Վռամշապուհ
Վռամշապուհ | |
|---|---|
| Մեծ Հայքի Արքայ | |
 | |
| Իշխանութիւն | 389–414 |
| Հանձնում | Շապուհ |
| Ծնած է՝ | 4-րդ դար |
| Մահացած է՝ | 414 |
| Վախճանի վայր | Վաղարշապատ, Այրարատ, Մեծ Հայք |
| Քաղաքացիութիւն | Մեծ Հայք |
| Ազգութիւն | Հայ |
| Նախորդ | Խոսրով Դ |
| Տոհմ | Արշակունիներ |
| գերիշխան | |
| Հայր | Վարազդատ |
| Զաւակներ | Արտաշէս Դ. |
| Կրօնական հաւատքներ | քրիստոնէութիւն |
Վռամշապուհ ((նաեւ՝ Վաղարշ Արշակունի[1][2], 4-րդ դար - 414, Վաղարշապատ, Այրարատ, Մեծ Հայք), Մեծ Հայքի արքայ (393-414), Մեծ Հայքի արքաներ՝ Վարազդատի (374-378) որդին, Խոսրով Դ-ի (387-393) եղբայրը[2] եւ Արտաշէս Դ-ի (422-428) հայրը, Արշակունիներու արքայական հարստութենէն:[1][3]
Կենսագրութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Վռամշապուհ արքայի ծննդեան թուականն անյայտ է։ Ծնած է Վարազդատ արքայի ընտանիքին մէջ։ Անոր իսկական անունը Վաղարշ է[1][2]։ 388 թուականին Պարսից արքայ Վռամ Դ-ն Վաղարշի աւագ եղբօրը՝ Խոսրով Դ-ն կը զրկէ թագաւորական գահէն եւ կը բանտարկէ Անյուշ բերդին մէջ[2]։ Ապա թագաւորական կարգը չցանկանալով խախտել, Մեծ Հայքի արքայ կը կարգէ Վաղարշը եւ անոր պահլաւական անունը փոխելով, իր եւ իր հօր անուններով Վռամշապուհ կը կոչէ[1][2]։ Նաեւ կը յիշուի Ստահրաշապուհ անունով[1][2]։
Գահակալութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Յաջորդած է եղբօրը՝ Խոսրով Դ–ին։ Գահակալած է համեմատաբար խաղաղ ժամանակաշրջանին, հաշտ ու բարեկամական յարաբերութիւններ պահպանած է ինչպէս Սասանեան Պարսկաստանի, այնպէս ալ Հռոմէական կայսրութեան հետ։ 404–էն ոչ վաղ մեկնած է Հայկական Միջագետք, հաշտարար–միջնորդի դերով կարգաւորած պարսկա-հռոմէական վէճերը։ Այնտեղ ալ ան հայ եւ ասորի մտաւորականներէն տեղեկացած է հայկական հին նշանագրերու մասին, որ կարեւոր դեր խաղցած է հայ նոր գիրերու ստեղծման գործին մէջ։ Վռամշապուհը մեծապէս աջակցած է հայոց կաթողիկոս Սահակ Պարթեւին եւ Մեսրոպ Մաշտոցին՝ հայ գիրերու ստեղծման եւ լուսաւորական ձեռնարկումներուն։ Վռամշապուհ նաեւ յաջողած է միաւորել Մեծ Հայքի երկու մասերը։
Մահացել է 414 թուականին[1]։
Ընտանիքը
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Վռամշապուհի կնոջ անունը անյայտ է։ Ունեցած է մեկ որդի՝
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, Երևան, 1942, Հատոր 5, Ցուցակ 1, Էջ 126․
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 «Ազգապատում», Մաղաքիա Օրմանյան, Կ․Պոլիս, 1914, Հատոր Ա, գլ․ 184․
- ↑ (հայերեն) Վռամշապուհ, 2024-01-25, https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%8E%D5%BC%D5%A1%D5%B4%D5%B7%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%B0&oldid=9043484, վերցված է 2024-08-07