Irántxe Manoki, Mỹky | ||
---|---|---|
Spoken in: | Brazil | |
Region: | Mato Grosso | |
Total speakers: | 90, including 10 Irántxe proper | |
Language family: | unclassified | |
Language codes | ||
ISO 639-1: | none | |
ISO 639-2: | — | |
ISO 639-3: | irn | |
Note: This page may contain IPA phonetic symbols in Unicode. |
Irántxe (Irántxe, Iranxe, Iranshe) /iˈīːntʃeɪ/, nke a makwaara dị ka Myky ma ọ bụ Irántxe-M__, bụ asụsụ ụmụ amaala nke ndị Irántxe na-asụ (Iránxe, Iranche, Manoki, Munku) na Mỹky (mynky, , Munku, Menku, Kenku, Myy) na steeti Mato Grosso na Brazil. Nkọwa ndị na-adịbeghị anya nke asụsụ ahụ na-enyocha ya dị ka asụsụ dịpụrụ adịpụ, n'ihi na ọ "enweghị ihe yiri ezinụlọ asụsụ ndị ọzọ" (Arruda 2003). Monserrat (2010) bụ ụtọ asụsụ a tụlere nke ọma.
Dị ka UNESCO Atlas of the World's Languages in Danger si kwuo, Irántxe-Mỹky anaghị enwe ọganihu ugbu a. Ọ bụ ezie na a na-ewere ire okwu Mỹky dị ka "ihe na-adịghị ike", a na-ele ụdị Irántxe anya dị ka "nke nọ n'ihe ize ndụ nke ukwuu", naanị ndị na-asụ ya nke ọma n'ime 356 agbụrụ Irántxe-Mỹky na akụkọ 2006. Ka ọ na-erule n'afọ 2011, ndị Irántxe 280 ejikọtala na omenala Brazil. Ọtụtụ n'ime ha na-asụ otu asụsụ na Portuguese, ndị fọdụrụ na-asụrụ na Irántxe karịrị afọ 50. Otú ọ dị, otu ìgwè nke kewara ekewa, ndị Mỹky, kwagara iji zere mkpakọrịta, ma kewapụ ha ruo n'afọ 1971. Ka ọ na-erule n'afọ 2011, e nwere agbụrụ Myky iri asatọ, ha niile na-asụ asụsụ ahụ.
Asụsụ na ebe: [1]
(2016) na-ekwu na e nwere myirịta okwu na asụsụ ndị sitere na Ezinụlọ Arawak, Tupi, Chapakura-Wañam, Nambikwara, na Yanomami, ma eleghị anya n'ihi kọntaktị.
Nnyocha kọmputa na-akpaghị aka (ASJP 4) nke Müller et al. (2013) [2] chọpụtakwara myirịta okwu n'etiti Irántxe-Mỹky na Nambikwaran.
Enweghị data fonetiki metụtara asụsụ Irántxe-Mỹky. Nkọwa ụdaume nke Inrátxe-Mỹky dabeere na nyocha nke ndị edemede a kpọtụrụ aha.
Irántxe-Mỹky nwere obere ndepụta nke ụdaume. Nkwupụta abụghị ihe dị iche maka ụdaume ọ bụla. Na nyocha Monserrat gosipụtara na tebụl ahụ, enwere usoro nkwụsịtụ /pj tj kj/ na imi /mj nj/, nke onye nyocha D"Angelis (2011) na-enyocha dị ka /Cj/ usoro. Na nyocha Monserrat, /ʃ/ bụ ụdaume dị iche site na /sj/.
Ndepụta ụdaume nke Irántxe-Mỹky buru ibu, nwere ụdaume ụdaume 21. imi="162" href="./Vowel_length" id="mwgQ" rel="mw:WikiLink" title="Vowel length">Ogologo ụdaume na nasalization dị iche na asụsụ ahụ. Ọrụ nke ụda olu edoghị anya.
N'ihu | N'etiti | Ịlaghachi azụ | |
---|---|---|---|
N'akụkụ | I. Ọ bụ: | ɨ ɨ̃ ɨː | u ũ uː |
N'etiti | ɛ̃ ɛː | ə̃ əː | ɔ̃ ɔː |
Emeghe | a na-akpọ aː |
N'ọtụtụ okwu, /ə/ na-agbanwe agbanwe na /ɛ/.
Ụdị mkpụrụedemede kachasị elu nwere ike ịbụ CVC ma ọ bụ CjVC okwu-etiti, dabere na nyocha ahụ. Okwu-n'ikpeazụ, ọ bụ naanị CV ~ CjV syllables na-apụta.
Onye ọkà mmụta asụsụ Ruth Monserrat, ya na onye na-asụ asụsụ Beth Jurusi, mepụtara usoro maka ịsụ asụsụ Mỹky. [1]
Loukotka (1968) depụtara ihe ndị na-esonụ dị mkpa maka ire okwu Irántxe, [4] e mesịrị gbasaa na ndepụta okwu buru ibu nke Holland (1960). [5] Okwu Mỹky sitere [1] akwụkwọ ọkọwa okwu nke Monserrat chịkọtara.
omenala Brazil. Ọtụtụ n'ime ha na-asụ otu asụsụ na Portuguese, ndị fọdụrụ na-asụrụ na Irántxe karịrị afọ 50. Otú ọ dị, otu ìgwè nke kewara
Àtụ:Languages of BrazilÀtụ:Language familiesÀtụ:South American languages