակումներից հետո, որ հնարավոր է գործարքներ կատարել կայքից դուրս՝ այդպիսով վիճարկելով առևտրային հարթակի գոյությունը։ PSE-ն նշել է, որ առևտրային հարթակի փակումն արվել է թվայնացման նպատակով[15][16][17]։

Ցուցանիշներ և բաղադրիչներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

PSE-ն ունի ութ բաղադրիչ ինդեքս.

  • PSE Բոլոր բաժնետոմսերի ինդեքս (ALL)
  • PSE Composite Index (PSEi)
  • PSE դիվիդենտային եկամտաբերության ինդեքս (PSE DivY)
  • PSE MidCap Index (PSE MidCap)
  • PSE ֆինանսական ցուցանիշների ինդեքս (FIN)
  • PSE հոլդինգային ընկերությունների ինդեքս (HDG)
  • PSE արդյունաբերական ինդեքս (IND)
  • PSE նավթի և հանքարդյունաբերության ինդեքս (M-O)
  • PSE անշարժ գույքի ինդեքս (PRO)
  • PSE ծառայությունների ինդեքս (SVC)
  • PSE ընդհանուր եկամտաբերության ինդեքս (TRI)[7]
  • PSE ՓՄՁ ոլորտ (SME)

PSEi-ն հիմնական ինդեքսն է, բոլոր բաժնետոմսերի ինդեքսը բորսայի ավելի լայն ինդեքսն է։ Մնացած վեց ինդեքսները ոլորտային են՝ հիմնված ընկերության եկամտի հիմնական աղբյուրներիի վրա։ Ընկերությունները ցուցակվում են PSE-ում Առաջին խորհրդի, Երկրորդ խորհրդի կամ Փոքր և միջին ձեռնարկությունների խորհրդի ներքո՝ շուկայական կապիտալիզացիայի հիման վրա։

2022 թվականի մարտի 28-ի դրությամբ Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսան ունի 281 ցուցակված ընկերություն, որոնց ընդհանուր շուկայական կապիտալիզացիան կազմում է 18,25 տրիլիոն Ֆիլիպինյան պեսո։ PSE-ում գրանցված են 126 ակտիվ առևտրային մասնակիցներ[18]։ PSE-ն նաև առաջարկում է բորսայական ֆոնդեր First Metro Philippine Equity Exchange Traded Fund, Inc.-ի միջոցով, ինչպես նաև ունի տարբեր REIT ընկերություններ, որոնք թվարկված են բորսայի գույքի ինդեքսում[19]։

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսա» հոդվածին։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Visconti, Katherine (2012 թ․ հունիսի 28). «Ayala unveils 'biggest investment' in one area». RAPPLER.
  2. «Company List». edge.pse.com.ph.
  3. «IPO Listing Requirements». The Philippine Stock Exchange, Inc. — PSE.
  4. «Global Stock Market Hours & Holidays – NYSE, NASDAQ – Stock Street». Stock Street (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 30-ին.
  5. «SEC Ends Control of Manila Stock Market; San Francisco Mining Obtains Registration». The New York Times. New York City, New York. 1936 թ․ փետրվարի 4. էջ 31. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 4-ին.
  6. «PSE named 2015 best stock exchange in Southeast Asia». Rappler. 2016 թ․ հունվարի 4. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 5-ին.
  7. 7,0 7,1 «Bourse operator to introduce PSE total return index». BusinessWorld. 2019 թ․ փետրվարի 3.
  8. Dumlao, Ubac, Remo (2013 թ․ մարտի 28). «Early Easter gift for PH». Վերցված է 2013 թ․ մարտի 28-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  9. «PSEi breaks 9000 barrier for the first time». Rappler (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 26-ին.
  10. «PSE extends pre-close period». philstar.com.
  11. «PSE starts trading in new headquarters». ABS-CBN News. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 19-ին.
  12. Pastrana, David. «Philippine Stock Exchange BGC: A Brand New Home for Stock Trading». kmcmaggroup.com. KMC MAG Group. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 26-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  13. «Philippine Stock Exchange BGC | BGC Office for Rent».
  14. «The Philippine Stock Exchange Tower in BGC: 8 Things to Know». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 27-ին.
  15. «Philippine Stock Exchange bids farewell to trading floor, migrates to digital» (անգլերեն). Rappler. 2022 թ․ հունիսի 24.
  16. «Stock exchange permanently closes trading floor in Taguig». Philstar.com (անգլերեն). Philstar. 2022 թ․ հունիսի 26.
  17. «'Technology finally prevailed': PSE shuts trading floor as brokers shift to remote sites». ABS CBN News. 2022 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 25-ին.
  18. «The Philippine Stock Exchange, Inc».
  19. «2022: Not a good year for stocks». Manila Bulletin (անգլերեն).