ụdịekere | nwanyị |
---|---|
mba o sị | Naijiria |
aha ezinụlọ ya | Àjàṣorò |
Ebe ọmụmụ | Offa |
Dị/nwunye | Oranyan |
asụsụ ọ na-asụ, na-ede ma ọ bụ were na-ebinye aka | Bekee |
ọrụ ọ na-arụ | onye ọrụ ugbo, queen, legendary figure |
Ụcha ime anya | agba aja aja |
ụcha ntụtụ isi | Ntụtụ ojii |
ụdị | folklore |
time period | Ancient |
Ụdị onye si edozi ntụtụ ísí | bead |
nnọchiaha nkeonwe | L484 |
Moremi Ajasoro, Princess of the Yoruba ( Yoruba : Mọ́remí Àjàsorò ) bụ onye ama ama dị ezigbo mkpa n’akụkọ ndị Yoruba nke West Africa . Amụrụ ya adaeze, ọ bụ nwanyị nwere obi ike nke ama ama ya nyere aka mee ka ndị Yoruba merie ndị agbataobi ha. [1]
Moremi bụ onye sitere na alụm di na nwunye nke ezinụlọ eze Oduduwa, nna na-ahụ maka nna nna ndị Yoruba. [2] [3]
Ayaba Moremi biri na narị afọ iri abụọ, [4] ọ bụ onye Offa, [5] wee lụọ Oranmiyan, onye bụ onye nketa nke eze Ife ma bụrụ nna nna ndị Yoruba, Oduduwa. [6] Ile-Ife bụ mba nke e kwuru na ha na ebo ọzọ amaara dika Forest people na-alụ agha. (Ìgbò n'asụsụ Yoruba, n'agbanyeghị agbụrụ ndị ọkà mmụta ahụ kwenyere na o nweghị ihe ọ bụla jikọrọ ya na Ìgbòs nke oge a na Nigeria). Ọtụtụ ndị ụmụ amaala ahụ bụ ndị ohu, n'ihi nke a, ndị obodo Yoruba na-eleda ha anya.
Moremi bụ nwanyị nwere obi ike ma mara mma nke iji wee merie nsogbu chere ndị ya ihu, kwere nkwa na mmụọ nke osimiri Esimirin nke ukwuu ka ọ wee nwee ike ịchọpụta ike nke ndị iro mba ya.
E kwuru na ndi Igbo kpọrọla ya dika Ohu, maka mma ya emee onye eze ha jiri lụọ ya dika ugoeze ya ètere mmanụ. Mgbe ọ matachara ihe nzuzo gbasara ndi agha di ya, ọ gbafuru gbalaga Ile-Ife gaa gwa ndị Yoruba nke a ndị mechara merie ha.[7]
Mgbe aghaagha ahụ gachara, ọ laghachitere di mbụ ya, Ọba Oramiyan nke Ife (ma mesịa Oyo ), bụ onye mere ka edobeghachi ya ozugbo ka ọ bụrụ eze nwanyi ya. Iji mezuo nkwa ahụ o kwere Esimirin tupu ịmalite ọrụ ya, enyere ya nwa ya Oluorogbo dika ihe ịchụ àjà maka Mụọ ahụ n'ihi na nke a bụ ihe ọ rịọrọ maka ya mgbe ọ laghachitere n'ụlọ nsọ ya.
Ekwuru na amalitelarị Emume Edi dịka ụzọ iji mee ememe maka aja ahụ ọchụrụ ndị ala Yoruba. Ọzọkwa, a na-akpọ aha ya n'ọtụtụ ebe ọha na eze ugbu a na Nigeria, dịka ụlọ ezumike, ụlọ obibi ụmụ nwanyị na Mahadum Lagos na Obafemi Awolowo .
N’afọ 2017, Oba Ogunwusi, onye Ooni nke Ile Ife, Osun Steeti guzobere akpụrụ akpụ Moremi n’ụlọ ya. Ihe akpụrụ akpụ a bụ ugwu kachasị elu na Naịjirịa, na-achụpụ onye nweburu ihe ndekọ ahụ (akpụrụ akpụ na Owerri, isi obodo Imo State). Ọ bụkwa nke anọ kachasị ogologo n ’Africa.