Razia Barakzai

Razia Barakzai (amụrụ n'afọ 1995) bụ onye na-ahụ maka ihe ndị ruuru ụmụ nwanyị n'Afghanistan. A kpọrọ ya otu n'ime ụmụ nwanyị 100 nke BBC na 2021 maka iduzi ngagharị iwe ụmụ nwanyị mbụ megide ndị Taliban n'ọnwa Ọgọstụ 2021, [1] mgbe ha weghaara Afghanistan na mbido ọnwa ahụ. [2][3]

Mbido ndụ na agụmakwụkwọ

[dezie | dezie ebe o si]

A mụrụ Barakzai na Farah Province . [2] Ọ bụ naanị nwa nne na nna ya bụ Pashtun mụrụ; [4] nne ya bụ onye na-elekọta ụlọ, ebe nna ya bụ onye isi na ndị agha nchekwa Afghanistan.[5] Ọ gara Mahadum Herat, ebe ọ gụrụ sayensị ndọrọ ndọrọ ọchịchị, wee nweta nzere masta ya na Mahadum Kabul . [2]

N'ọgwụgwụ 2010s, Barakzai bụ naanị onye na-elekọta ezinụlọ ya. Ọ rụrụ ọrụ ma dị ka onye prọfesọ mahadum na Kabul yana maka Commission Election Independent nke Afghanistan n'obí onye isi ala. N'ime oge ya na kọmishọna ahụ, a kwadoro ọrụ ise ya tụrụ aro, gụnyere atụmatụ maka ogige ntụrụndụ na mpaghara Herat na Nangarhar na ịmepụta usoro ntanetị nke ndị ọrụ nwere ike ịnye mkpesa na arịrịọ gọọmentị.[1]. Ụbọchị ikpeazụ ya na-arụ ọrụ n'obí onye isi ala bụ Ọgọst 15, 2021, mgbe a gwara ndị ọrụ niile ka ha pụọ maka nchekwa nke ha; Ndị Taliban weghaara ụlọ ahụ ka ụbọchị ahụ gasịrị.

Mgbalị

[dezie | dezie ebe o si]

N'abalị iri na isii n'ọnwa Ọgọstụ n'afọ 2021, mgbe ndị Taliban weghaara Afghanistan, Barakzai na ụmụ nwanyị abụọ ndị ọzọ duziri ngagharị iwe ụmụ nwanyị mbụ megide gọọmentị ọhụrụ na Zanbaq Square, n'akụkụ obí onye isi ala.[2][5] Mgbe nke ahụ gasịrị, e jidere ya ma tie ya ihe.[1] N'ịntanetị, Barakzai malitere hashtag #AfghanWomenExist nke ọ ga-ahazi ngagharị iwe n'onwe ya.[6] Ọ gara n'ihu na-ekere òkè na ngagharị iwe na Septemba 2021, na nzaghachi maka nkwupụta na-atụ aro na ụmụ nwanyị agaghị enwe ike ijide ọkwa na gọọmentị ọhụrụ.[7] N'oge ngagharị iwe ndị a, ọ kọrọ na ndị agha Taliban kụrụ ya ihe n'isi, na e ji gas na-agba mmiri na ose mee ihe megide ndị na-eme ngagharị iwe.[7]

Barakzai na ndị nhazi ntanetị ndị ọzọ kwuputara Ọktoba 10, 2021 dị ka ụbọchị ịdị n'otu nke ụmụ nwanyị ụwa na ụmụ nwanyị Afghanistan.[1] Na Disemba 2021, Barakzai sonye na ngagharị iwe gbasara ikike ụmụ nwanyị ịrụ ọrụ na ọmụmụ ihe, yana mkpa enyemaka ego.

Ka ọ na-erule ngwụcha afọ 2021, Barakzai agbapụla Afghanistan n'ihi egwu ọnwụ ndị Taliban mere ya.[2][3] O bu ụzọ gaa Mashdad, Iran, mana ọ kwagara ebe ọzọ mgbe ọ chọpụtara na a ka na-enyocha ya.[2] Ọ gara n'ihu na-agbanwe ebe ka ọ na-aga n'ihu ịnata egwu ọnwụ.[5]

Na mbido Nọvemba 2022, Barakzai nyere aka hazie mkpọsa ịde leta gbadoro ụkwụ na Council Security United Nations, na-agba ndị otu ahụ ume ka ha mee ihe iji nyere ụmụ nwanyị Afghanistan aka.[1] Ọ katọrọ osote onye odeakwụkwọ ukwu UN Amina Mohammed[2] na onye nnọchi anya US pụrụ iche maka ụmụ nwanyị Afghanistan, ụmụ agbọghọ na ihe ndị ruuru mmadụ Rina Amiri maka nzukọ ya na ndị isi Taliban ma ọ bụ na-atụ aro na Taliban nwere ike kwado ya dị ka gọọmentị ziri ezi nke Afghanistan.

Ka ọ na-erule Julaị 2023, Barakzai na ndị ikwu ya bi na Pakistan.[1] Ọ nọgidere na-akpọtụrụ ndị na-eme ngagharị iwe na Afghanistan, ma gaa n'ihu na-ekwu okwu megide iwu Taliban, dị ka mmechi nke Ụlọ oriri na ọṅụṅụ ụmụ nwanyị.[1]

Edensibia

[dezie | dezie ebe o si]
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 Jaafari (July 7, 2023). Women in Afghanistan are devastated by the Taliban's ban on beauty salons (en). The World from PRX. Retrieved on 2023-09-20. Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 Shahalimi (2022-08-16). We Are Still Here: Afghan Women on Courage, Freedom, and the Fight to Be Heard (in en). Penguin. ISBN 978-0-593-47291-0. Retrieved on 2023-09-20.  Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content
  3. 3.0 3.1 Nelson (August 17, 2022). Afghan women raise their voices in two new anthologies. NPR. Archived from the original on August 17, 2022. Retrieved on September 20, 2023. Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name ":2" defined multiple times with different content
  4. "Since the Taliban are Pashtuns, we are sorry": Pashtun civil activists (en-US). Aamaj News (2022-05-12). Archived from the original on 2022-12-09. Retrieved on 2023-09-20.
  5. 5.0 5.1 5.2 Interview with Former FBI Special Agent and Yale University Senior Lecturer Asha Rangappa; Interview with Novelist Hari Kunzru; Interview with PEN America CEO Suzanne Nossel; Interview with "We Are Still Here" Editor Nahid Shahalimi. Aired 1-2p ET. transcripts.cnn.com (August 19, 2022). Archived from the original on 2022-09-25. Retrieved on 2023-09-20. Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name ":3" defined multiple times with different content
  6. "Urgent letters from Afghanistan: 'I hope the world will not forget us'", BBC News, 2021-12-07. Retrieved on 2023-09-20. (in en-GB)
  7. 7.0 7.1 Latifi (September 4, 2021). Women march in Kabul to demand role in Taliban government (en). www.aljazeera.com. Archived from the original on 2021-09-04. Retrieved on 2023-09-20.