Աշխարհի արարման վկայութիւններու թանգարան (անգլ.՝ Creation Evidence Museum of Texas), կը գտնուի ԱՄՆ-ի Տեխաս նահանգի Կլէն-Ռոուզ քաղաքին մէջ։ Քարլ Պոն (անգլ.՝ Carl Baugh)[1] 1984-ին հիմնադրած է զայն, որպէս ոչ-առեւտրային հաստատութիւն, որ առարկաներու եւ գաղափարներու մշտական ցուցադրութեան միջոցով կը խթանէ ստեղծականութիւնը, ինչպէս նաեւ օգնութիւն կը ցուցաբերէ ստեղծականութեան կողմնակիցներուն հնաբանական եւ հնագիտական պեղումներուն եւ այլ հետազօտական աշխատանքներուն մէջ[2][3]։
1982-ին թանգարանի ապագայ ստեղծող եւ տնօրէն Քարլ Պոն՝ ամերիկացի սակաւահող ստեղծականութիւնը, կը տեղափոխուի Կլէն-Ռոուզ։ Այնտեղ 20-րդ դարասկիզբէն Պելիւքսի գետի (որ կը հոսէր Տինասորներու հովիտով) առափնեայ կրաքարերուն մէջ, իբր թէ յայտնաբերած են տինասորներու թաթերու եւ մարդու ոտնաթաթերու քարացած հետքեր։ Քարլ Պոն ձեռք կը բերէ այդ հետքերը եւ յետագային կը տեղադրէ 1984-ին իր հիմնադրած թանգարանին մէջ[2][4]։
Տինասորներու հովիտին մօտ գտնուող թանգարանին յատկացուած հատուածին մէջ առաջին շինութիւնները դարձած են երկու մեծ ավթոմոպիլային բեռնակառքեր[1]։ Ցուցադրուող ֆոնդերը կը ձեւաւորուին ինչպէս գնումներու կամ տարբեր գտածոներու նուիրատուութիւններով, այդպէս ալ թանգարանի ուժերով իրականացուող հնագիտական պեղումներու եւ արշաւանքներու ընթացքին։ Օրինակ 20-րդ դարու 90-ական թուականներու վերջը Պապուա Նոր Կուինէայի արեւադարձային անտառներուն մէջ Քարլ Պոն եւ Ջիմ Պլումը զբաղած են Ռոպենի՝ իբր այնտեղ ապրող թռչող թեփամորթերու նման թռչող էակի որոնումներով[1][5][6]։ Իրականացուած են տինասորներու, մասնաւորապէս՝ Տեխասի ակրոկանտոզաւրի եւ Քոլորատօ նահանգի դիպլոդոկի պեղումներ եւ արշաւներ դէպի Իսրայէլ։
Բացի այդ, կ՚իրականացուին հետազօտական աշխատանքներ։ Թանգարանը ունի զգալի չափերով hyperbaric baroque։ Անով իբր թէ կը ստեղծուին գոյութեան մթնոլորտային պայմաններ, որոնք անմիջականօրէն նախորդած են մեծ ջրհեղեղին։ Գիտափորձերը, կազմակերպիչներու կարծիքով, պէտք է հանգեցնէին կեանքի տեւողութեան եւ կենդանի էակներու չափերու նախապատմական պայմաններու մէջ աճի վկայութեան[7]։ Այդ բացի զուտ ստեղծականութեան շահերու բաւարարումէն, կարող էր նպաստել սննդային աղբիւրներու յաւելման ուղիներու ստեղծման, մասնաւորապէս՝ ընտանի կենդանիներու եւ ձուկերու[8]։ Քարլ Պոն կը պնդէր, որ պտղաճանճերու կեանքը անոնք յաջողած են եռապատկել, բայց գիտական հասարակութեան լուրջ արդիւնքներ չեն ներկայացուած[2]։ Թանգարանը պարբերաբար կ՚իրականացնէ ստեղծականութեան գաղափարներու առաջխաղացման նպաստող լուսաւորչական միջոցառումներ՝ կազմակերպելով ուղեւորութիւններ եւ դասախօսութիւներ։ Աւանդաբար, իւրաքանչիւր ամսուան առաջին շաբաթ օրը, երեք ժամեայ դասախօսութեամբ հանդէս կու գայ տնօրէն եւ հիմնադիր՝ Քարլ Պոն։
