Homowo

Homowo

Homowo bụ mmemme owuwe ihe ubi nke ndị Ga Ghana na-eme na Greater Accra Region. Ememme a na-amalite n'ọnwa Ọgọst ka a na-akụ ihe ubi (ọkachasị ọka na ji) tupu oge mmiri ozuzo amalite. N’oge mmemme ahụ, ha na-agba egwu akpọrọ Kpanlogo. Ndị Ga na-eme ememme Homowo na ncheta ụnwụ nke mere n'akụkọ ihe mere eme ha na Ghana precolonial.

Okwu mmalite

Okwu Homowo (Homo - agụụ, wo - hoot) nwere ike ịpụta "ịgba (ma ọ bụ ịkwa emo) n'agụụ" n'asụsụ Ga.^[1] Omenala nke Homowo malitere site n'oge agụụ na-eduga n'agụụ n'ihi ọdịda nke mmiri ozuzo oge nke ihe ọkụkụ chọrọ na mpaghara Greater Accra, ebe ndị Ga bi. Mgbe mmiri ozuzo laghachiri n'ọnọdụ ya, ndị Ga mere emume ya site n'ịmepụta emume Homowo, ya mere aha ya na ihe ọ pụtara. A na-eme emume Homowo nke ukwuu n'obodo niile dị na Ga steeti na emume na-agwụ na Gamashie. Ememe ahụ na-amalite site n'ịkụ ọka, nke a ga-eji kwadebe nri maka ememe a na-akpọ Kpokpoi ma ọ bụ Kpekple. N'oge a, a machibidoro ime mkpọtụ ma ọ bụ machibido ya iwu ebe ọ bụ na ekwere na ọ ga-egbochi ntozu nke ihe ọkụkụ. A na-eri nri ahụ na Palm Nut Soup ma na-awụsa ya n'ime obodo ahụ. Ndị isi ọdịnala na ndị isi ezinụlọ na-emekarị nke a. Ndị isi ezinụlọ niile na-awụsa "kpokpoi" n'ụlọ ezinụlọ ha. Ememe ahụ na-agụnye ịga ije n'okporo ụzọ na n'okpọ ámá na-akụ ọkpọ, na-abụ abụ, na-ese ihu, na-agụ egwú na ịgba egwú ọdịnala. N'ụbọchị a, a na-enwekarị ọtụtụ okporo ụzọ ma na-egbochi okporo ụzọ iji mee ememme ahụ. Ọ bụ ezie na ọ bụ omenala Ga, a na-anabata ọtụtụ agbụrụ ndị ọzọ ka ha sonye na ememe ahụ.^[2]

1. The Library of Congress's article on Homowo. Retrieved 08 September 07
2. Homowo Festival. www.ghanaweb.com. Retrieved on 2022-02-04.