Wurno bụ okpuru ọchịchị ime obodo dị na Sokoto Steeti Naijiria. Isi ụlọ ọrụ ya dị n'obodo Wurno, na nso njikọ Gagere .
O nwere mpaghara narị isii na iri asatọ na ise km 2 yana ọnụ ọgụgụ mmadụ dị puku narị iri asatọ, narị abụọ na iri nà iteghete na ngụkọ nke afọ 2023. [1]
Koodu ozi nke mpaghara ahụ bụ narị asatọ na iri anọ na abụọ . [2]
Wurno ntọala ntọala n'afọ 1830 site n'aka Muhammad Bello, Caliph nke Sokoto Caliphate (r. 1817 rue 1837). E hiwere ya dị ka ribat (fort) iji chebe Sokoto site na igwu egwu egwu, na-eje ozi dị ka nnukwu ribat na ebe obibi Bello na mpaghara ahụ. Wurno bụ ebe a na-eme nri n'oge ọkọchị kwa awụhụ ndị Gobirawa na ndị iro ndị Caliphate ndị ọzọ. Ndị nọchiri Bello mgbe ụfọdụ mere ya isi obodo ha, ndị na-achọ afọ nke iri na iteghete. [3] [4] : 184 Mgbe ọ nwụrụ, e liri Bello na ribat, na nkwụsi ike ya.. [3]
Obodo ahụ bụ nnukwu ebe ọrụ ugbo dị n'ime Caliphate, na-enye nnukwu ihe eji arụ ọrụ ugbo na Sokoto. Onye isi nwere Caliphate ọ mgbala ubi ebe ahụ, ọtụtụ nri Sokoto na-esi na Wurno bịa. Onye bụ isi na ọrụ ugbo nke Wurno bụ Muhammad Buji, onye otu ihe na-achịbu na Kebbi . O siri na Bunkari kwaga Wurno n'aza oku Bello wee kuziere ndi bi n'umu uzo ugbo nke okachasi maka ugbo. Ọkachamara a mere ka ọ nhọpụta ya dị ka Faddama mbụ, ọkwa nyefere ụmụ ya. Chọgharịa Faddama, ọ na-ahụ maka ọgwụgwọ ime n'oge ọkọchị ma na-elekọta ngalaba Fadama nke Wurno. Mbugharị ya gbakwara ọtụtụ ndị si Bunkari ume isonyere ya na Wurno [4]
Oge mmiri ozuzo na-ekpo ọkụ, nke mmegbu nke na-enwekarị urukpuru na igwe na-ekpo ọkụ, oge ọkọchị na-ekpo ọkụ, nke nwere ikike n'etiti iri abụo na otu°F na otu narị na ise°F bụ ihu igwe.. [5] [6]