Nding Eliri | ||
---|---|---|
Spoken in: | Sudan | |
Language extinction: | Threatened/Critically Endangered | |
Language family: | Nnijer–Kongo Atlantic–Congo Nding | |
Language codes | ||
ISO 639-1: | none | |
ISO 639-2: | — | |
ISO 639-3: | eli | |
Note: This page may contain IPA phonetic symbols in Unicode. |
[1]Nding bụ asụsụ (nke dị oke egwu) nke nọ n'ihe ize ndụ [2] Niger-Congo n'ezinụlọ Talodi nke Kordofan, Sudan. [3]
[4] na-asụ Nding n'ógbè ugwu (Jebel) Eliri, na ndịda Talodi na South Kordofan, Sudan . [1] N'ihi nke ahụ, a na-akpọkwa asụsụ ahụ Eliri.
[2] ka UNESCO "Atlas of the World's Languages in Danger" si kwuo site na 2010, asụsụ ahụ nọ n'ihe ize ndụ. Otú [3] dị, mbipụta 2020 nke "Ethnolo Qatarue" kọwara ya dị ka ihe nọ n'ihe ize ndụ, na-agụnye ndị ọkà okwu 400 n'etiti ụfọdụ ndị na-eto eto na ndị okenye niile.
[1]'asụsụ Nding, enwere ụdaume ndị a: a, e, i, o, u. N'etiti ndị a, e. o, enwere ike ịhazi ya dị ka ogologo ma ọ bụ mkpirikpi, ịkpọpụta ya.
[1] na-edekwa ụdaume "l" [el] dịka "ọ".
Okwu n ike ịgbanwe site na enweghị olu gaa na olu ma ọ bụrụ na okwu bu ya ụzọ jiri "n" mechie. [1] ọmụmaatụ, tetjo [eng. ụlọ] na ahịrịokwu "nwoke ahụ hapụrụ ụlọ" na-aghọ detjo: babura ako an detjo. [1] gị dị ota">t ahụ yiri ka ha na-eme n'ụzọ na-adịghị mma, ebe ọ bụ na enweghị njikọ doro anya achọtara, dịka tj na-aghọ dj, ti na-aghọta di, ta na-aghọzi da.
Ndị nnọchiaha nkịtị: aṅi (I), aṅo (you), aṅo, arnaṅo (we), ata (ha).[1]
Ndị nnọchiaha onwe onye n'ihu ngwaa: ńi/ṅi/ni (I), afọ (you), aṅo/ari (we), ṅorno/ano (you pl.), ṅota/oʹt (she).[1]
Ndị nnọchiaha onwe onye nwekwara ike ijikọta na ngwaa ma rụọ ọrụ dị ka nsonaazụ; ya mere, na-egosi isiokwu nke omume ahụ: -ia/i (M), -wa/o (ị), -wa /wa/oba (ya), -uria/-ori (anyị), -Otasị/-/-ata (ị pl.), -una/-ata (ya).[1] Mgbe nke ahụ mere, ogwe okwu ahụ nwere ike ịgbanwe (dịka ụdaume a, o, u nwere ọchịchọ ịgbanwe). [1] [1] o sina dị, enwere ọtụtụ mgbagwoju anya na mgbagwoju eme na data gbasara nnọchiaha onwe onye, yabụ enwere ọtụtụ nsogbu ịchọta usoro doro anya.
Ndị nnọchia onwe onye: i/iṅ/ńe (my/my), -a (yo/yours), -oba (ya), -Ori (our), -ono/-ai (your/yours, -ano/-ota (ya).[1]
Ndị nnọchiaha ajụjụ: abura (onye), bi ma ọ bụ Yara (ihe), tja (ebe).[1]
Lee paragraf dị n'elu na nnọchiaha onwe onye.
[4][1] na-emezu ịgọnahụ site n'iji post-position ma/nā/nʹ.
Ihe ọmụmAfọ banyere ụdị imperative bụkwa ihe a na-ejighị n'aka, mana dịka mmadụ na-ahụ n'ihe atụ na-esonụ, a hụla ya, na enwere ọdịiche n'etiti imperative n'otu ụdị na n'ọtụtụ (a na-enweta nsonaazụ -ano n'ọtụtụ): ŭṅo! (ị na-aga!) Uṅano! (pl. ị na-aga!).[1][4]
Aha nnọchiaha [eng.] | Nding | Nsụgharị |
---|---|---|
M | bāno/banŏ | "Enwere m" |
ị | banŏē | "ị nwere" |
ya | banŏē | "ọ nwere" |
anyị | gari | "anyị nwere" |
gị (pl.) | andona | "ị (pl.) nwere" |
ha | Afọ andona | "ha nwere" |
Nchịkọta ihe atụ nke ahịrịokwu "ịgbukpọ osisi": 'koñori guri' (M gbajiri osisi), koño guri (ị gbajiri...), 'koñata guri' (ọ gbajiri...).[4]
Adverbs: Nĕnna (ebe a), Tegue (ụtụtụ echi).[1]
Postpositions: ma/nā/nʹ (iji maka ịgọnahụ[1][4]).
Nkọwa okwu: ra ([[[[[[[[k]), mgbe mmadụ na-afọ maka ebe ihe dị), ba ([[k]"), an ([[k""), nā ([[k""), Tuko ([[k'ozuzu"), tuka ([[k "n'ozuzu" n'echiche, mgbe mmadụ jụrụ maka ebe dị), djeta ("n'ebe dị anya"), noṅgotjon ("n'okpuru"), tenyagan ("n'etiti").[1]
of the World's Languages in Danger" si kwuo site na 2010, asụsụ ahụ nọ n'ihe ize ndụ. Otú ejighị n'aka, mana dịka mmadụ na-ahụ n'ihe atụ na-esonụ, a hụla ya, na enwere ọdịiche n'etiti
<ref>
tag; name ":2" defined multiple times with different content
<ref>
tag; name ":0" defined multiple times with different content
<ref>
tag; name ":1" defined multiple times with different content
<ref>
tag; name ":3" defined multiple times with different content