Nlekọta tupu amụọ nwa

 

Nlekọta tupu amụọ nwa, nke a makwaara dị ka nlekọta tupu amụọ, bụ ụdị nlekọta ahụike mgbochi. A na-enye ya na udị nyocha ahụike, nke gụnyere aro maka ijikwa ndụ dị mma na inye ozi ahụike dịka mgbanwe ahụike nne na oge ime, mgbanwe nke ihe ndị dị ndụ, na nri na-edozi ahụ tupu amụọ gụnyere vitamin, nke na-egbochi nsogbu ahụike nwere ike ịpụta na oge niile nke ime ma na-akwalite ahụike nne na nwatakịrị.[1][2] Ịdị adị nke nlekọta tupu amụọ nwa, gụnyere nyocha tupu amụọ na nchọpụta, ekerewo òkè na ibelata ọnwụ nne, ime ọpụpụ, nkwarụ ọmụmụ, ịdị arọ dị ala, ọrịa nwa ọhụrụ na nsogbu ahụike ndị ọzọ a na-egbochi.

Nlekọta ọdịnala tupu amụọ nwa na mba ndị na-enweta ego dị elu na-agụnye:

  • nleta kwa ọnwa n'oge atọ mbụ (site na iizu nke 1 ruo izu nke 28)
  • nleta izu abụọ site na izu nke 28 ruo izu nke 36 nke ime
  • Nleta kwa izu mgbe izu 36 gasịrị ruo na izu, site na izu 38 ruo izu 42
  • Nnyocha nke mkpa ndị nne na nna na usoro ezinụlọ

Ụdị nlekọta ọdịnala tupu amụọ amalitela site na mmalite afọ 1900 ma enwere obere nnyocha iji tụọ aro na ọ bụ ụzọ kachasị mma iji nye nlekọta tupu amụọ.[3] Nlekọta nwa amụrụ nwere ike ịdị oke ọnụ ma jiri ọtụtụ ndị ọrụ. Paragraf ndị na-esonụ na-akọwa nyocha banyere ụdị nlekọta ndị ọzọ tupu amụọ nwa, nke nwere ike belata ibu arọ na ọrụ ịmụ nwa na mba niile.

Ọnụ ọgụgụ ndị nleta

[dezie | dezie ebe o si]

WHO kwadoro na ụmụ nwanyị niile kwesịrị ịnata opekata mpe asatọ nleta afọ ime iji hụ na gwọọ nsogbu na inye ọgwụ mgbochi. Ọ bụ ezie na nlekọta afọ ime dị mkpa iji meziwanye ahụ ike nke ma nne ma nwa, ọtụtụ ndị inyom anaghị enweta nleta asatọ.. [4][5] Enwere obere ihe akaebe n'azụ ọnụ ọgụgụ nke nleta afọ ime, ụmụ nwanyị dị ime na-enweta yana nlekọta na ozi a na-enye na nleta ọ bụla. Atụwo aro na ndị inyom nwere obere ihe.[3]

ndụ ime ime ga-enwe nleta nleta dị n'afọ. Otú ọ dị, mgbe a nwalere nke a, ndị inyom na-eleta ole na ole nwere ụmụ ọhụrụ ndị nwere ike ịbanye na nlekọta ahụike nwa ọhụrụ ma nọrọ ebe ahụ ogologo oge (ọ bụ ezie na nke a nwere ike ịdaba na ndapụta).[3] A 2015 Cochrane Review nchoputa buttresses nke a echiche, na-egosi na na ntọala nwere oke ego, ebe ọnụ ọgụgụ nke nleta adịlarị, mmemme nke ANC na mbelata nleta na-ejikọta na mmụba nke perinatal anwụ anwụ.[3] Ya mere, ọ bụ ihe ịrụ ụka adịghị ya na ụdị nleta nke mbelata dị mma, ọbụlagodi na mba ndị nwere obere ego (LICs), ebe ụmụ nwanyị dị ime na-agarịrị nhọpụta ole na ole.[2] Ọ bụghị naanị na a na-atụ aro ileta nlekọta nwa n'oge n'oge, kamakwa ụzọ na-agbanwe agbanwe na-enye ohere nleta ndị ọzọ, site n'oge nwanyị dị ime na-ede akwụkwọ maka nlekọta ime nwa, n'ihi na ọ nwere ike na-enye aka nlebara anya karịa ụmụ nwanyị ndị na-abịa n'oge.[2] Ọzọkwa, ụmụ nwanyị ndị na-eleta ọbịbịa dị ole na ole enweghị afọ ojuju maka nlekọta ha nwetara ma e jiri ya tụnyere ndị inyom nwere ọnụ ọgụgụ nleta.[3] Nhọrọ ọhụrụ maka ụfọdụ nleta nlekọta afọ ime bụ Telemedicine.[5]