Թանգարանի հաւաքածոյի սկիզբը դրուած է Պելիւքսի գետի հովիտի պեղումներու ժամանակ յայտնաբերուած քարացած հետքերով[4]։ Քարլ Բոյի հաստատումով՝ անոնց կը թիւին իբր տինասորի 475 եւ մարդկային 86 հետքեր։ Անոնք բոլորը կը գտնուին իրարու հարեւանութեամբ եւ երբեմն նոյնիսկ կը փակին իրար[9]։
Այդ հետքերու հաւաքածոյէն թանգարանին մէջ որոշ ժամանակ կը ցուցադրուէին այսպէս կոչուած Էլուիս Դելկի կաւիճային շրջանի հետքերը[10]․ ենթադրաբար ատիկա մարդու ոտնահետք է, որ մասամբ ծածկուած է ակրոկանտոսորի հետքերով։ Անոնք յայտնաբերուած են Պելիւքսի գետի հովիտի պեղումներու ժամանակ[11]։ Քանի որ ոտնաթաթի հետքը էապէս կը տարբերէր բոլոր յայտնի մարդկային տեսակներու նման հետքերէն, այս նոր մարդուն Քարլ Պոն առանձնայատուկ անուն տուաւ` «Homo Bauanthropus»։ Սակայն նման դերմինի գիտական շրջանառութեան մէջ մտցնելը ոչ մէկ ճանաչում ստացաւ[12]։ Աւելին, «Homo Bauanthropus»-ի եւ ակրոկանտոսորի հետքերու մանրամասն հետազօտութիւնները ապացուցած են անոնց լրիւ կեղծ ըլլալը։ Ցուցանմուշը հանուած է ե՛ւ թանգարանէն, ե՛ւ թանգարանի կայքին մէջ յիշատակումներէ[13][14][15]։։
Ի թիւս այլ բաներու, թանգարանի սրահներուն մէջ կը շարունակեն ցուցադրուիլ[16]․
Լոնտոնեան մուրճը Տեխասէն[17], որու տարիքը, իբր թէ կը գնահատուի միլիոնաւոր տարիներ[18]։ 1934-ին յայտնաբերած են Մաքս եւ Էմմա Ենրիները (անգլ. ՝ Max and Emma Hahn) Տեխասի Լոնտոն քաղաքի մօտ՝ կաւիճային կամ օրդովիկեան ժամանակաշրջանի կրաքարի մէջ։ Կը ներկայացնէ 18-19-րդ դարերուն ԱՄՆ-ի մէջ տարածուած փայտէ բռնակի վրայ գտնուող մուրճ[19]։ Կատարուած հետազօտութիւնները պարզած են, որ թէեւ առարկան քարէ միաձուլուածքի մէջ է եւ տպաւորութիւն կը ձգէ երկրաբանական գործընթացներուն անծանօթ մարդոց վրայ, սակայն ոչ վաղ անցեալին՝ 100-200 տարի առաջ, անիկա հաւանաբար, պարզապէս ինկած է քարէ ճեղքի մէջ եւ ամրացած կրունտային ջուրերու կրաքարային նստուածքներով[20]։
Բերդիկի հետք[21], իբր կաւիճային ժամանակաշրջանի մարդկային ոտնահետք՝ ժայռի վրայ, որ անուանուած է դոկտոր Քլիֆորդ Պերտիքի (անգլ.՝ Clifford Burdick) անունով։ Հետքերու ուսումնասիրութեան արդիւնքով պարզուած է անոր անաթոմիական սխալները եւ յանգեցուցած՝ այն եզրակացութեան, որ այդ ծովային ջրիմուռներու հետք է, որ բաւական տարածուած է նաեւ Տինասորներու հովիտ պարկի տարածքին[14][22]։
Քարացած մարդկային մատ[23], իբր երիտասարդ կնոջ ձախ ձեռքի չորրորդ մատն է, որ յայտնաբերուած է 1970-ականներուն կաւիճային շրջանի շերտերուն մէջ։ Անոր իսկութիւնը կատարուած հետազօտութիւններէն ետք լուրջ կասկածներ առաջացուցած է[24][25]։
