ụdịekere | nwoke ![]() |
---|---|
mba o sị | Zimbabwe ![]() |
ụbọchị ọmụmụ ya | 11 Novemba 1932 ![]() |
Ebe ọmụmụ | Chipata (Fort Jameson) ![]() |
Ụbọchị ọnwụ ya | 5 Febụwarị 2011 ![]() |
Ebe ọ nwụrụ | Chitungwiza ![]() |
ọrụ ọ na-arụ | omenkà, onye na-akpụ ihe ọkpụkpụ ![]() |
ụdị ọrụ ya | art of sculpture ![]() |
ikike nwebiisinka dị ka onye okike | Ọrụ nwebiisinka chekwara ![]() |
Fanizani Akuda, nke a makwaara dị ka Fanizani Phiri, bụ onye otu ihe ọkpụkpụ a na-akpọkarị "Shona sculpture" (lee Shona art and Art of Zimbabwe), ọ bụ ezie na ya na ụfọdụ ndị ọzọ n'ime ndị otu ya a ma ama abụghị agbụrụ Shona. Ọ rụrụ ọrụ na mbụ na Tengenenge Sculpture Community, nke di kilomita otu narị na iri ise n'ebe ugwu nke Harare dị nso na Guruve, nke ọ sonyeere na 1966.
Fanizani nwụrụ na 5 Febụwarị 2011.[1]
A mụrụ Fanizani Akuda, onye agbụrụ Chewa n'afọ 1932 n'ebe bụ Northern Rhodesia mgbe ahụ. Ọ gụghị akwụkwọ ma na 1949 ọ kwagara Southern Rhodesia ịchọ ọrụ. Nke a dugara ya n'iru ọrụ dị ka onye na-ewe ogho, onye na-do brik, na onye na-akpa nkata: site na 1966 ọ na-arụ ọrụ dị ka onye njikwa ugbo. Otú ọ dị, n'ihe banyere ihe ịga nke ọma ya dị ka onye na-akpụ ihe na nkume, njem kachasị mkpa bịara n'afọ ahụ mgbe Tom Blomefield nyere ya ọrụ, onye ọrụ ugbo ụtaba na-acha ọcha amụrụ na South-Africa nke ugbo ya na Tengenenge dị nso na Guruve nwere ọtụtụ nkume agwọ kwesịrị ekwesị maka ịkpụ. Fanizani bụbu onye na-egwupụta ihe mana mgbe ọ biri oge ụfọdụ n'obodo ndị na-ese ihe, ọ malitere ịkpụ ihe: nchọta nke a nyere nkwụghachi ego bara uru, ọ ghọrọ onye na-akpụ ihe oge niile ya na ndị ọzọ a ma ama dịka Henry Munyaradzi .
Akuda na nwunye ya Erina nwere ụmụ asaa. Ha hapụrụ Tengenenge na 1975 n'oge agha obodo, ha wee biri na Chitungwiza. Mgbe Zimbabwe nwechaara onwe ya n'afọ 1980, Tengenenge Sculpture Community weghachiri onwe ya dị ka nnukwu ebe a na-akpụ ihe mana Fanizani alaghachighị ebe ahụ.[2] Ọ gara n'ihu ịkpụ ihe n'onwe ya ruo mgbe ọ nwụrụ n'afọ 2011.
N'afọ 1988, a jara ihe ọkpụkpụ Fanizani bụ Snake Man mma nke ukwuu na Zimbabwe Heritage Exhibition, ihe ngosi kwa afọ nke National Gallery of Zimbabwe.[3] Ọzọ n'ime ọrụ ya nke afọ 1988, nke a kpọrọ, I know you have stolen my eggs ka egosiri na katalọgụ maka ihe ngosi njem nke gara ebe ndị Europe gụnyere Yorkshire Sculpture Park na 1990
Eleghị anya a maara Akuda nke ọma maka ọrụ 'whistler' ya. N'ime isi ndị a, a na-enye ihu prototypical na anya ya nwere oghere ọnụ dị nro nke nwere oghere dị mfe n'etiti. Nke a na-enye 'whistlers' àgwà ụda olu: site na ịpị mkpịsị aka n'ọnụ ihe ọkpụkpụ ahụ, mmadụ nwere ike ịmepụta ụda njirimara site na egbugbere ọnụ ihe ọkpụkpụ ahụ.[4]
Olivier Sultan kwuru banyere ọrụ ya
"Agwa ya dị nro ma na-atọ ọchị, na-amụ amụ mgbe niile, nwekwa anya dị omimi. A na-emekarị ha abụọ ma ọ bụ otu. Nye Fanizani, ezinụlọ na-anọchite anya ụwa uri, na-agagharị n'ịdị mfe ya na ịdị nro ya. "