E nwere ọtụtụ ụzọ isi gbanwee usoro ahụike iji nyere ụmụ nwanyị aka inweta nlekọta tupu amụọ nwa, dị ka iwu ahụike ọhụrụ, ịkụziri ndị ọrụ ahụike na nhazi ọrụ ahụike. Ntinye aka obodo iji nyere ndị mmadụ aka ịgbanwe omume ha nwekwara ike ikere òkè. Ihe atụ nke itinye aka bụ mkpọsa mgbasa ozi na-eru ọtụtụ ndị mmadụ, na-enyere obodo aka ịchịkwa ahụike nke ha, ntinye aka na-enye ihe ọmụma na nkwurịta okwu na ego.[6] Nnyocha na-ele anya na ntinye aka ndị a chọpụtara na otu ntinye aka na-enyere aka imeziwanye ọnụ ọgụgụ ụmụ nwanyị na-enweta nlekọta tupu amụọ.[6] Otú ọ dị, ntinye aka a na-ejikọ ọnụ nwere ike belata ọnwụ ụmụaka n'oge ime na n'oge ndụ, ọnụ ọgụgụ dị ala nke ụmụ ọhụrụ a mụrụ dị ala ma melite ọnụ ọgụgụ ụmụ nwanyị na-enweta nlekọta tupu amụọ.[6]

Òtù Ahụ Ike Ụwa (WHO) kọrọ na n'afọ 2015 ihe dị ka ụmụ nwanyị 830 nwụrụ kwa ụbọchị site na nsogbu nke ime ime na ịmụ nwa.[7] Naanị mmadụ ise bi na mba ndị na-enweta ego dị elu. Ndị ọzọ biri na mba ndị na-enweta ego dị ala.[7]

Nnyocha nyochara ọdịiche dị na ịmụ nwa n'oge na n'ebughị ibu n'etiti ụmụ nwanyị obodo na ndị si mba ọzọ ma hụ ọdịiche sitere na nlekọta nwa a natara. Nnyocha ahụ, n'etiti afọ 1997 na 2008, lere anya na ụmụ nwanyị 21,708 na-amụ nwa na mpaghara Spain. Nsonaazụ gosipụtara na ọmụmụ tupu oge eruo (VPTB) na ịdị arọ ọmụmụ dị ala (VLBW) bụ ihe a na-ahụkarị maka ndị mbịarambịa karịa ndị obodo (Castelló et al., 2012). Nnyocha ahụ gosipụtara mkpa nlekọta tupu amụọ nwa na otu nlekọta tupu amụrụ nwa zuru ụwa ọnụ ga-esi nyere ndị mmadụ si ebe niile aka inweta nlekọta kwesịrị ekwesị tupu ime ime / ịmụ nwa (Castelló et al., 2012).

