Siccité | ||
---|---|---|
Spoken in: | Burkina Faso, Mali | |
Region: | Sikasso Region | |
Total speakers: | 38,000 | |
Language family: | Nnijer–Kongo Atlantic–Congo Senufo Suppire–Mamara Siccité | |
Language codes | ||
ISO 639-1: | none | |
ISO 639-2: | — | |
ISO 639-3: | sep |
Asụsụ Sucite ma ọ bụ Sicite bụ asụsụ Senuufo nke ihe dị ka mmadụ 35,000 na-asụ na ndịda ọdịda anyanwụ Burkina Faso na Mali. Sucite bụ onye agbata obi nke Asụsụ Supyire, nke a na-asụ na ndịda ọwụwa anyanwụ Mali. A na-ewere Sucite mgbe ụfọdụ dị ka mgbatị ugwu nke asụsụ Supyire. Asụsụ abụọ ahụ, dị ka Garber si kwuo (1987), 'nke a na-aghọta ibe ya.' Mgbe ụfọdụ, ndị na-ekwu okwu Sucite ga-akpọ onwe ha Supyire. Ihe omuma ozo yiri ya bu Mamara (nke a makwaara dika Minyanka).
Ụfọdụ ndị ọzọ Senufo na-ezo aka na ndị Sùcìté dị ka Tagba, n'ihi na ha bi na mbara ala Tagouara. E nwere ụzọ dị iche iche isi kpọọ aha olumba. Ụdị dị iche iche nke Sucite gụnyere Sicite, Sipiite, na Sicire. Koodu asụsụ SIL bụ SEP.
Enwere imi ime ka ụdaume niile dị ogologo ma mee ka ha dị n'ime. A na-etinye schwa /ə/ na brackets n'ihi na a na-ahụ ya naanị na gburugburu abụọ a kapịrị ọnụ, ebe o yiri ka ọ na-agbakwunye ụdaume ndị ọzọ.
Garber 1987 | N'ihu | Central | Ịlaghachi azụ |
---|---|---|---|
N'akụkụ | m • Ọrụ | u • dị iche iche | |
N'etiti etiti | e • ẽ | (ə) | o • õ |
N'etiti oghere | ɛ • ɛ̃ | Ọ bụ n'afọ iri | |
Emeghe | a • ã |
Akpụkpọ ahụ | Alveolar | (Palatal_consonant" id="mwSA" rel="mw:WikiLink" title="Alveolo-palatal consonant">Alveolo-) Palatal | Velar | Egbugbere ọnụ | Mkpịsị aka | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Plosive / Affricate | enweghị olu | p | t | t͡ɕ | k | ʔ | |
kwuru okwu | b | d | d͡ʑ | ɡ͡b | |||
geminate | bː | dː | d͡ʑː | ɡː | |||
tupu ịlụ di ma ọlị | ⁿb | ⁿd | ⁿd͡ʑ | ⁿɡ | ⁿɡ͡b | ||
Ụgbọ imi | m | n | nʲ | ŋ | ŋ͡m | ||
Ihe na-esiri ike | f fʲ | s | x | ||||
Glide | w wʲ | j |
Geminate voiced stops / africates bụ ihe jikọrọ ya na pre-nasal voiceless stops na Supyire, [1] ma na-egosi ya n'ụzọ orthographic dị ka 意mp, nt, ...N'ihi ya, ọ bụ n'ihi ya ka a na-akpọ ...Na Garber (1987).
Sucite bụ Asụsụ ụda olu nwere ọkwa ụda olu atọ: High, Mid, na Low. Garber (1987) na Carlson (1994) na-enyocha usoro Northern Senufo dị ka nke nwere ụda abụọ dị iche iche, etiti siri ike (Ms) na etiti na-adịghị ike (Mw). Ụda Ms na-enwe obere mgbanwe ụda karịa ụda Mw. Garber (1988) na-atụ aro na ọdịdị a nwere ike ịmalite na Nkewa ụda.
Glides nke jikọtara ụda abụọ dị, nke a na-ahụkarị bụ HL na ML.
Dị ka asụsụ Senufo ndị ọzọ, Sucite na-eji usoro klas aha nke nwoke na nwanyị ise: ụzọ atọ nke otu / ọtụtụ klas na klas abụọ / ìgwè.
Aha na-ewere nsonaazụ klas maka nkọwa. Dịka ọmụmaatụ:
Nkọwa | Indef. | Nkwado. | Mmekọahụ | Klas |
---|---|---|---|---|
'osimiri' | gba | gba-ŋé | wi | 1 |
'osimiri' | gba-ála | gba-á-bí | 2 | |
'ụlọ' | gba-xa | gba-ké | ki | 3 |
'Ụlọ' | gba-ya | gba-nyɛ́ | 4 | |
'ihu' | gba-là | gba-à-ne | li | 5 |
'isi ihu' | gbà-ʔala | gbà-ʔà-ki | 6 |
Klas aha ọ bụla nwere nnọchiaha nke ya. Ihe ndị a nwere ike ịbụ n'ozuzu (clitic), nkwenye, nkewa, nke akụkụ, nke ngosi, ma ọ bụ nke metụtara.
Klas | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Clitic | wu | bi | Kpatụ | ya | Ọ bụ n'ihi na | ki | Mkpụrụ osisi | bə |
Nkwado | wurə̀ | perə̀ | kərə̀ | yirə̀ | Ọchịchị | kerə̀ | Ọkụ | Ọchịchị |
Ịkpa ókè | wà | Pi | Ka | yà | ebe a | Nke a | tà | peeji nke |
Ihe ngosi | ngə́ | mpí | nkə́́́ | njí | ndə́́́ | nkí | ntə́ | mpə́ |
Ajụjụ | ngə | Ọ bụ n'oge ahụ ka e nwere | nkə | Onye isi | ndə | Nri | ntə | mpə |
mgbatị ugwu nke asụsụ Supyire. Asụsụ abụọ ahụ, dị ka Garber si kwuo (1987), 'nke a na-aghọta ibe ya.' Mgbe ụfọdụ, ndị na-ekwu okwu