Մանուէլ Մամիկոնեան

Մանուէլ Մամիկոնեան
Ծնած է 4-րդ դար
Մահացած է 386
Ազգութիւն հայ
Ամուսին Վարդանույշ Մամիկոնյան?[1][2]
Ծնողներ Հայր՝ Վասակ Մամիկոնեան
Երեխաներ Վարանդուխտ

Մանուէլ Մամիկոնեան (ծննդեան թուական անյայտ- 386[3]), Մեծ Հայքի սպարապետ, զօրավար (377-386), Մամիկոնեան նախարարական տան աւագ: Եղած է Մուշեղ Մամիկոնեանի հօրեղբօր՝ Վաչէ Մամիկոնեան որդին: Երիտասարդ ժամանակ, պատերազմի ընթացքին իր եղբօր՝ Կոն (Մամիկոն) Մամիկոնեանի հետ միասին գերի եղած են պարսիկներուն:

Փաւստոս Բիւզանդը կը պատմէ, որ ան եւ Կոնը շատ պատերազմներու մասնակցած են պարսկական բանակի կազմին եւ բազմաթիւ յաղթանակներ տարած են: Քուշաններու դէմ տարած յաղթանակէն ետք՝ Սասանեան արքայ Շապուհ Բ․-ի համաձայնութեամբ, Մանուէլ Մամիկոնեան ազատուած է պարսից գերութենէն, վերադարձած է հայրենիք, ստանձնած է իր տոհմի նահապետութիւնը եւ հայոց սպարապետի պաշտօնը: Պարսկական 10 հազարնոց հեծելազօրի օգնութեամբ Կարնոյ դաշտը յաղթած է եւ տապալած է Հայոց թագաւոր Վարազդատ Արշակունին, ձերբակալած եւ սպաննուած է անոր սպարապետ Բատ Սահառունիին: Այնուհետեւ, հայ նախարարներուն համաձայնութեամբ թագաւոր հռչակուած է Պապ թագաւորի անչափահաս որդի Արշակ Գ․-ին (378-389)՝ արքայամայր Զարմանդուխտի հետ ստանձնելով անոր խնամակալութիւնը:

Յակոբ Մանանդեանի եւ ուրիշներու կարծիքով, Մանուէլ Մամիկոնեան ընդունած էր Սասանեաններուն գերիշխանութիւնը: Որոշ ուսումնասիրողներ հաւաստի համարած են Փաւստոս Բիւզանդի այն վկայութիւնը, ըստ որուն, Մանուէլ Մամիկոնեան օգտուելով Պարսկաստանի տիրող անկայուն ներքին իրադարձութենէն, կոտորած է պարսկական զօրքերը, 7 տարի ձեռք բերած է լիակատար անկախութիւն եւ զբաղած է խաղաղ շինարարական զործերով:

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. ↑ Toumanoff C. Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle: Tables généalogiques et chronologiques — Rome: 1990. — P. 329–330.
  2. ↑ Settipani C. Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs: Les princes caucasiens et l'Empire du VIe au IXe siècle — Paris: 2006. — P. 132. — ISBN 978-2-7018-0226-8
  3. ↑ Yovhannes Drasxanakertci, History of Armenia tran. by Kirkor H. Maksoudian, (Atlanta: Scholar Press, 1987) p. 162
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։