Pakubuwana IV

Sri Susuhunan Pakubuwana IV
Susuhunan Surakarta
Panjenengan1788 – 1820
LeluhurSusuhunan Pakubuwana III
PenerusSusuhunan Pakubuwana V
Gubernur JenderalWillem Arnold Alting
Pieter van Overstraten
Johannes Siberg
Albertus Wiese
Herman Willem Daendels
Jan Willem Janssens
G.A.G.Ph. van der Capellen
Gubernur Letnan InggrisLord Minto
Thomas Stamford Raffles
John Fendall
Lair2 Sèptèmber 1768
Cithakan:Country data Hindhia Walanda Surakarta, Koloni VOC Walanda
SurudOktober 2, 1820(1820-10-02) (umur 52)
Cithakan:Country data Hindhia Walanda Surakarta, Hindhia Walanda
Jeneng dawa
Radèn Mas Subadyo
WangsaWangsa Mataram
BapaSusuhunan Pakubuwana III
IbuGKR. Kencana
AgamaIslam

Sri Susuhunan Pakubuwana IV utawi Sampéyandalem Ingkang Sinuhun Kangjeng Susuhunan Pakubuwana Ingkang Jumeneng kaping Sekawan (Carakan: ꦯꦩ꧀ꦥꦺꦪꦤ꧀ꦢꦊꦩ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦯꦶꦤꦸꦲꦸꦤ꧀ꦑꦁꦗꦼꦁꦯꦸꦯꦸꦲꦸꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦦꦑꦸꦨꦸꦮꦟ꧇꧔꧇)(lair: Surakarta, 1768 – séda: Surakarta, 1820) iku raja katelu Kasunanan Surakarta kang maréntah antarané taun 1788 – 1820. Pakubuwana IV asma misuwure yaiku Sunan Bagus, jalaran jumeneng nata ing yuswa kang isih anom lan uga jalaran pasuryané kang bagus.

Awal papréntahan

[besut | besut sumber]

Asma asliné ya iku Radèn Mas Subadya, putra Pakubuwana III kang miyos saka garwa padmi tedhak turun saka sultan Demak. Wiyosan Panjenengandalem tanggal 2 Sèptèmber 1768 lan jumeneng nata tanggal 29 Sèptèmber 1788, ing yuswa 20 taun.

Pakubuwana IV iku raja Surakarta kang dhuwur gegayuhan lan kuwanèné, béda karo ramané kang misuwur ringkih lan kurang pracéka. Panjenengané kapéncut marang paham Kajawèn lan ngangkat para tokoh golongan mau sajeroning papréntahan. Bab iki ora disarujuki déning para pejabat Islam kang wis mapan ing kraton.

Para tokoh Kajawèn mau njurung Pakubuwana IV supaya uwal saka VOC lan ndadèkaké Surakarta minangka nagari kang misuwur ing Jawa, ngalahaké Ngayogyakarta.

Prastawa Pakepung

[besut | besut sumber]

Kahanan Surakarta sansaya adreng. Para pejabat kang kasisih ngupaya ngajak VOC ngadhepi raja. Pakubuwana IV dhéwé gething marang VOC mligi saka lakuning résidhèn Surakarta aran W.A. Palm kang korup.

Résidhèn Surakarta kang nggenteni Palm kang aran Andries Hartsinck kabukti nganakaké pepanggihan wadi karo Pakubuwana IV. VOC wiwit kuwatir lan nyana manawa Hartsinck digunaake déning Pakubuwana IV minangka piranti kang ngrusak saka njero.

VOC wusanané kekancan karo Hamengkubuwana I lan Mangkunagara I kanggo ngadhepi Pakubuwana IV. Ing wulan Novèmber 1790 bebarengan ngepung Kraton Surakarta. Saka jeron kraton dhéwé, para pejabat senior kang kasisih mèlu meksa Pakubuwana IV supaya nyingkiraké para paranpara nata babagan rohaniné. Prastawa iki diarani Pakepung.

Pakubuwana IV wusanané ngaku kalah tanggal 26 Novèmber 1790 kanthi masrahake para paranpara nata kang duwé kawruh Kajawèn supaya diguwak déning VOC.

Cathetan

[besut | besut sumber]

Saliyané Pakubuwana V, ana loro manèh putra Pakubuwana IV kang dadi raja Surakarta, ya iku Pakubuwana VII lan Pakubuwana VIII.

Kapustakan

[besut | besut sumber]
  • Andjar Any. 1980. Raden Ngabehi Ronggowarsito, Apa yang Terjadi? Semarang: Aneka Ilmu
  • M.C. Ricklefs. 1991. Sajarah Indonesia Modern (terj.). Yogyakarta: Gadjah Mada University Press
  • Purwadi. 2007. Sajarah Raja-Raja Jawa. Yogyakarta: Media Ilmu

Uga delengen

[besut | besut sumber]
Gelar kabangsawanan
Didhisiki déning:
Pakubuwana III 		Susuhunan Surakarta
1788-1820 		Diganti déning:
Pakubuwana V