Skelfiskeitrun

Skelfiskeitrun er heiti á fjórum eitrunareinkennum sem koma einkum til vegna neyslu á samlokum (kræklingum, kúskeljum, ostrum og hörpuskel). Þessir skelfiskar eru síarar, þ.e. þeir sía fæðuna úr sjónum, og því safnast fyrir í þeim eitur sem framleitt er af svifþörungum eins og svipuþörungum og kísilþörungum. Vegna þessa er neysla á skelfiski varasöm þegar mikið er um sviflægan þörungablóma sem við Ísland gerist einkum þegar sjórinn hlýnar á vorin. Mælingar hafa sýnt að magn hættulegra þörunga getur verið yfir viðmiðunarmörkum frá mars allt fram í lok desember á vissum stöðum.^[1]

Einkenni skelfiskeitrunar eru ferns konar:

• PSP-eitrun eða lömunareitrun sem veldur lömun og jafnvel dauða.
• NSP-eitrun eða taugaeitrun sem veldur maga- og garnakvefi og öndunarerfiðleikum.
• DSP-eitrun eða niðurgangseitrun sem veldur meltingartruflunum.
• ASP-eitrun eða óminniseitrun sem veldur minnisleysi.

Af þessum fjórum tegundum eitrunar er PSP-eitrun langskæðust þar sem hún getur leitt til bráðadauða.

Skelfiskeitrun á Íslandi

Nokkrar þörungategundir sem valda skelfiskeitrun hafa fundist í Hvalfirði og þar af tvær sem eru í verulegum mæli. ^[2]

Tenglar

• Vöktun eiturþörunga hjá hafrannsóknarstofnun Íslands

Heimildir

1. „Hafrannsóknarstofnun - Upplýsingavefur um vöxtun eiturþörunga“. voktun.hafro.is. Sótt 3. september 2019.
2. Agnes Eydal, & Karl Gunnarsson. (2004). Svifþörungar í Hvalfirði og skelfiskeitrun. Náttúrufræðingurinn :, 72(3-4), 97-105.