ụdịekere | nwanyị |
---|---|
mba o sị | Kenya |
aha enyere | Grace |
ụbọchị ọmụmụ ya | 15 Mee 1930 |
Ebe ọmụmụ | Kisumu |
Ụbọchị ọnwụ ya | 18 Maachị 2015 |
Ebe ọ nwụrụ | Nairobi Hospital |
Dị/nwunye | Bethwell Allan Ogot |
asụsụ ọ na-asụ, na-ede ma ọ bụ were na-ebinye aka | Bekee |
ọrụ ọ na-arụ | nurse, onye ntaakụkọ, Onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị, diplomat, odee akwụkwọ |
Ọkwá o ji | Member of the National Assembly, ambassador |
ebe agụmakwụkwọ | Butere Girls High School |
nnọchiaha nkeonwe | L484 |
Grace Emily Ogot (née Akinyi; 15 Mee 1930 - 18 Machị 2015) bụ onye edemede Kenya, nọọsụ, onye nta akụkọ, onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị na onye nnọchi anya mba ọzọ. Ya na Charity Waciuma bụ nwanyị edemede Kenya mbụ na-Asụsụ Bekee ka e bipụtara. [1] bụ otu n'ime ndị omeiwu Kenya mbụ ma bụrụ osote minista.
A mụrụ Ogot Grace Emily Akinyi n'ezinụlọ Ndị Kraịst na 15 Mee 1930 [2] na Asembo, na mpaghara Nyanza, Kenya - obodo nke ndị agbụrụ Luo bi na ya. Nna ya, Joseph Nyanduga, bụ otu n'ime ndị ikom mbụ n'obodo nta Asembo iji nweta agụmakwụkwọ ọdịda anyanwụ. [3] tọghatara na Chọọchị Anglican n'oge na-adịghị anya, ma kụzie na Ụlọ Akwụkwọ Ụmụ nwanyị Ng'iya nke Church Missionary Society. Site [4]'aka nna ya, ọ mụtara akụkọ nke Agba Ochie ma ọ bụ site n'aka nne nne ya ka Ogot mụtara akụkọ ọdịnala nke mpaghara nke ọ ga-emesị nweta mkpali.
Ihe omuma Grace Ogot [5]-adọrọ mmasị nke ukwuu. Ogot gara Ụlọ Akwụkwọ Ụmụ nwanyị nke Ng'iya na Ụlọ Akwụkwọ Sekọndrị Butere n'oge ọ bụ nwata. Site na 1949 ruo 1953, ọ zụrụ dị ka onye nọọsụ na Nursing Training Hospital na Uganda. O mechara rụọ ọrụ na London, England, na St. Thomas Hospital for Mothers and Babies. [6] laghachiri n'asụsụ bekee nke ndị nọọsụ n'Afrịka.
Na mgbakwunye na ahụmịhe ya na nlekọta ahụike, Ogot nwetara ahụmịhe n'ọtụtụ ebe dị iche iche, na-arụ ọrụ maka BBC Overseas Service dị ka onye edemede na onye mgbasa ozi na mmemme London Calling East na Central Africa, [4] na-arụpụta mmemme redio a ma ama n'Asụsụ Luo, na-eje ozi dị ka onye ọrụ mmepe obodo na Kisumu County na dị ka onye na-ahụ maka mmekọrịta ọha na eze maka Air India Corporation of East Africa. [3]
N'afọ 1975, Ogot rụrụ ọrụ dị ka onye nnọchi anya Kenya na nzukọ nke United Nations. N'ikpeazụ, n'afọ 1976, ọ ghọrọ onye otu ndị nnọchi anya Kenya na UNESCO. N'afọ ahụ, ọ bụ onye isi oche ma nyere aka guzobe Òtù Ndị edemede nke Kenya . [1] 'afọ 1983, ọ ghọrọ otu n'ime ụmụ nwanyị ole na ole jere ozi dị ka onye otu ndị omeiwu na naanị nwanyị na-enyere minista aka na kọmitii nke Onye isi ala Daniel arap Moi.
