Kri (Krìì) bụ asụsụ Vietic nke Ndị Kri nke Laos na Vietnam na-asụ.
[1] ndị ọzọ maka Kri gụnyere Karii, K[a]ri-Phoong, Kha Phoong, Coi, na Salang.
Ndị na-asụ Kri bi na ndagwurugwu Upper Ñrong (Nam Noy) nke Khammouane Province, Laos, yana ebe ndị ọzọ dị na Nakai-Nam Theun Biodiversity Conservation Area. Ọ na-aghọta ọnụ na Pròòngq, nke a na-asụ n'ọtụtụ obodo nta site na Kri (Enfield & Diffloth 2009).
Ndị Kri na-akpọ onwe ha mleeng Kri, na asụsụ ha meengq Kri. Ha bụ ndị ọrụ ugbo na-akwagharị kwa afọ 2-3 n'etiti ebe ndị dịbu adị (Chamberlain 1998). [2] A na-akwatu ụlọ mgbe onye ezinụlọ nwụsịrị, a na-ejikwa ihe ndị e ji ewu ụlọ rụọ ụlọ ọhụrụ n'ebe dị iche. Ewezuga asụsụ Kri, ọtụtụ ndị okenye, ọkachasị ụmụ nwoke, na-asụkwa Vietnamese, Saek, Bru, na Lao nke ọma.
Nke a na-eme ka -r- dị mkpirikpi mgbe ọ dị n'etiti ụdaume:
Ebe nwere ụdị atọ nke ịgọnahụ: déêh, laa, na cóù. Enwere omume syntactic dị iche iche. Cùù na-apụta tupu isiokwu (dịka ahịrịokwu na mbido). ya Deeh na laa nwere ike ịpụta n'ihu ngwaa (mgbe isiokwu gasịrị). Deeh Dee iche na laa n'ihi na déêh nwere ike ịpụta na gburugburu ellipsis na-aza (ya bụ, dị ka okwu kwụ otu ebe mgbe ajụjụ gasịrị). [3]
[3] nwere ọtụtụ akara TAM (nke na-enye ozi gbasara oge, akụkụ, ma ọ bụ ọnọdụ) nke predicates.
Usoro okwu bụ isi nke Kri bụ SVO, ọ bụ ezie na arụmụka ellipsis na ihu nke ndị mejupụtara ya bụ ihe a na-ahụkarị. [3], enweghi akara ikpe ma ọ bụ nkwekọrịta cross-referencing.
Usoro ngwaa na-ewu nwere akara doro anya nke ịnọ n'okpuru (kùù). [3]
Ndị nnọchiaha Kri na-egosipụta mmetụta maka ọnụọgụ atọ na Kri (otu, abụọ na ọtụtụ), yana ọdịiche gụnyere / naanị, na (maka otu) ọdịiche dị mma / na-enweghị ihe ọ bụla. A na-eme ọdịiche nwoke na nwanyị naanị n'ụdị onye nke atọ. A na-eji ụdị nkwanye ùgwù eme ihe mgbe enwere mmekọrịta kwesịrị ekwesị (dịka afọ ma ọ bụ ikwu).
otu | abụọ | ọtụtụ | |||
---|---|---|---|---|---|
gba ọtọ | onye nwere nkwanye ùgwù | ||||
Onye nke mbụ | pụrụ iche | teeqpàànq |
koon | Abụọ | Kaọ |
gụnyere | saa | Kaị | |||
Onye nke abụọ | achịcha | Nke a | maar | ekpere | |
Onye nke atọ | nwanyị | hanq | mooq | Ọchịchị | ya |
nwoke | qôông |
Enwere ike iji onye na-ahazi longq (ma ọ dịghị mkpa) iji gosipụta nnweta. E nwekwara ihe owuwu nke nhazi nọmba. Enwere ike ịh[3] ndị a Number-Classifier-Noun ma ọ bụ Noun-Number-Classification.
Chamberlain 1998). A na-akwatu ụlọ mgbe onye ezinụlọ nwụsịrị, a na-ejikwa ihe ndị e ji ewu ụlọ rụọ na-ahazi longq (ma ọ dịghị mkpa) iji gosipụta nnweta. E nwekwara ihe owuwu nke nhazi