[1]Ịgba akwụna na Yuganda bụ iwu na-akwadoghị [2] dị ka Iwu Iwu Iwu nke Yuganda si kwuo, mana ọ gbasara n'agbanyeghị nke a. [3][4]Ọtụtụ -ịgba akwụna n'ihi ịda ogbenye na enweghị ohere ndị ọzọ. [2]Nnyocha nke ndị nkuzi Kampala na 2008 gosiri na ndị nkuzi na-agbanye n'ịgba akwụna iji mụbaa ego ha na-enweta. Onye -arụ ọrụ mmekọahụ nwere ike ị nweta ihe dị ka USh.1.5 nde / = (£ 439 sterling) kwa ọnwa, ebe nke a ga-abụ ụgwọ ọnwa kwa afọ maka onye nkuzi ụlọ akwụkwọ sekọndrị.[5] nwere ọtụtụ ndị akwụna Kenya na mba ahụ.[4]
Ịzụ Ahịa mmekọahụ, HIV, [6] na Ịgba akwụna ụmụaka [7] bụ nsogbu na mba ahụ. 'afọ 2017, Yuganda AIDS Commission (UAC), mere atụmatụ na ụmụ nwanyị 570 dị n'agbata afọ 15 na 24 na-ebute nje HIV kwa izu, nkezi nke ihe karịrị 81 kwa ụbọchị.[8]
Afọ 2003, ndị ọchịchị Yuganda nyere ndị ọrụ mmekọahụ iwu ka ha kwụọ ụtụ isi USh.9,000/= (£ 2.63 stg) iji rụọ ọrụ na Malaba. [9]Ọzọkwa 2003 ndị omeiwu Yuganda zutere ndị ọrụ mmekọahụ bụ ndị na-echegbu onwe ha banyere "mmegbu ndị uwe ojii" ma na-azọrọ na ọ bụ ihe na-ezighị ezi na ndị uwe ojii na-ejide ndị ọrụ mmekọahụ ka ha (ndị ọrụ mmekọahụ) na-echere ndị ahịa.[10]
Ndị akwụna na-arụ ọrụ n'etiti obodo Kampala.[11][12] Tupu Nzukọ CHOGM nke 2007 obodo ahụ, a kpọpụrụ ndị akwụna ahụ n'etiti obodo ahụ gaa na mpaghara ndị a họpụtara na mpụga obodo.[12]
Ime ihe ike malitere na Kampala na 2016 n'etiti ndị akwụna Yuganda na Kenya. Ndị akwụna Kenya na-akwụ ụgwọ dị ala, ndị Yuganda wee iwe na ndị Kenya na-ewere azụmahịa ha niile. Ndị isi obodo batara iji kwụsị ọgụ ahụ, ndị Kenya kwetara ịkwụ ụgwọ otu ọnụahịa ahụ dị ka ndị Uganda. Ndị Kenya abụọ merụrụ ahụ. Mgbalị ịkwụsị mbata nke ndị akwụna Kenya, ndị ọchịchị mere atụmatụ ịkwụ ụgwọ ndebanye aha.[4]
Site ndị ọrụ owuwu 6,000 na-ewu ụlọ ọrụ ọkụ eletrik ọhụrụ na-eme ka a chọọ mmanụ, e nwere ọtụtụ ndị akwụna n'ógbè Karuma.[8]
Lyantonde bụ obodo na-akwụsị ụgbọala na isi nkwụsị n'okporo ụzọ awara awara si Kampala gaa Kigali, isi obodo Rwanda. E nwere ọtụtụ ndị akwụna n'obodo ahụ iji gboo mkpa ndị ọkwọ ụgbọala. Mpaghara ahụ nwere ọnụ ọgụgụ kachasị elu nke nje HIV mba ahụ, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ okpukpu abụọ nke nkezi mba ahụ.[13]
Yuganda n'elu mba iri nwere ọnụ ọgụgụ kachasị elu nke nje HIV. Ndị ọrụ mmekọahụ bụ otu dị oke egwu. [6]'afọ 2013, ha nwere ọnụ ọgụgụ 34.2 percent. Ọbụ[13] na Kampala, ebe nje HIV bụ nke kachasị elu na mba ahụ, ndị ahịa anaghị achọ iji condoms ma ga-enye ọtụtụ ugboro ọnụego a na-ahụkarị maka mmekọahụ na-enweghị nchebe.
Yuganda bụ mba isi iyi, njem, na ebe ụmụ nwanyị na ụmụaka na-ere ahịa mmekọahụ. A na-erigbu ụmụ agbọghọ na ụmụ nwoke nke Yuganda n'ịgba akwụna. Ndị na-ewe mmadụ n'ọrụ na-elekwasị anya na ụmụ agbọghọ na ụmụ nwanyị dị afọ 13-24 maka ịzụ ahịa mmekọahụ n'ụlọ, ọkachasị n'akụkụ asọmpi egwuregwu na ọrụ iwu okporo ụzọ. Otu òtù mba ụwa kọrọ ọtụtụ ndị a na-ere ahịa n'ime ụlọ bụ ndị Yuganda.
N'oge akụkọ ahụ, a chọpụtara ndị Yuganda merụrụ ahụ na mba ndị gbara ya gburugburu, gụnyere Kenya, South Sudan, na DRC. A na-erigbu ụmụaka si na DRC, Rwanda, Burundi, Kenya, Tanzania, na South Sudan n'ịgba akwụna na Uganda. Ụmụaka South Sudan n'ebe obibi ndị gbara ọsọ ndụ n'ebe ugwu Yuganda nwere ike ịbụ ndị a na-ere ahịa.
Ụmụ nwanyị na-eto eto nọgidere bụrụ ndị kachasị nọrọ n'ihe ize ndụ maka ịzụ ahịa mba ụwa, na-achọkarị ọrụ dị ka ndị ọrụ ụlọ na Middle East; mgbe ụfọdụ, a na-eji aghụghọ akpọbata ụmụ nwanyị Uganda maka ọrụ ma mesịa jiri ha mee ihe n'ịgba akwụna. Ndị ọrụ Uganda na-akwaga mba ọzọ na-ere ahịa mmekọahụ na United Arab Emirates (UAE), Saudi Arabia, Oman, Qatar, Kuwait, Iraq, Iran, Egypt, Turkey, na Algeria. N'agbanyeghị mmachibido iwu zuru oke nke gọọmentị na 2016 maka ndị Yuganda na-aga mba ọzọ maka ọrụ ụlọ, ụfọdụ ụlọ ọrụ nwere ikikere na ndị na-enweghị ikikere gburu mmachibido Iwu a site na iziga ndị Yuganda site na Kenya na Tanzania. Ndị na-ere ahịa, ndị yiri ka a na-ahazi ha nke ọma, na-abụkarị ndị ikwu ma ọ bụ ndị enyi nke ndị ahụ merụrụ ahụ, ma ọ bụ nwere ike ime ka ha bụrụ ụmụ nwanyị bara ọgaranya ma ọ bụ onye na-ewe ndị ọrụ na-ekwe ndị Yuganda na-adịghị ike ọrụ a na-akwụ ụgwọ nke ọma na mba ọzọ ma ọ bụ n'ógbè ndị ukwu Yuganda. Ụfọdụ ndị -ere ahịa yiri egwu imerụ ezinụlọ ndị ahụ ma ọ bụ weghara akwụkwọ njem.
Ngalaba -ahụ Maka Ọchịchị nke United States na-enyocha ma na-alụso Ịzụ ahịa na ndị mmadụ ọgụ na-etinye Uganda dị ka mba 'Tier 2'.