N'afọ 1969, Grace Ogot lụrụ prọfesọ akụkọ ihe mere eme Bethwell Allan Ogot, onye Luo si Gem Location, ma mesịa bụrụ nne ụmụ anọ. ga-ejikọta mmasị ya maka ịkọ akụkọ na mmasị di ya na ọdịnala na akụkọ ihe mere eme nke ndị Luo n'ọrụ edemede ya. Ogot nwụrụ [7] 18 Machị 2015. [1]
N'afọ 1968, Grace Ogot gụrụ akụkọ mkpirikpi ya "A Year of Sacrifice" na nzukọ gbasara akwụkwọ edemede Afrịka na Mahadum Makerere na Uganda. Mgbe ọ chọpụtara na ọ dịghị ọrụ ọzọ e gosipụtara ma ọ bụ gosipụta site n'aka ndị edemede East Africa, Ogot malitere ịkpali ibipụta ọrụ ya, [8] nke o mechara mee ma n'asụsụ Luo ma n'Bekee. [9]"A Year of Sacrifice" pụtara na mbipụta dị ka ọrụ mbụ Ogot bipụtara [1] na akwụkwọ akụkọ Africa Black Orpheus na 1963. [10] [11]'afọ 1964, e bipụtara akụkọ mkpirikpi ya "The Rain Came" dị ka akụkụ nke nchịkọta Modern African Stories, [1] nke Es'kia Mphahlele, onye haziri nzukọ a kpọtụrụ aha na mbụ na African Literature na Mahadum Makerere na Uganda na 1962. "The Rain Came" bụ mbipụta nke "A Year of Sacrifice" mana e mebiri ya nke ukwuu ma nwee mmalite na njedebe dị iche. Ọzọkwa [12] 1964, e bipụtara akụkọ mkpirikpi "Ward Nine" na akwụkwọ akụkọ Transition.
E bipụtara akwụkwọ akụkọ mbụ Ogot bụ The Promised Land, nke e debere n'afọ ndị 1930, na 1966 ma lekwasị anya na ọpụpụ Luo na nsogbu ndị na-ebilite site na ọpụ. Ndị isi ya si Nyanza kwaga n'ebe ugwu Tanzania, na-achọ ala na akụ na ụba na-eme nri. Akụkọ ahụ lekwasịrị anya na isiokwu nke ịkpọasị agbụrụ, ịhụ ihe onwunwe n'anya, na echiche ọdịnala nke ịbụ nwanyị na ọrụ nwanyị. [13] 1968 hụrụ mbipụta nke Land Without Thunder, nchịkọta akụkọ dị mkpirikpi na Luoland oge ochie. Nkọwa Ogot, ngwá ọrụ edemede, na akụkọ dị na Land Without Thunder na-enye nghọta bara uru banyere ọdịbendị Luo na pre-colonial East Africa. Ọrụ ya ndị ọzọ gụnyere The Strange Bride, The Graduate, The Other Woman na The Island of Tears . [citation needed]
Ọtụtụ n'ime akụkọ ya na-adabere na ndabere mara mma nke Ọdọ Mmiri Victoria na ọdịnala nke ndị Luo. Otu isiokwu nke pụtara ìhè n'ime ọrụ Ogot bụ mkpa ọdịnala ọdịnala Luo, akụkọ ifo, na ọdịnala ọnụ. [14] [9] bụ isi na "The Rain Came", akụkọ nke nne nne ya kọrọ banyere Ogot na ntorobịa ya, ebe a ga-achụ nwa nwanyị onye isi n'àjà iji weta mmiri ozuzo. Ọzọkwa, akụkọ mkpirikpi Ogot na-ejikọta isiokwu na echiche ọdịnala na nke oge a, na-egosi esemokwu na nkwekọrịta dị n'etiti ụzọ echiche ochie na nke ọhụrụ. Na The Promised Land, onye isi, Ochola, dara n'okpuru ọrịa dị omimi nke a na-apụghị ịgwọ site na enyemaka ahụike. N'ikpeazụ, ọ tụgharịrị gaa n'onye na-agwọ ọrịa ka a gwọọ ya. Ogot [15]-akọwa usoro echiche dị otú ahụ dị ka ihe atụ nke ngwakọta nke nghọta ọdịnala na nke oge a, "Ọtụtụ n'ime akụkọ m gwara dabere na ndụ kwa ụbọchị... Na nyocha ikpeazụ, mgbe Chọọchị dara na ụlọ ọgwụ dara, ndị a ga-abanye n'ihe ha tụkwasịrị obi, ihe dị n'ime ọdịbendị ha. Ọ nwere ike iyi anyị nkwenkwe ụgha, mana ndị kwere na ya na-adị ndụ kwa ụbọchị na obodo ụfọdụ na Kenya, ma ọgwụgwọ ọdịnala. "