Nlekọta tupu amụọ n'ìgwè nwere uru doro anya: ọ na-efu ihe na-erughị nleta otu na otu na ụmụ nwanyị nwere ọtụtụ awa nke nlekọta dị ka otu karịa n'onwe ha.[8] Naanị obere nnyocha ka e mere na-eleba anya na nlekọta ìgwè mana ha achọpụtala na ndị nne maara karịa banyere ime ime, ọmụmụ na ịzụlite nne na nna n'ime ìgwè.[8] Ndị nne ahụ kọrọ na ha nwere mmasị na nlekọta otu ahụ na nyocha ahụ ahụ ahụghị ọdịiche dị n'etiti otu afọ ime si malite n'etiti ìgwè ahụ na ntọala nke ọ bụla.[8]

Nlekọta nke onye na-amụ nwa

[dezie | dezie ebe o si]

Nlekọta ndị na-amụ nwa maka ụmụ nwanyị ndị na-adịghị ize ndụ bụ ebe otu ndị na-ahụ maka ịmụ nwa (na GP ma ọ bụrụ na ọ dị mkpa) na-eduzi nlekọta nwanyị na-enweta ma ọ naghị ahụkarị dọkịta ọkachamara n'ime ime ya.[9] Ụmụ nwanyị na-amụ nwa nwere ike ịmụ nwa n'ebughị ụzọ mee ka ha mụọ nwa mana ha nwere ọrụ ike ịrụsi ọrụ ike. Otú ọ dị, o yighị ka mmiri ha ga-agbaji, inye nwa, episiotomy ma ọ bụ ịmụ nwa tupu oge eruo.[10] N'ihe dị ka otu ọnụ ọgụgụ ụmụ nwanyị nọ n'ìgwè ọ bụla nwere ngalaba ịwa ahụ.[10]

Nnyocha tupu amụọ nwa

[dezie | dezie ebe o si]
  1. ↑ WHO recommendations on antenatal care for a positive pregnancy experience (en). www.who.int. Retrieved on 2021-12-04.
  2. ↑ David (2021-01-01). "Modelling Prenatal Care Pathways at a Central Hospital in Zimbabwe" (in en). Health Services Insights 14: 11786329211062742. DOI:10.1177/11786329211062742. ISSN 1178-6329. PMID 34880627. 
  3. ↑ Dowswell (16 July 2015). "Alternative versus standard packages of antenatal care for low-risk pregnancy.". The Cochrane Database of Systematic Reviews 2015 (7): CD000934. DOI:10.1002/14651858.CD000934.pub3. PMID 26184394. 
  4. ↑ WHO recommendation on antenatal care contact schedules. World Health Organisation.
  5. ↑ WHO recommendation on antenatal care contact schedules. World Health Organisation.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 Mbuagbaw (1 December 2015). "Health system and community level interventions for improving antenatal care coverage and health outcomes.". The Cochrane Database of Systematic Reviews 12 (12): CD010994. DOI:10.1002/14651858.CD010994.pub2. PMID 26621223. 
  7. ↑ 7.0 7.1 Maternal mortality. WHO. World Health Organization. Retrieved on September 23, 2017.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 Catling (4 February 2015). "Group versus conventional antenatal care for women.". The Cochrane Database of Systematic Reviews 2 (2): CD007622. DOI:10.1002/14651858.CD007622.pub3. PMID 25922865. 
  9. ↑ Everything NICE says on a topic in an interactive flowchart. NICE. National Institute for Health Care and Excellemce. Archived from the original on December 9, 2018. Retrieved on September 23, 2017.
  10. ↑ 10.0 10.1 Sandall (28 April 2016). "Midwife-led continuity models versus other models of care for childbearing women.". The Cochrane Database of Systematic Reviews 2016 (4): CD004667. DOI:10.1002/14651858.CD004667.pub5. PMID 27121907. 

Na nleta nlekọta mbụ tupu amụọ nwa na site n'enyemaka nke ndepụta akwụkwọ pụrụ iche, ụmụ nwanyị dị ime na-abanye n'ihe ize ndụ ma ọ bụ ihe ize ndụ dị elu.

