Տողան Աքհանլը

Տողան Աքհանլը
Ծնած է	18 Մարտ 1957(1957-03-18)
Ծննդավայր	Շաւշաթ, Արդուին, Թուրքիա
Մահացած է	31 Հոկտեմբեր 2021(2021-10-31)[1] (64 տարեկանին)
Մահուան վայր	Պերլին, Գերմանիա
Քաղաքացիութիւն	Թուրքիա  Գերմանիա
Մասնագիտութիւն	գրագէտ, վիպասան, իրաւապաշտպան
Անդամութիւն	Գերմանիայի ՊԵՆ-կենտրոն?
Կուսակցութիւն	Revolutionary Communist Party of Turkey?
Կայքէջ	dogan-akhanli.de

Տողան Աքհանլը (թրք.՝ Doğan Akhanlı, 18 Մարտ 1957(1957-03-18), Շաւշաթ, Արդուին, Թուրքիա - 31 Հոկտեմբեր 2021(2021-10-31)^[1], Պերլին, Գերմանիա), թուրք-գերմանացի գրող է:

Կենսագրութիւն

Ծնած է Թուրքիոյ հիւսիսարեւելեան Արդուինի Շաւշաթ փոքրիկ գիւղը: 12 տարեկանին աւագ եղբօր հետ անցած է Պոլիս եւ հոն շարունակած է ուսումը: Ձախակողմեան հայեացքներուն պատճառով կարճ ժամկէտով ձերբակալուած է 1975-ին: 1985-1987 թուականներուն նոյն պատճառով Պոլսոյ մէջ ձերբակալուած է իբրեւ ընդդիմադիր եւ կտտանքներու ենթարկուած՝ թրքական բանտին մէջ:

1991-ին տեղափոխուած է Գերմանիա ու խնդրած ապաստարան: 1998-ին Թուրքիոյ պաշտօնեաները զինք զրկած են քաղաքացիութենէ^[2]: Երեք տարի ետք ան ստացած է գերմանական քաղաքացիութիւն:

Աքհանլըն Քեոլնի մէջ հիմնադրած է Ռաֆայէլ Լեմքին գրադարանը, որ կոչուած է մարդու մը անունով, որ առաջինը եղած է հայերու դէմ կատարուած ոճրագործութիւնը բնութագրելով իբրեւ ցեղասպանութիւն:

Ան 2005-ին այցելած է Հայաստան^[2]:

2010-ի Օգոստոս 10-ին Տողան Աքհանլը ձերբակալուած է Թուրքիա ժամանած պահուն: 2017-ի Օգոստոս 19-ին Կրանատայի մէջ ձերբակալուած է Սպանիոյ ոստիկանութեան կողմէ Թուրքիոյ պաշտօնեաներու պահանջով^[3], ապա ազատ արձակուած՝ Սպանիոյ դատարանի որոշումով^[4]:

Աքհանլըն Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանչնալու եւ իր քաղաքական հայեացքներուն պատճառով երկար տարիներ չէր կրցած այցելել Թուրքիա:

Երկեր

Աքհանլըի վէպերը Թուրքիոյ մէջ ընդգրկուած են լաւագոյններու շարքին:

1998-1999 թուականներուն թրքերէն լոյս տեսած է անոր «Անհետացած ծովերը» ընդհանուր վերնագրով եռագրութիւնը, որ կը ներառէ «Սպասելով ծովը», «Կակաչներու դաշտը», «Ահեղ դատաստանի դատաւորները» ստեղծագործութիւնները:

2005-ին անոր հեղինակած «Տիրամօր վերջին երազը» վէպը արժանացած է «Հիւրիէթ»-ի 2009-ի մրցանակին: 2005-ին թուրք գրաքննադատները անոր այս գիրքը դասած են 10 լաւագոյն վէպերու շարքին^[5]:

«Ահեղ դատաստանի դատաւորները» գիրքին թրքերէն տարբերակը հրատարակուած է 1999 թուականին, Պոլսոյ մէջ, «Պելկէ» հրատարակչութեան կողմէ: Իսկ 2018-ին, Հայաստանի մէջ հրատարակուած է անոր «Ահեղ դատաստանի դատաւորները» գիրքի (թրք․ «Kıyamet Günü Yargıçları”) հայերէն թարգմանութիւնը: Գիրքի թարգմանիչը եւ մեկենասը եղած է Սոնա Զաքարեանը^[2]:

Ծանօթագրութիււններ

1. https://www.ruhrbarone.de/dogan-akhanli-heute-morgen-verstarb-ein-gerechter/203057
2. «Երեւանի Մէջ Լոյս Տեսած է Թուրք Մտաւորական Տողան Աքհանլըի` Ցեղասպանութեան Մասին Գիրքի Հայերէն Թարգմանութիւնը»։ HyeTert (tr-TR)։ 2018-11-23։ արտագրուած է՝ 2021-11-02 
3. «Archive copy»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-04-07-ին։ արտագրուած է՝ 2017-08-20 
4. «Սպանիոյ Դատարանը Ստորագրութեան Դիմաց Ազատ Արձակած Է Հայոց Ցեղասպանութեան Հարցով Զբաղող Թուրք Գրողը»։ Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon) (en-US)։ 2017-08-21։ արտագրուած է՝ 2021-11-02 
5. «Հայրենի Կեանք»։ Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon) (en-US)։ 2018-12-19։ արտագրուած է՝ 2021-11-02 

Արտաքին Յղումներ

• Dogan Akhanli
• Kitab-Verlag Archived 2016-03-05 at the Wayback Machine.
• Le Monde diplomatique Archived 2012-05-01 at the Wayback Machine.