Isiokwu ọzọ nke na-apụta mgbe niile n'ọrụ Ogot bụ nke nwanyị na ọrụ nwanyị. [16]'akụkọ ya niile, Ogot gosipụtara mmasị n'ihe gbasara ezinụlọ, na-ekpughe ma ọrụ ụmụ nwanyị ọdịnala na nke oge a na-eso ụmụ nwanyị, ọkachasị n'ime alụmdi na nwunye na omenala Ndị Kraịst. Enwere ike ịhụ nkwenye [17] otú ahụ na The Promised Land, ebe echiche nke ndị nne dị ka ndị nchebe kachasị nke ụmụ ha na mmekọrịta di na nwunye na-achị achị gosipụtara nke ukwuu. N[18] nkatọ dị ka Maryse Condé atụwo aro na nkwenye Ogot na mkpa ọrụ alụmdi na nwunye nwanyị, yana ngosipụta ya nke ụmụ nwanyị na ọrụ ọdịnala, na-emepụta ụda nna ochie n'akụkọ ya. Otú ọ dị, ndị ọzọ atụwo aro na ụmụ nwanyị n'ọrụ Ogot na-egosipụtakwa ike na iguzosi ike n'ezi ihe, dịka na "The Empty Basket", ebe obi ike nke onye isi nwanyị, Aloo, dị iche na ọdịda nke ndị nwoke. Ọ bụ ezie na ọ bụ onye nwere ọgụgụ isi na obi ike, Aloo meriri ọnọdụ dị ize ndụ na agwọ, ebe ndị ikom ahụ na-atụ egwu. [19] bụ naanị mgbe ọ baara ndị ikom ahụ mba ma mee ihere ka a kpaliri ha ibibi agwọ ahụ. [20]'akụkọ mkpirikpi nke Ogot, ụmụ nwanyị ndị e gosipụtara na-enwekarị mmetụta siri ike nke ọrụ, dịka egosiri na "The Rain Came", ọrụ ya na-emekarị ka mkpa nghọta dị na mmekọrịta dị n'etiti ụmụ nwoke na ụmụ nwanyị.
[15] Nnwere Onwe Kenya, mgbe Kenya ka nọ n'okpuru ọchịchị ndị ọchịchị, Ogot nwere ihe isi ike na mgbalị mbụ ya ibipụta akụkọ ya: "M na-echeta iwere ụfọdụ n'ime akụkọ mkpirikpi m nye onye njikwa [nke East African Literature Bureau], gụnyere nke e mechara bipụta na Black Orpheus. Ha enweghị ike ịghọta otú nwanyị Onye Kraịst nwere ike isi dee akụkọ ndị dị otú ahụ, metụtara àjà, ọgwụ ọdịnala na ihe niile, kama ide banyere nzọpụta na Iso Ụzọ Kraịst. " Ya mere, ọtụtụ ndị edemede na-enweghị agbamume site n'aka ndị na-atụ egwu nke ndị na-ebipụta ọchịchị ndị na-achị achị. "
Lee Nichols gbara ya ajụjụ ọnụ na 1974 maka mgbasa ozi redio Voice Olu America nke a na-egosi n'etiti 1975 na 1979 (Voice of America radio series Conversations with African Writers, no. 23). Ọbá akwụkwọ nke Congress nwere otu teepụ mgbasa ozi na ajụjụ ọnụ mbụ a na-edeghị ede. Ihe odide mgbasa ozi ahụ pụtara n'akwụkwọ 1981 Conversations with African Writers . [21]
[22] bipụtara akwụkwọ akụkọ atọ o dere mgbe ọ nwụsịrị, nke di ya malitere na 2018.
Site na nchịkọta nke Library of Congress, Washington, DC: