გაერთიანებული ბენგალი

ბენგალელთა დასახლების სავარაუდო საზღვრები

გაერთიანებული ბენგალი (ინგლ. United Bengal) —  პოლიტიკური კონცეფცია, რომელიც გულისხმობს ბენგალელთა ერთიანი სახელმწიფოს შექმნას, რომელიც მოიცავს თანამედროვე ინდოეთის სახელმწიფოს დასავლეთ ბენგალის და ბანგლადეშის სახელმწიფოს. კონცეფცია ძირითადად მე-20 საუკუნის შუა ხანებამდე არსებობდა.[1] [2]

ისტორია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჰუსეინ შაჰიდ სუჰრავარდი, ბენგალის ბოლო პრემიერ მინისტრი

სუვერენული დამოუკიდებელი ბენგალის შექმნის კონცეფცია სათავეს წარსულში იღებს. 1940 წლის მარტში ლაჰორის რეზოლუციის მიღება მნიშვნელოვანი ნაბიჯი იყო ინდოეთის მუსლიმებისთვის ორი სახელმწიფოს შექმნისკენ. მაგრამ ლაჰორში ხელმოწერილი ეს რეზოლუცია მხოლოდ 1946 წლის აპრილიდან ამოქმედდა. ბენგალისთვის რელიგიური დაყოფის სქემა იყო გათვალისწინებული.

1947 წლის აპრილ-მაისში გაირკვა, რომ ინდოეთის დაყოფა მხოლოდ დროის საკითხი იყო. ბენგალის პროვინციის პრემიერმა ჰუსეინ შაჰიდ სუჰავარდიმ ოფიციალურად გამოაცხადა ბენგალის სუვერენული სახელმწიფოს შექმნის იდეა. თითქმის ერთდროულად, სარატ ჩანდრა ბოსე გამოვიდა წინადადებით ბენგალის სუვერენული სოციალისტური რესპუბლიკის შესახებ. შემოთავაზებული სახელმწიფოს სამომავლო სტრუქტურასთან დაკავშირებით ჰუსეინ შაჰიდ სუჰრავარდისა და სარატ ბოსეს შორის იყო უთანხმოება, მაგრამ ორივეს მთავარი მოტივი პროვინციის დაყოფის წინააღმდეგობა იყო. სანამ სუჰრავარდი მხარს უჭერდა ბენგალის დამოუკიდებელი სახელმწიფოს შექმნას, სარატ ბოსე პროვინციას ინდოეთის კავშირის ნაწილად თვლიდა.

სარატ ჩანდრა ბოსეს ქანდაკება კალკუტაში. ბოსმა მხარი დაუჭირა გაერთიანებული ბენგალის გეგმას

ორივე პოლიტიკოსი კატეგორიულად ეწინააღმდეგებოდა ბენგალის რელიგიური პრინციპით დაყოფას, რომელიც ინიცირებული იყო ინდოეთის ეროვნული კონგრესის (INC) და ჰინდუ მაჰასაბხას წევრების უმრავლესობის მიერ. ზოგიერთი ინდუისტი და მუსლიმი ლიდერი ბენგალში მხარს უჭერდა სუჰრავარდის და სარატ ბოზის პოზიციას. მათ შორის გამოირჩეოდნენ კირან შანკარ როი (INC საპარლამენტო ფრაქციის ლიდერი ბენგალის საკანონმდებლო ასამბლეაში), სატია რანჯან ბაკში (სარატ ბოსეს მდივანი), აბულ ჰაშიმი (მუსლიმთა ლიგის ბენგალის ფილიალის მდივანი), ფაზლურ რაჰმანი (პროვინციული შემოსავლები). მინისტრი), მოჰამად ალი ჩაუდჰური (ფინანსთა მინისტრი) და სხვები. გარკვეული პერიოდის განმავლობაში, ერთიანი ბენგალის შექმნის წინადადება განიხილებოდა როგორც კერძო, ისე სახელმწიფო დონეზე.[3][4]

ბრიტანეთის იმპერია არასოდეს უჭერდა მხარს ბენგალის სუვერენული დამოუკიდებელი სახელმწიფოს შექმნას.[5] მაგრამ ფრედერიკ ბეროუზი, პროვინციის გუბერნატორი, მხარს უჭერდა პროვინციის დამოუკიდებლობას. ის სუჰრავარდისა და ბოსის პოზიციას ერთადერთ სწორ პოზიციად თვლიდა და ცდილობდა ყველაფერი გაეკეთებინა მის განსახორციელებლად. ინდოეთის გენერალ-გუბერნატორი, ლუი მაუნტბატენი, ასევე არ ეწინააღმდეგებოდა დომინიონის სტატუსის შეთავაზებას ერთიანი ბენგალისთვის, ინდოეთთან და პაკისტანთან ერთად. მან დაარწმუნა სუჰრავარდი, რომ მეტროპოლია განიხილავდა წინადადებას პროვინციის სუვერენიტეტის შესახებ. მაგრამ  ბრიტანეთის ხელისუფლება კატეგორიული წინააღმდეგი იყო. ისინი არ იყვნენ მზად, საფრთხე შეექმნათ მთელი ინდოეთის უსაფრთხოებისთვის მისი ერთ-ერთი პროვინციის ინტერესების დასაცავად. 1947 წლის 3 ივნისს ინდოეთის ეროვნულმა კონგრესმა დაამტკიცა ინდოეთის რელიგიური ხაზით ორ შტატად დაყოფის მაუნტბატენის გეგმა (ინდოეთის დამოუკიდებლობის აქტი). ბენგალი ორ ნაწილად გაიყო: აღმოსავლეთი ნაწილი პაკისტანის ნაწილი გახდა, დასავლეთი კი — ინდოეთის.[6][7][8]

იხილეთ აგრეთვე

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ "United Independent Bengal Movement". Banglapedia. Archived from the original on 5 August 2015. Retrieved 31 March 2020.
  2. ↑ Shoaib Daniyal (6 January 2019). "Why did British prime minister Attlee think Bengal was going to be an independent country in 1947?". Scroll.in. Archived from the original on 17 May 2020. Retrieved 31 March 2020.
  3. ↑ বাংলাদেশের জন্ম ও মাওলানা পাঁচবাগীর ভূমিকা. Bhorer Kagoj (ბენგ.). 20 December 2014. Archived from the original on 25 January 2020. Retrieved 24 January 2020.
  4. ↑ Bose, Sugata (1987). Agrarian Bengal: Economy, Social Structure and Politics: 1919-1947. Hyderabad: Cambridge University Press, First Indian Edition in association with Orient Longman. pp. 230–231.
  5. ↑ "UK PM Attlee believed Bengal may opt to be a separate country". Dawn. 28 December 2018. Archived from the original on 17 April 2020. Retrieved 31 March 2020.
  6. ↑ Misra, Chitta Ranjan. "United Bengal Movement". Banglapedia. Bangladesh Asiatic Society. Archived from the original on 5 August 2015. Retrieved 25 April 2016.
  7. ↑ Mukherjee, Soumyendra Nath (1987). Sir William Jones: A Study in Eighteenth-century British Attitudes to India. Cambridge University Press. Page 203. ISBN 978-0-86131-581-9.
  8. ↑ Unfinished Memoirs. University Press Limited ,Bangladesh. November 2013. ISBN 978-984-506-111-7. Archived from the original on 7 August 2020. Retrieved 31 March 2020.