N'ọtụtụ mba, a na-enye ụmụ nwanyị nchịkọta nke ihe ndekọ ikpe ha gụnyere ozi dị mkpa gbasara ime ha, dị ka akụkọ ahụike ha, chaatị uto na akụkọ nyocha ọ bụla.[1] Ọ bụrụ na nne ahụ gaa ụlọ ọgwụ dị iche maka nlekọta ma ọ bụ ịmụ nwa, ndị na-amụ nwa na ndị dọkịta nwere ike iji nchịkọta nke ihe ndekọ ya ruo mgbe ihe ndekọ ụlọ ọgwụ ya rutere.[1]

Nnyocha na-ele ụmụ nwanyị na-edebe ihe ndekọ ikpe nke ha na-egosi na ha nwere ihe ize ndụ nke inwe ngalaba ịwa ahụ.[1] Otú ọ dị, ụmụ nwanyị ahụ kọrọ na ha na-enwe mmetụta dị ukwuu na-achịkwa ihe odide ha ma chọọ ka ha nwee ha ọzọ n'ime ime n'ọdịnihu. 25% nke ụmụ nwanyị kọrọ na ihe ndekọ ụlọ ọgwụ ha furu efu n'ụlọ ọgwụ ọ bụ ezie na ọ dịghị onye n'ime ụmụ nwanyị ahụ chefuru ide ihe odide nke ha na nnọkọ ọ bụla.[1][1]

Nnyocha tupu amụọ nwa ma ọ bụ nyocha tupu amụọ (Rịba ama na "Nnyocha tupu a mụọ nwa" na "Nlele tupu a mụrụ nwa" na-ezo aka n'ụdị nyocha abụọ dị iche iche) bụ nyocha maka ọrịa ma ọ bụ ọnọdụ na nwa e bu n'afọ ma ọ bụ nwa e buuru n'afọ tupu a mụsịrị ya. Ndị dọkịta na-amụ nwa na ndị na-amụ ime nwere ikike nyochaa ahụike nne na mmepe tupu amụọ nwa n'oge ime site na usoro nyocha mgbe niile.

Nnyocha anụ ahụ na-agụnye:

  • Nchịkọta nke akụkọ ahụike (nne)
  • Nyocha ọbara mgbali elu (nne)
  • (Nne) ịdị elu na ịdị arọ
  • Nnyocha pelvic
  • Nnyocha obi nwa e bu n'afọ
  • (Nnyocha ọbara na mamịrị nke nne)
  • Mkparịta ụka na onye na-elekọta

Na mba ụfọdụ, dị ka UK, a na-atụle ịdị elu nke symphysial fundal (SFH) dị ka akụkụ nke nhọpụta tupu amụọ site na izu 25 nke ime.[2] (A na-atụ SFH site na ọkpụkpụ pubic nke nwanyị ruo n'elu akpa nwa.[3]) Nnyocha n'omume a chọpụtara naanị otu nyocha n'ihi ya enweghị ihe akaebe zuru ezu iji kwuo ma ịtụ SFH na-enyere aka ịchọpụta obere ma ọ bụ nnukwu ụmụ.[4] Dị ka ịtụ SFH adịghị ọnụ ma jiri ya mee ihe n'ọtụtụ ebe, nyocha ahụ na-atụ aro ka a gaa n'ihu n'omume a.[4]

Chaatị uto bụ ụzọ isi chọpụta obere ụmụ ọhụrụ site n'ịtụle SFH.[5] E nwere ụdị chaatị uto abụọ:

  1. Chaatị dabere na ọnụ ọgụgụ mmadụ, nke na-egosi uto na ogo maka nwa ọ bụla
  2. Chaatị uto a haziri ahazi, nke a na-arụ ọrụ site n'ile anya n'ịdị elu na ịdị arọ nke nne, na ịdị arịa nke ụmụ ha gara aga.[5]

Nnyocha na-enyocha nke n'ime chaatị ndị a chọpụtara obere ụmụ ọhụrụ chọpụtara na ọ nweghị ezigbo nyocha iji gosi nke kacha mma.[5] A chọrọ nyocha ndị ọzọ tupu a tụọ aro chaatị uto ahaziri ahazi n'ihi na ha na-efu ego karịa ma na-ewe oge ka ndị ọrụ ahụike mee.[5]

A na-emekarị ultrasound obstetric n'oge ọnwa atọ nke abụọ n'ihe dịka izu 20. A na-ewere ụda olu dị ka ihe dị nchebe ma jiri ya mee ihe ihe karịrị afọ 35 maka nlekota ime. N'etiti ihe ndị ọzọ, a na-eji ultrasound eme ihe:

