ụdịekere | nwoke |
---|---|
mba o sị | France |
aha enyere | Mohand |
ụbọchị ọmụmụ ya | 1848 |
Ebe ọmụmụ | Icheraiouen |
Ụbọchị ọnwụ ya | 28 Disemba 1906 |
Ebe ọ nwụrụ | Aïn El Hammam |
asụsụ ọ na-asụ, na-ede ma ọ bụ were na-ebinye aka | Kabyle, Arabic |
ọrụ ọ na-arụ | odee uri, philosopher |
Si Mohand ou-Mhand n At Hmadouch, nke a makwaara dị ka Si Mhand, (Icerɛiwen, Tizi Rached, n'ihe dị ka 1848 - Ain El Hammam, 28 Disemba 1905) bụ onye na-ede uri Berber-Amazigh a ma ama site na Kabylie na Algeria. Ndị ọkà mmụta French kpọrọ ya "Kabyle Verlaine", ndị Algeria ibe ya Mouloud Feraoun, Mouloud Mammeri[1] na Boulifa tụgharịrị ọrụ ya na otu n'ime nsụgharị ya bụ Les poémes de Si-Mohand (1960).[2][3][4] N'ihi ọdịiche nke ozi na isi mmalite, a maghị nkọwa ụfọdụ nke ndụ ya nke ọma.[5]
A mụrụ ya n'ezinụlọ bara ọgaranya dị mkpa, ọ gụrụ akwụkwọ na nkuzi okpukpe ọdịnala (ya mere e jị nye ya aha Si, "Dọkịta", nke agbakwunyere na aha ya), ndụ ya gosipụtara mmegide siri ike nke sochiri nnupụisi Kabyle megide ọchịchị ndị France na 1871. Ọ tụfuru ihe niile. A mara nna ya ikpe ọnwụ, e zigara nwanne nna ya na New Caledonia, a napụkwara ihe onwunwe ezinụlọ ya. N'adịghị ka nne ya na ụmụnne ya, ndị kwagara Tunis, ọ họọrọ ịnọ ma biri na Algeria dị ka otu n'ime ndị a napụrụ ihe ha, na-arụ ọrụ dị ka onye ọrụ ụbọchị ma ọ bụ na-arụkọ ọrụ ndị ọzọ na-akwụghị ụgwọ. Ọ dịghị mgbe ọ biri ebe ọ bụla, mana ọ na-awagharị ndụ ya niile na Algiers ma ọ bụ n'obodo na obodo nta ndị ọzọ dị na Algeria n'ime na gburugburu Kabylie. Ọ bụ nkọwa ole na ole banyere ndụ ya ka a maara nke ọma. Omenala ahụ na-echeta nleta ọ gara na Cheikh Mohand ou-Lhocine, onye ya na ya lụrụ ọgụ, yana njem ụkwụ gaa Tunis, ebe ọ zutere ụmụnne ya mana a nabataghị ya nke ọma.
Ọ nwụrụ n'ọrịa ụkwara nta mgbe ọ dị afọ iri ise na asaa n'ụlọ ọgwụ Sainte-Eugénie dị na Michelet (nke bụzi Ain El Hammam). O dekwara akụkọ na akwụkwọ Younes Adli nke afọ 2000 Les Éditions de Minuit nke e bipụtara bụ Mohand et un révolte .[6]
N'oge ndụ ya ọ na-awagharị awagharị, o dere ọtụtụ isefra ma ọ bụ uri na Berber. Ụfọdụ narị ndị lanarịrị site na nnyefe ọnụ ma dekọọ ha n'akwụkwọ site na Boulifa, Mouloud Feraoun, Moulou Mammeri na Younes Adli.