N'Ko | |
---|---|
Ọdịdị | |
Ógbè | Guinea, Guinea-Bissau, Mali, West AfricaEbe Ọdịda Anyanwụ Afrịka |
Ihe odide N'Ko | |
Koodu asụsụ | |
ISO 639-2 | nqo
|
ISO 639-3 | nqo
|
N'Ko bụ ụdị koiné dị n'otu nke ọtụtụ Asụsụ Manding e dere na mkpụrụedemede N'Ko. A na-eji ya eme ihe na Guinea, Guinea-Bissau, Mali, Ivory Coast, Burkina Faso na ụfọdụ mba ndị ọzọ dị n'Ebe Ọdịda Anyanwụ Afrịka, karịsịa, ma ọ bụghị naanị, n'ụdị ederede, ebe a na-eji ụdị dị iche iche nke Manding eme ihe n'okwu: Maninka, Bambara, Dyula na ndị ọzọ.
[1][2] bụ ndekọ edemede nwere ụtọ asụsụ a maara dị ka kángbɛ ("asụsụ doro anya") nke Solomana Kante, ya na ụdị màninkamóri, nke a na-asụ na mpaghara Kankan nke Kante, na-eje ozi dị ka asụsụ nkwekọrịta. [3] [4]
Valentin Vydrin na 1999 [5] na Coleman Donaldson na 2019 [2] gosipụtara na ewu ewu nke ide asụsụ Manding n'ụdị N'Ko na-eto eto. [6] na-ejikarị ụdị ederede a eme ihe maka agụmakwụkwọ n'etiti ndị na-asụ asụsụ dị iche iche. [7] na-ejikarị ya eme ihe na nkwurịta okwu eletrọniki.
Ụkpụrụ ahụ na-agba mbọ ịnọchite anya asụsụ Manding niile n'ụzọ na-anwa igosi ụdaume "proto-Manding" na okwu ndị ahụ, gụnyere mgbe a na-akpọpụta ya n'ụdị okwu nke oge a dị nnọọ iche. Dịka ọmụmaatụ, enwere ma ọ dịkarịa ala otu nkwekọrịta dị otú ahụ, maka ịnọchite anya velars n'etiti ụdaume: [ɡ], [k], [ɣ], [x] ma ọ bụ efu nwere ike ịkpọpụta, mana mkpụrụ okwu ga-abụ otu. Dịka ọmụmaatụ, okwu maka "aha" na Bambara bụ [tɔɡɔ] na Maninka ọ bụ [英], mana ụdị ederede N'Ko bụ ̆ tô. Na nkwurịta okwu ederede, onye ọ bụla ga-ede ya n'otu ụzọ site na iji edemede N'Ko, ma gụọ ya ma kpọọ ya dị ka asụsụ nke ha.
.
enwere ma ọ dịkarịa ala otu nkwekọrịta dị otú ahụ, maka ịnọchite anya velars n'etiti ụdaume: [ɡ], [k], [ɣ], [x] ma ọ bụ efu nwere ike ịkpọpụta, mana mkpụrụ okwu ga-abụ otu. Dịka
<ref>
tag; name ":0" defined multiple times with different content