  • Ịchọpụta afọ ime (nke a na-adịghị ahụkebe)
  • Lelee ọtụtụ ụmụ e bu n'afọ
  • Nyochaa ihe ize ndụ ndị nwere ike ịba nne (dịka, ime ọpụpụ, àkwá mebiri emebi, ime ime ime, ma ọ bụ ọnọdụ ime ime ime)
  • Lelee maka nkwarụ nwa ọhụrụ (dịka, ụkwụ klọb, spina bifida, oghere ọnụ, aka aka)
  • Chọpụta ma ọ bụrụ na ọnọdụ intrauterine growth delayed dị
  • Rịba ama mmepe nke akụkụ ahụ nwa e bu n'afọ (dịka, obi, ụbụrụ, imeju, afọ, okpokoro isi, ọkpụkpụ ndị ọzọ)
  • Lelee mmiri amniotic na eriri umbilical maka nsogbu ndị nwere ike ime
  • Chọpụta ụbọchị a ga-eme (dabere na nha na ọganihu dị ala)

N'ozuzu, a na-enye iwu ultrasound mgbe ọ bụla a na-enyo enyo ma ọ bụ na usoro iheomume yiri nke a:

  • Izu 7 - kwenyesie ike na ime ime, hụ na ọ bụghị molar ma ọ bụ ectopic, chọpụta ụbọchị kwesịrị ekwesị
  • Izu 13-14 (ebe ụfọdụ) - nyochaa ohere nke Down syndrome
  • Izu 18-20 - lee ndepụta gbasaa n'elu
  • Izu 34 (ebe ụfọdụ) - nyochaa ogo, nyochaa ọnọdụ placenta

Nnyocha na-ele anya na ultrasound na-aga n'ihu n'izu 24 gara aga chọpụtara na ọ nweghị ihe akaebe iji gosi uru ọ bụla nye nne ma ọ bụ nwa ahụ.[6]

Nnyocha mbụ pụtara na enwere ike ịchọpụta ọtụtụ afọ ime n'oge mbụ nke ime ma nyekwa ụbọchị kwesịrị ekwesị ka e wee mee ka ụmụ nwanyị ole na ole bụrụ ndị na-adịghị mkpa ịbụ.[7][7]

Ọnọdụ nzaghachi sitere na ultrasound nwere ike ịdị iche. Nzaghachi dị elu bụ mgbe ndị nne na nna nwere ike ịhụ ihuenyo ma nye ha nkọwa zuru ezu nke ihe ha nwere ike ịhụ.[8] Nzaghachi dị ala bụ mgbe a na-atụle nchọpụta na njedebe ma nye ndị nne na nna foto nke ultrasound.[8] Ụzọ dị iche iche nke inye nzaghachi na-emetụta otú ndị nne na nna si echegbu onwe ha na omume ahụike nne ọ bụ ezie na enweghị ihe akaebe zuru ezu iji mee nkwubi okwu doro anya.[8] N'ime obere nnyocha, ndị nne na-enweta nzaghachi dị elu nwere ike ịkwụsị ịṅụ sịga na ịṅụ mmanya na-aba n'anya mana ogo nke ọmụmụ ahụ dị ala ma ọ dị mkpa nyocha ọzọ iji kwuo maka ụdị nzaghachi ka mma.[8]

Ụmụ nwanyị na-enwe afọ ime dị mgbagwoju anya nwere ike ịnwe ule a na-akpọ Doppler ultrasound iji lelee ọbara na-aga na nwa ha a na-amụbeghị.[9] A na-eme nke a iji chọpụta ihe ịrịba ama na nwa ahụ anaghị enweta ọbara na-aga nke ọma ya mere ọ nọ 'n'ihe ize ndụ'. Nnyocha lere anya n'ịrụ Doppler ultrasounds na ụmụ nwanyị niile ọbụlagodi na ha nọ 'n'ihe ize ndụ dị ala' nke inwe nsogbu.[9] Nnyocha ahụ chọpụtara na Doppler ultrasound nwere ike belata ọnụ ọgụgụ nke ọnwụ ụmụaka a na-egbochi mana ihe akaebe ahụ adịghị ike iji tụọ aro na a ga-eme ha ka ha bụrụ ihe a na-ahụkarị maka ụmụ nwanyị niile dị ime.[9]

