Սամցխէ-Ջաւախեթիի Հայեր

Հայերը Սամցխէ-Ջաւախեթիի մէջ, Ջաւախահայեր՝ արեւմտահայ ազգագրական խումբի մաս, բնիկ բնակչութիւնը Սամցխէ-Ջաւախեթիի։ Կը խօսին Կարինի բարբառով[1][2][3][4][5]:

Հէքեաթ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Տես նաեւ՝ Գուգարք

Ա. հազարամեակին մ.թ.ա. Ջաւախքը կը կազմէր ինը գաւարներէն (շրջան) մէկը աշխարհ Գուգարքի՝ Մեծ Հայքի հիւսիսին[6][7]։ Ջաւախեթիի մէջ պահպանուած են բազմաթիւ տաճարներ եւ բերդեր, որոնք կը պատկանին թէ՛ վրացական եւ թէ՛ հայկական ճարտարապետութեան։

Ազգագրական խումբի հէքեաթ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
     Արեւմտահայերու վերաբնակեցումը Շիրակի մարզ եւ Սամցխէ-Ջաւախեթի

Շատ արեւմտահայեր, որոնք կը բնակին ժամանակակից շրջանին մէջ, վերաբնակեցան Էրզրումի վիլայէթէն Օսմանեան կայսրութիւնէն 1829 թուականին, երբ Ջաւախեթին միացաւ Ռուսաստան[8]։ Մեծամասնութիւնը մահմետականներ (Թուրքեր-մեսխեթցիներ եւ Աճարցիներ) արտագաղթեցին Օսմանեան կայսրութիւն[9]։ Ռուսաստան քաղաքականութիւնը ուղղուած էր հայ-քրիստոնեաներու վերաբնակեցման Օսմանեան կայսրութեան սահմանամերձ շրջաններուն մէջ, քանի որ անոնք կը համարուէին աւելի հաւատարիմ դաշնակիցներ՝ ի տարբերութիւն մահմետական բնակչութեան։

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. ↑ Hovannisian Richard G. (2003)։ Armenian Karin-Erzerum։ UCLA Armenian history and culture series։ Costa Mesa (Calif.): Mazda publishers։ ISBN 978-1-56859-151-3 
  2. ↑ «(PDF) The Armenian dialects: Archaisms and innovations; description of individual dialects | Hrach Martirosyan - Academia.edu»։ web.archive.org։ 2023-12-14։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2023-12-14-ին։ արտագրուած է՝ 2024-10-27 
  3. ↑ «(PDF) Армянские диалекты: характеристика отдельных диалектов | Hrach Martirosyan - Academia.edu»։ web.archive.org։ 2022-11-29։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2022-11-29-ին։ արտագրուած է՝ 2024-10-27 
  4. ↑ Kapant︠s︡i︠a︡n Gr (1956)։ (Istoriko-lingvisticheskie raboty) (ռուսերեն) 
  5. ↑ Polinsky Maria (2020)։ The Oxford handbook of languages of the Caucasus։ Oxford handbooks։ New York: Oxford university press։ ISBN 978-0-19-069069-4 
  6. ↑ «Ջաւախք», Կարճ Հայկական Հանրագիտարան, հ. 4, հրատարակչութիւն «Հայկական Հանրագիտարան» Երեւան, 2003 գ., էջ 226։
  7. ↑ Robert H. Hewsen. The Geography of Ananias of Širak: Ašxarhacʻoycʻ, the Long and the Short Recensions. — Reichert, 1992. — P. 200.
  8. ↑ Саркисян Ерванд Казарович, Ղազարի) Սարգսյան՝ Ե Ղ (Երվանդ (1972)։ Политика османского правительства в Западной Армении и державы в последней четверти XIX и начале XX вв (ռուսերեն)։ Изд-во АН Армянской ССР 
  9. ↑ Boeschoten Hendrik, Rentzsch Julian (2010)։ Turcology in Mainz։ Turcologica։ Wiesbaden: Harrassowitz Verl։ ISBN 978-3-447-06113-1