Հալիձոր գիւղ

Գիւղ
Հալիձոր գիւղ
Երկիր	Հայաստան
ԲԾՄ	1350 մեթր
Պաշտօնական լեզու	հայերէն
Բնակչութիւն	551 մարդ (2011)[1]
Ժամային գօտի	UTC+4։00

Հալիձոր, գիւղ Հայաստանի Սիւնիքի մարզին մէջ, Տաթեւի համայնքին մէջ, կեդրոնէն՝ 69 Քմ հիւսիս-արեւմուտք, Որոտան գետին ձախ ափին։ Բարձրութիւնը ծովու մակերեսէն շուրջ 1300-1350 մ է, հեռաւորութիւնը Գորիս քաղաքէն՝ 23 Քմ։

Հալիձոր կառուցուած է 1966-ին եւ մինչեւ 1991 կը գտնուէր Հարժիսի խորհ-տնտեսութեան կազմին մէջ։

Անուան ստուգաբանութիւնը

Հալիձոր անունը ծագած է Հաբանդ գաւառի Հալէ, Հալիս կոչուող բնակավայրերու անուանումներէն։ Ժ. դարու սկիզբը իշխանուհի Համազասպուհին Հալիձորը նուիրաբերած է Տաթեւի վանքին, որու կալուածը եղած է մինչեւ ԺԹ. դար։

Բնակչութիւն

Ըստ Ազգային վիճակագրական ծառայութեան 2001-ին կատարած մարդահամարի տուեալներուն՝ գիւղը ունէր 605 բնակիչ^[2][3]:

Տնտեսութիւն

Բնակչութիւնը կը զբաղի դաշտավարութեամբ, այգեգործութեամբ եւ մեղուաբուծութեամբ։

Պատմամշակութային կառոյցներ

Գիւղին մէջ կը գտնուի կանգուն մնացած Ս. Մինաս եկեղեցին՝ կառուցուած 1611-ին, ոչ հեռու՝ Հալիձորի Ս. Աստուածածին կամ «Կուսանաց անապատ» վանքէն։ Գիւղէն 2 Քմ հարաւ-արեւմուտք կը գտնուի նշանաւոր Հարանց Անապատը, շրջակայքը կը գտնուին «Խաչին խութ» կոչուող եկեղեցին, «Պօղոս-Պետրոս» մատուռը, շարք մը գիւղատեղիներ՝ «Հալիձոր», «Կարմիր», «Հայկաշէն», «Հայկատափ», Հալէ, Հին Շենատեղ, ինչպէս նաեւ բազմաթիւ խաչքարերով գերեզմանոցը։ Որոտանի ձախ ափին, այգիներու մէջ պահպանուած է ժայռաբեկորի վրայ կանգնած 1265 արձանագրութիւն մը^[4]։

Հասարակական կառոյցներ

Ակսել Բակունցի թանգարանը Գորիսի մէջ, գծանկարը՝ Լեւոն Լաճիկեանի

Մշակութային հաստատութիւններէն են դրամատիկական թատրոնը, երկրագիտական թանգարանը, Ակսել Բակունցի տուն-թանգարանը, գրադարաններու կեդրոնացած համակարգը եւ ֆիլմադարանը։ Ունի 2 մարզադպրոց, մարզադաշտ եւ 2 շարժապատկերի սրահ։

Կրթութիւն

Գորիսը Սիւնիքի մարզին մեծ կրթական ու մշակութային կեդրոններէն է։ Գորիսի մէջ կը գործեն 7 հանրակրթական դպրոց, 4 բուհ, որմէ երկուքը պետական, 2 միջնակարգ մասնագիտական ուսումնական հաստատութիւն, նախադպրոցական 7 հիմնարկ, 2 երաժշտական եւ մէկ արուեստի դպրոց։

Առողջապահութիւն

Գորիսի առողջապահական հաստատութիւններն են՝ «Գորիսի Ռ. Եոլեանի անուան հիւանդանոց», «Գորիսի ատամնաբուժական դարմանատուն», «Գորիսի Ս.Ամիրեանի անուան դարմանատուն» ՓԲԸ-ները, Սիւնիքի մարզային արեան փոխներարկման կայանը, «Ախտաճանաչման բժշկական միաւորում» ԲԲԸ-ի մասնաճիւղը։ Գորիս քաղաքին մէջ կը գործեն 30-է աւելի հասարակական-քաղաքական կազմակերպութիւններ։

Ծանօթագրութիւններ

1. Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q110751466"></a>
2. Սիւնիքի մարզի մարդահամար-2001
3. «Հայաստանի հանրապետութեան բնակավայրերի բառարան, էջ 116»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2014-09-12-ին։ արտագրուած է՝ 24 Յունիս-2014-ին: 
4. Պատմամշակութային կառոյցներ

Արտաքին յղումներ

• Էջը Սիւնիքի մարզպետարանի կայքին մէջ Archived 2014-01-29 at the Wayback Machine.
• Համայնքին ղեկավարութեան էջը Սիւնիքի մարզպետարանի կայքին մէջ Archived 2014-01-29 at the Wayback Machine.