United States

[dezie | dezie ebe o si]

  Nlekọta kwesịrị ekwesị tupu amụọ nwa na-emetụta ụmụ nwanyị niile nwere ọnọdụ dị iche iche. Ọ bụ ezie na nnweta nke ọrụ ndị dị otú ahụ nwere nnukwu ahụike onwe onye na uru mmekọrịta mmadụ na ibe ya, nsogbu mmekọrịta mmadụ na ụba na-egbochi nnabata ya zuru ụwa ọnụ na mba ndị na-emepe emepe na ndị mepere emepe, dị ka US. Ọ bụ ezie na ụmụ nwanyị nwere ike irite uru site na iji ọrụ nlekọta tupu amụọ nwa, enwere ọkwa dị iche iche nke nlekọta ahụike n'etiti ọnụ ọgụgụ mmadụ dị iche iche na United States.

Hụkwa

[dezie | dezie ebe o si]
  • Njikọ Ahụike Ọmụma

Ebemside

[dezie | dezie ebe o si]

Àtụ:Pathology of pregnancy, childbirth and the puerperium

Ịgụ ihe ọzọ

[dezie | dezie ebe o si]

Àtụ:Pregnancy

Njikọ mpụga

[dezie | dezie ebe o si]

Àtụ:Reproductive health

Àtụ:Reproductive health

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Brown (14 October 2015). "Giving women their own case notes to carry during pregnancy.". The Cochrane Database of Systematic Reviews 2015 (10): CD002856. DOI:10.1002/14651858.CD002856.pub3. PMID 26465209. 
  2. ↑ Antenatal care for uncomplicated pregnancies. NICE. National Institute for Health Care and Excellemce (26 March 2008). Retrieved on September 23, 2017.
  3. ↑ Fetal Growth - Fundal Height Measurements. Perinatal Institute. Archived from the original on May 3, 2018. Retrieved on September 23, 2017.
  4. ↑ 4.0 4.1 Robert Peter (8 September 2015). "Symphysial fundal height (SFH) measurement in pregnancy for detecting abnormal fetal growth.". The Cochrane Database of Systematic Reviews 2015 (9): CD008136. DOI:10.1002/14651858.CD008136.pub3. PMID 26346107. 
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Carberry (16 May 2014). "Customised versus population-based growth charts as a screening tool for detecting small for gestational age infants in low-risk pregnant women.". The Cochrane Database of Systematic Reviews 5 (5): CD008549. DOI:10.1002/14651858.CD008549.pub3. PMID 24830409. 
  6. ↑ Bricker (29 June 2015). "Routine ultrasound in late pregnancy (after 24 weeks' gestation).". The Cochrane Database of Systematic Reviews 6 (6): CD001451. DOI:10.1002/14651858.CD001451.pub4. PMID 26121659. 
  7. ↑ 7.0 7.1 Whitworth (14 July 2015). "Ultrasound for fetal assessment in early pregnancy.". The Cochrane Database of Systematic Reviews 2015 (7): CD007058. DOI:10.1002/14651858.CD007058.pub3. PMID 26171896. 
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 Nabhan (4 August 2015). "High feedback versus low feedback of prenatal ultrasound for reducing maternal anxiety and improving maternal health behaviour in pregnancy.". The Cochrane Database of Systematic Reviews 2015 (8): CD007208. DOI:10.1002/14651858.CD007208.pub3. PMID 26241793. 
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 Alfirevic (15 April 2015). "Fetal and umbilical Doppler ultrasound in normal pregnancy.". The Cochrane Database of Systematic Reviews 4 (4): CD001450. DOI:10.1002/14651858.CD001450.pub4. PMID 25874722.