Արշաւիր Շահխաթունի

Արշաւիր Շահխաթունի
Ծնած է	19 Փետրուար 1885(1885-02-19)[1]
Ծննդավայր	Գիւմրի, Երեւանի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն[1]
Մահացած է	4 Ապրիլ 1957(1957-04-04)[1] (72 տարեկանին)
Մահուան վայր	Փարիզի 16-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսա
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն  Ֆրանսա
Ազգութիւն	Հայ[1]
Ուսումնավայր	Թիֆլիսի զինվորական ուսումնարան?[1]
Մասնագիտութիւն	դերասան, ժապաւէնի բեմադրիչ
Ծնողներ	հայր՝ Վաղարշակ Շահխաթունեան

Արշաւիր Շահխաթունի (բուն անունով՝ Արշաւիր Շահխաթունեան, 19 Փետրուար 1885(1885-02-19)^[1], Գիւմրի, Երեւանի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն^[1] - 4 Ապրիլ 1957(1957-04-04)^[1], Փարիզի 16-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսա), դերասան, բեմադրիչ եւ համր ժապաւէնի դիմայարդար։ Շահխաթունի եղած է համր ժապաւէնի հայ առաջին դերասանը:

Արշաւիր զաւակն է դերասան եւ թատերական գործիչ Վաղարշակ Շահխաթունեանի:

Կենսագրայան գիծեր

Ծանծ է Կիւմրի։ Ան իր նախնական կրթութիւնը ստացած է ծննդավայրին մէջ եւ ապա մեկնած է Թիֆլիս, ուսումը շարունակելու տեղի զինուորական ուսումնարանէն ներս, ուրկէ շրջանաւարտ ըլլալէ ետք անցած է Պաքու, կատարելու համար իր զինուորական ծառայութիւնը:

Թատերական գործունէութիւն

Շահխաթունիի թատերական գործունէութիւնը սկիզբ առած է 1905 թուականին, Պաքուի մէջ, ուր ստանձնած է փոքր դերեր: Ապա անցած է ծննդավայր Կիւմրի, ուր փայլած է դերասանական շնորհը։

1908-1909 թուականներուն եղած է Թիֆլիսի Հայոց թատերական ընկերութեան եւ ապա Պաքուի Մշակութային միութեան թատերախումբի անդամ: Մինչեւ 1913 թուականը զանազան թատերախումբերու հետ ելոյթներ ունեցած է:

Շահխաթունի 1913 թուականին ընդունուած է Մոսկուայի Գեղարուեստական թատրոն, ուր ստանձնած է դերեր. նոյն ընթացքին սկսած է դերեր ստանձնել ժապաւէններու մէջ։

Նկարահանումներ

1913-1914 թուականներուն նկարահանուած է՝

• «Բելա»,
• «Մեր ժամանակներու հերոսները»,
• «Կովկասի նուաճումը»,
• «Խանդ»,
• «Փոթորիկ»,
• «Իսմայիլ պէյ» եւ տարբեր ժապաւէններու մէջ:

Համաշխարհային Ա. պատերազմէն ետք

Համաշխարհային Ա. պատերազմի ընթացքին Շահխաթունի ձգելով բեմական կեանքը վերադարձած է բանակ եւ որպէս սպայ մասնակցած է կովկասեան ճակատումներուն: Հայաստանի Առաջին Հանրապետութեան հաստատումէն ետք նշանակուած է Երեւանի զինուորական հրամանատար եւ պաշտօնավարած է մինչեւ 1920 թուականը՝ մինչեւ խորհրդային կարգերու հաստատում:

Խորհրդային կարգերու հաստատումէն ետք Շահխաթունի որոշ ժամանակ ապրած է Պոլսոյ մէջ եւ մասնակցած է թատերական ներկայացումներու, ապա տեղափոխուած է Պուլկարիա, ուրկէ անցած է Փարիզ:

Փարիզի մէջ դերեր ստանձնած է՝

• «Միշել Ստրոկով»,
• «Նափոլէոն»,
• «Մարդը Սպանիոյ նաւից» եւ այլ ժապաւէններու մէջ:

Ֆրանսահայ թատերախումբերու մաս կազմելով ներկայացուցած է Շիրվանզատէի «Նամուս»ը, Լեւոն Շանթի «Հին աստուածներ»ը եւ այլ թատրերգութիւններ^[2]:

Ծանօթագրութիւններ

1. Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 — հատոր 8. — է. 425.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124737635"></a>
2. «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱՆՑԵԱԼԷՆ ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋ ԱՅՍՕՐ»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2022-03-10 

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։