| Վահէ Թիլպեան |
|---|
Վահէ Թիլպեան (17 Փետրուար 1980, Եթովպիա) հայկական արմատներով եթովպիացի երգիչ, երաժիշտ, պարող։ Վահէն ծներ եւ մեծցեր է Եթովպիաի մէջ, իր ծնողքը (Կարօ Թիլպեանն ու Անի Ասլանեանը) ծագումով հայ են։ Վահէն լրջօրէն սկսեր է զբաղուիլ երաժշտութեամբ 2008 թուականէն։ 2010 թուականին ձայնագրեր է իր առաջին սինկլը՝ “Life or Something Like it”: 2012 թուականին թողարկեր է իր առաջին ձայներիզը "Mixology"
Վառ կերպարով եւ եռանդուն բնոյթով փորձառու երգիչ ու երաժշտագէտ Վահէ Թիլպեանը ճանչցուած արուեստագէտ է։ Վահէն յայտնի է իր իւրայատուկ երաժշտական ոճով՝ ռոքէն թեքնօ, ռեկիէն R&B, հայկականէն եթովպիական, նաեւ լատինական երաժշտութիւն։ Մշակութային այս խառնուրդը կ'արտացոլէ Վահէի անհատականութիւնն ու կ'առանձնացնէ զինք որպէս բացառիկ արուեստագէտ եւ պարող։ Հակառակ որ Վահէն ծնած եւ մեծցեր է Եթովպիայի մէջ, իր ծնողքը (Կարօ Թիլպեանն ու Անի Ասլանեանը) ծագումով հայ են։ Իր հայրական կողմի մեծ հայրը Հայոց ցեղասպանութիւնէն մազապուրծ փրկուած հայեր եղած են, որոնք գլխաւորապէս հաստատուեր են Եթովպիայի մէջ: Իր մայրական կողմի ընտանիքի բոլոր անդամները լքեր են Արեւմտեան Հայաստանը՝ 1890-ականներու վերջը եւ 1900-ականներու սկիզբները։
Վահէն լրջորէն սկսեր է մտածել երաժշտութեան մասին, երբ արդէն Գանատայի Վանքուվըր քաղաքի Բրիտանական (University of British Columbia) Քոլումպիայի համալսարանի շրջանաւարտ էր։ Ան Պսակաւոր Արուեստի կոչում ստացեր է «Ընդհանուր Գիտութիւններու»՝ մասնագիտանալով (Biology) կենսաբանութեան մէջ։ Այդ ընթացքին Վահէն արդէն կլանուած էր պարով եւ, ըլլալով մասնագէտ միջազգային լատին-ամերիկեան պարահանդէսային ոճի պարող, ՛՛Salsegnochu՛՛ պարային խումբի համահիմնադիրն ու պարուսոյց էր։ Այս ամէնուն զուգահեռ՝ Ատիս Ապեպայի մէջ Վահէն կ'երգէր “The Motley Singers” երգչախումբի մէջ՝ որպէս առաջատար թենոր։
Համալսարանը աւարտելէն յետոյ Վահէն 3 տարիէն աւելի աշխատեր է արեւտուրի ոլորտին մէջ եւ 2008 թուականին, ձգելով իր հիմնական աշխատանքը, ամբողջութեամբ նուիրուեր է երաժշտութեանը։ Իր ընկերներ Bitik Emlaelu Պիթիք Էմլաէլու եւ (Ledj Leo) Լէճ Լէոի աջակցութեամբ միացեր է ‘’Z Beyaynetus’’ խումբին: Շուտով, DC-էն ժամանած եւ Եթովպիոյ մէջ հաստատուած արտադրող եւ կատարող Քենի Ալենը, լսելով Վահէին տեղի ժամանացային վայրերէն մէկուն մէջ, առաջարկեր է իրեն դառնալ իր օգնական երգիչը ‘’251 Band’’ խումբի ալպոմի թողարկման ժամանակ: Առաջարկն ընդունելէն յետոյ Վահէն դարձեր է անոր հիմնական