Մեյսթերի հետք[26], իբր ոտնամանի հետք, որ Եուտա նահանգի Անթելոպ Սփրինկսի մօտ՝ քեմպրիի ժամանակաշրջանի շերտին մէջ, 1968-ին յայտնաբերած է Ուիլիամ Մեյսթըրը (անգլ.՝ William Meister)։ Ցուցանմուշը կը պարունակէ երկու տրիլոբիտներու հետքեր։ Կատարուած հետազօտութիւնները ցոյց տուած են,[27][28][29], որ չնայած տրիլոբիտները իրական են, բայց անոնք բացառապէս սովորական երկրաբանական գոյացութիւններ են[30]։
Մարդու դաստակի հետք[31] յայտնաբերուած է 1995-ին Տեխասի նահանգի Ուտերֆորտ քաղաքի մօտակայքը՝ կաւիճային շրջանի կրաքարի շերտին մէջ։ Հետքը կասկածելի կը թուայ, քանի որ թանգարանը մերժած է անոր հետազօտութեան հնարաւորութիւնը[32]։ Ստեղծագործները նոյնպէս քննադատաբար կը գնահատեն անոր արժանահաւատութիւնը[33]։
Ստէգոզաւրի պատկերը Քամպոտիայի Թա Փրին մէջ, տաճարի սիւնին վրայ, որ հիմնադրուած է 1186-ին[16]։
Թանգարանի ցուցադրութիւնները բազմիցս քննադատուած են սխալ յատկանիշի կամ ցուցանմուշներու ուղղակի կեղծման համար։
20-րդ դարու 80-ականներու սկիզբը շարք մը հետազօտողներ, ինչպէս սովորական գիտնականներու, այդպէս ալ ստեղծականութեան կողմնակիցներու կողմէ, նաեւ Սթիւ Շաֆերսմէնը (англ. Steven Schafersman), ուսումնասիրած են թանգարանին մէջ ներկայացուած նիւթերը։ Երեք տարուան փորձաքննութեան ընթացքին անոնք եկած են այն եզրակացութեան, որ նիւթերը խիստ հակասական են եւ ըստ էութեան կեղծիքներ են։ Անոր կը վերաբերին նաեւ ոչ թռչուն տինասորներու եւ մարդոց զուգահեռ գոյութեան փաստարկները՝ անոնց համատեղ քարացած հետքերը եւ եւս մէկ անպատեհ գտածոյ՝ «Լոնտոնեան մուրճը Տեխասէն», որու տարիքը, իբր թէ կը գնահատուէր միլիոնաւոր տարիներ։ Հետաքրքիր է, որ թէեւ թանգարանի տնօրէն եւ հիմնադիր Քարլ Պոն կը յայտարարէ, որ փիլիսոփայական եւ հնագիտականգիտութիւններու դոկտոր է, սակայն անոր տիպլոմներու ծագումը կասկածելի կը թուայ եւ հարցեր կ՚առաջացնէ մասնաւորապէս զանոնք յանձնող կազմակերպութիւններուն կողմէ, պետական հաւատարմագրման բացակայութեան պատճառով։ Աւելի՛ն, չկայ որեւէ փաստագրական վկայութիւն, որ ան աւարտած է անգամ աւագ դպրոցը։
↑«Отпечаток Мейстера» (անգլերեն)։ Официальный сайт Музея свидетельств Сотворения։ արտագրուած է՝ 2019-5-21
↑Ernest C. ConradTripping Over a Trilobite // Creation Evolution Journal. — 1981. — В. 4. — Т. 2. — С. 30—33.
↑Stokes, William Lee. 1986. «Alleged Human Footprint from the Middle Cambrian Strata, Millard County, Utah.» Journal of Geologic Education Vol. 34, pp. 187-90.
↑Strahler, Arthur N. 1987. Science and Earth History Buffalo, New York: Prometheus Books. pp. 459—461. ISBN 1-57392-717-1