Agbada

Nwoke Yoruba na Agbada

Agbada bụ uwe mwụda na-asọ asọ nke ndị Yoruba na-eyi n'ofe ọdịda anyanwụ Afrịka, ọkachasị n'etiti ndị Yoruba nke Naijiria, Republic of Benin, na Togo.[1] Ọ na-abịa na akwa dị n'ime nke ogologo dị iche iche, ọ na-abịakwa na uwe ime ala n'ụdị uwe ogologo ọkpa ala nke a na-akpọ Shokoto. A na-eyikwa ya ọtụtụ oge na okpu dị iche iche dị ka fila ma ọ bụ abeti aja. A na-ejikarị ya eme akwa bead omenala ndị Yoruba. Uwe agba bụ uwe nwoke nke a na-eyi maka mmemme pụrụ iche na ndụ kwa ụbọchị, dabere na oke nke uwe ahụ. Ọ bụ uwe mwụda dị iche iche nke na-abịa n'ụdị na nhazi dị iche iche.[1]

Nwoke Yoruba na-eme ihe nkiri ọdịnala, na-eyi Agbada

Nhazi ya nwere akụkụ anọ: nnukwu uwe elu na-asọpụta n'efu (awosoke); an undervest (awotele); otu ụzọ ogologo uwe ogologo ọkpa (sokoto); na okpu (fìla).[1] Uwe mpụta, nke uwe niile sitere na ya nweta aha “Agbada” pụtara “uwe mara mma” na Yoruba.[2] Nhazi nke agbada, na aka ya sara mbara na ihe mgbagwoju anya, na-egosi ùgwù onye nwe ya ma na-ejikarị eme ihe na ememe dị mkpa na ihu ọha.

Nwoke Yoruba n'ụdị Agbada

A na-eji ákwà aso oke ma ọ bụ aso ofi eme ọtụtụ Agbada, mana enwere ike ime ha na ákwà ndị ọzọ dị iche iche gụnyere Adire. Agbada nwere myirịta na Boubou ma ọ bụ Babanriga, ebe ejiji ndị a sitere na ọdịbendị ọdịda anyanwụ Afrịka nke oge ochie, mana ọ dị iche na ọdịdị, ụdị, ọdịdị, ákwà na ihe eji eme ihe ma bụrụ ihe a pụrụ ịmatacha. Agbada na-egosipụtakarị ihe ịchọ mma Yoruba ọtụtụ ugboro n'akụkụ Grand knot nke ọdịbendị Yoruba. Agbada bụ otu n'ime ejiji nke ndị ikom Yoruba, tinyere ndị ọzọ dị ka Gbariye, Sulia, Oyala, Kembe.[2] Gbariye dị nso na Agbada ma na-ewere ya ọtụtụ oge dị ka ụdị Agbada.

Akụkọ ihe mere eme

[dezie | dezie ebe o si]

Ụdị ejiji ahụ sitere na ọdịbendị Africa oge ochie na Sahel, ebe ọ gbanwere dị ka ejiji bara uru ma bụrụ nke eze dabara adaba maka ihu igwe na usoro mmekọrịta mmadụ na ibe ya.[3] Sahel, n'oge oge ochie, bụ ebe ọtụtụ alaeze nwere mmetụta, gụnyere Ghana, Mali, na alaeze ukwu Songhai.[4] Alaeze ukwu ndị a bụ ebe azụmahịa, akụ na ụba, na ọdịbendị, na-eme ka mmekọrịta dị n'etiti mmepeanya North Africa, Sub-Saharan, na Middle East dị mfe.

Nwoke Yoruba na Gbariye

Edemsibia

[dezie | dezie ebe o si]
  1. Anokam (2016-07-15). Latest Agbada Styles with Embroidery Designs for Men (2022) (en-US). alkebulanStyle. Retrieved on 2023-09-25.
  2. Alkebulan. Alkebulan Styles (en). Fasion Maketplace. Retrieved on 2023-09-25.
  3. Dogbe (2003). "Warped identities: dress in popular West African video films". African Identities 1 (1): 95–117. 
  4. Rovine (2011). "Continuity, innovation, fashion: Three genres of Malian embroidery". African Arts 44 (3): 58–67.