օգնական երգիչը ու աշխատեր անոր հետ երկար տարիիներ՝ հանդէս գալով տեղի երաժշտական փառատօններուն եւ այլ միջոցառումներու ընթացքին: Հետագային, որոշելով փոփոխութիւն մտցնել իր ժանրի եւ երգացանկի մէջ, Վահէն միացեր է ‘’Eshee Havana’’ սալսա խումբին: Ան աշխատեր է եթովպական երգերու բնագիր ռեմիքսներու՝ սալսա ոճի փոխակերպումներու վրայ: 2011 թուականին ‘’Big Brother Africa’’ ելոյթ ժամանակ հասեր է եզրափակիչ փուլ:
Վահէն գրեր է իր առաջին երգի՝ “Life or Something Like it” բառերը եւ Միքայել Հաիլուի հետ միասին գործիքաւորեր եւեւ ձայնագրեր են երգը 2010 թուականին։ Ոգեշնչուելով եւ խանդավառուելով՝ Վահէն սկսեր է ստեղծել իր երգերը ու գրել սեփական երգերու բառերը։ 2012 թուականին իր “Don’t Stop” սինկլը առաջադրուեր է Armenian Pulse Music Award-ի մէջ՝ որպէս հայ կատարողի լաւագոյն անգլերէն երգ եւ օնլայն քուէարկութեամբ գրաւեր է 3-րդ տեղը։
2012 թուականի Նոյեմբերին Վահէն աւարտին հասցուցեր է իր “Mixology” ձայներիզն ու թողարկել զայն անվճար։ 2013 թուականի Մայիսին Վահէն թողարկեր է ‘’Yene Tizita’’ երգի տեսահոլովակը, որ թարգմանաբար կը նշանակէ կարօտ կամ յիշողութիւններ: Այն հին եթովպական երգի վերաթողարկումն էր: Տեսահոլովակի տնօրէնն ու արտադրողները եղեր են Արամազդ Գալայճեանն ու Մուլուկեթա Ամարուն: Մօտ 2 տարի է ի վեր Վահէն ‘’Zemen Band’’ խումբի մենակատարն է: Ան աշխատեր է եթովպական երգիչներ Zeritu Kebede եւ Michael Belayneh-ի հետ եւ Nubian Arc Band երաժշտական խումբին հետ: Ան նաեւ հանդէս եկեր է որպէս օգնական երգիչ եւ համերգի առաջին կատարող Ledj Leo, Abby Lakew, Nhatty, Tsedenya Gebremarkos, Eyob Mekonnen, Shewandagn Hailu-ի համար, ինչպէս նաեւ ելոյթ ունեցեր է ափրիկեցի արուեստագէտներ Oliver Mtukudzi, Vee and Liz Ogumbo-ի հետ, երբ անոնք հիւրախաղերով հանդէս եկեր են Եթովպիայի մէջ:
Վահէն թղթակցեր է Addis Ababa-ի մէջ հրատարակուող Zoma Magazine-ին եւ կրնայ ազատօրէն իր միտքերը արտայայտել հայերէնով, անգլերէնով, ամհարերէնով, իտալերէնով եւ ֆրանսերէնով:
Հետագային Վահէն մտադիր է թողարկել եւս 2 ձայներիզ, որոնցմէ մէկը կ'ըլլայ ամբողջութեամբ հայկական, միւսը՝ եթովպական, համարժէք մշակութային-երաժշտական տարրերով՝ ներկայացնելով մշակութային այն խառնուրդը, որմէ ինքը կը սերի:
2015 թուականի Մայիսին որպէս Genealogy սուփերխումբի անդամ, ներկայացուցեր է Հայաստանը Եւրոտեսիլ 2015 երգի մրցոյթին ՝ (Eurovision Song Contest), որ տեղի ունեցեր է Աւստրիայի մայրաքաղաք Վիեննայի մէջ[1]: