Oladipo Diya |
---|
Donaldson Oladipo Oyeyinka Diya GCON, BL, PSC, FSS, mni ((Listeni); 3 Eprel 1944 - 26 Machị 2023) bụ onye ọchịagha na onye ọka iwu Naijiria nke jere ozi dị ka Chief of General Staff (de facto osote onye isi ala nke Naijiria) n'okpuru onye isi agha nke General Sani Abacha site na 1994 ruo mgbe e jidere ya maka ịgba ọchịchị mgba okpuru na 1997. Donaldson Oladipo Oyeyinka Diya GCON BL, PSC, FSS, mni (Nụrụ i) Chief of General Staff de facto osote onye isi ala Sani Abacha aghụghọ[1][2][3] Ọ rụkwara ọrụ dị ka Chief of Defence Staff na dị ka gọvanọ ndị agha nke Ogun State site na Jenụwarị 1984 ruo Ọgọst 1985. Onye isi ndị ọrụ nchekwa Ogun State[4]
A mụrụ Donaldson Oladipo Diya na 3 Eprel 1944 na Odogbolu, Ogun State, mgbe ahụ Western Region, Nigeria. Ógbè Odogbolu nke Ọdịda Anyanwụ, Naịjirịa[3] Ọ gụrụ akwụkwọ praịmarị na Yaba Methodist Primary School, Lagos na Odogbolu Grammar School.[5]
Diya sonyeere Nigerian Defence Academy, Kaduna ma lụọ ọgụ n'oge Agha Obodo Naịjirịa. Ụlọ akwụkwọ Nchebe Naịjirịa Kaduna Agha Obodo Naịjirị[6][7] O mechara gaa US Army School of Infantry, Command and Staff College, Jaji (1980-1981) na National Institute for Policy and Strategic Studies, Kuru. US Army School of Infantry Command and Staff College, Jaji National Institute for Policy and Strategic Studies Kuru[8] Mgbe ọ na-eje ozi na ndị agha, Diya gụrụ akwụkwọ iwu na Mahadum Ahmadu Bello, Zaria, ebe ọ nwetara akara ugo mmụta LLB, wee gaa na ụlọ akwụkwọ iwu Naịjirịa, ebe a kpọrọ ya ka ọ bụrụ onye ọka iwu na onye ọka iwu nke Ụlọikpe Kasị Elu nke Naịjiria. Ahmadu Bello University Nigerian Law School Ụlọikpe Kasị Elu nke Nigeria[2]
Diya bụ Commander 31, Airborne Brigade. A họpụtara ya dịka Gọvanọ Ndị Agha nke Ogun Steeti site na Jenụwarị 1984 ruo Ọgọst 1985. Ọ ghọrọ General Officer Commanding 82 Division, Nigeria Army na 1985. Diya bụ Commandant, National War College (1991-1993) wee họpụta ya Chief of Defence Staff.[4]
A họpụtara Diya ka ọ bụrụ Chief of General Staff n'afọ 1993 na osote onye isi oche nke Provisional Ruling Council n'afọ 1994.[2] Dị ka Chief of the General Staff, ọ bụ osote onye isi ala nke Naịjirịa n'oge ọchịchị ndị agha Sani Abacha site na 1994 ruo mgbe e jidere ya maka ịgba ọchịchị mgba okpuru na 1997. Onye isi ndị isi ndị agha n'ezie osote onye isi ala Sani Abacha aghụghọ[2] Onye isi ndị ọrụ ya n'oge a bụ Bode George. Ọkpụkpụ George[9]
N'afọ 1997, Diya na ndị agha na-emegide ndị agha na ndị agha mere atụmatụ ịkwatu ọchịchị Sani Abacha. Sani Abacha Ndị agha na-akwado Abacha kpughere nnupụisi ahụ a na-ebo ebubo, a tụkwara Diya na ndị otu ya mkpọrọ. E kpere Diya ikpe n'ụlọ ikpe ndị agha ma nye ya ntaramahụhụ ọnwụ. Mgbe Abacha nwụrụ na mberede na 1998, onye nọchiri ya, Abdusalami Abubakar, gbaghaara Diya. Onye isi ala Abdusalami Abubakar[10]
Mgbe e jidere ya, ụlọ ikpe ndị agha nọ n'obodo Jos nke Naijiria mara mmadụ isii ikpe ọnwụ site na ndị agha na Eprel 1998. Jos A kpọgara ndị a na-ebo ebubo n'ụlọ mkpọrọ ndị agha dị na Jos maka ikpe ahụ. Nchebe siri ike, a na-ekewa ndị ikom ahụ a na-ekpe ikpe n'ikpere ụkwụ ha n'oge ikpe ahụ. N'okwu dị egwu na mbido ikpe ahụ, General Diya kwusiri ike na onye ọrụ ọzọ dị nso na General Abacha, Gen. Ishaya Bamaiyi, jidere ya, onye bịakwutere ya na echiche nke ịhazi nnupụisi. Ishaya Bamaiyi N'iburu n'uche ụdị ebubo ahụ, gọọmentị mechiri ikpe ahụ maka ọha na eze.[4]
Mgbe a tọhapụrụ ya, General Diya jụrụ imekọ ihe ọnụ na nyocha ọ bụla nke Oputa Panel banyere ọrụ ya mgbe ọ bụ osote onye isi ala. Ogwe Oputa Ọ na-eji ihe ka ukwuu n'oge ya na-anwa iweghachite ihe onwunwe dị iche iche gọọmentị weghaara mgbe e jidere ya. O meghị mgbalị ịkọwa etu o si zụta nnukwu ụlọ ndị a na ụgwọ ọnwa nke onye isi agha.[11]
Na 18 Mee 2020, nwunye nke abụọ nke General Diya bụ Folashade Diya nwụrụ ụbọchị ole na ole tupu ya eruo afọ 65.[12] A kọrọ na ọ nwụrụ site na nsogbu COVID-19.[13][14]
Templeeti:OgunStateGovernorsTempleeti:Nigeria Buhari GovernorsTempleeti:NigerianVicePresidentsTempleeti:Chiefs of Defence Staff (CDS) Nigeria