ისლამური პოეზია

ისლამური პოეზია მუსლიმი პოეტების მიერ შექმნილი სიტყვიერი ხელოვნების ფორმაა, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში მრავალ ენაზე იწერებოდა და გადმოიცემოდა. განსაკუთრებით გამორჩეულია სუფიური პოეზია, რომელიც სულიერების, სიყვარულისა და ღვთიური ძიების სიღრმეებს ეხება. ისლამური პოეზია გავრცელებულია მრავალ კულტურულ და ენობრივ სივრცეში, მათ შორის ურდუზე, თურქულზე, სპარსულსა და არაბულზე.

პოეზია რამდენიმე განსაკუთრებულ ჟანრს მოიცავს:

  • გინანები – წმინდა საგალობლები, რომლებიც ისმაილიტური ტრადიციის ნაწილს წარმოადგენს.
  • ღაზალი – პოეტური ფორმა, რომელიც გადმოსცემს სიყვარულის განცდას, განშორებისა და მონატრების ტკივილს, მიუხედავად ამისა, ხაზს უსვამს სიყვარულის სილამაზეს.
  • ყასიდაოდის სახეობა, რომელიც არაბული მუსლიმური ექსპანსიის გავლენით გავრცელდა და ხშირად დიდების, ხოტბის ელემენტებს შეიცავს.
  • თეთრი ლექსი – ლექსის ფორმა, რომელიც არ მიჰყვება ტრადიციულ რითმულ სტრუქტურას.

ისტორია და წარმოშობა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მუჰამედისა და მისი მიმდევრების მექადან მედინაში გადასვლამ (ჰიჯრა, 622 წ.) მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა ისლამურ პოეზიაზე. პრეისლამურ პერიოდში, რომელსაც „უმეცრების ხანას“ უწოდებდნენ, პოეტებს საკმარისი ცოდნისა და ავტორიტეტის მქონედ არ მიიჩნევდნენ. ადრეულ ისლამურ სამყაროში წარმოიქმნა დაძაბულობა, რადგან ოდის წერის სტილი ყურანის წმინდა ტექსტის მიმართ უპატივცემულობად აღიქმებოდა.

ისლამური პოეზია უმნიშვნელოვანესია და თაობიდან თაობას გადაეცემა. ის მუსულმანურ რწმენასა და კულტურას ასახავს, მნიშვნელოვან მოვლენებს, დღესასწაულებსა და რიტუალებს, მათ შორის რამადანსაც განიხილავს. მე-6 საუკუნიდან დღემდე, პოეტები სულიერ, ლიტერატურულ და პოლიტიკურ საკითხებს იკვლევენ.

ისლამური პოეზია მრავალფეროვანია კულტურული და ლიტერატურული თვალსაზრისით. ის სხვადასხვა ენაზე იქმნება. პოეზია, რომელიც თავდაპირველად წარმართული იდეალების გამოხატვის საშუალებად მიიჩნეოდა, საბოლოოდ ისლამის სამსახურში ჩადგა.

ისლამური ხელოვნება ყოველთვის ინარჩუნებდა თავის უნიკალურ იდენტობას. ისევე როგორც ისლამი აერთიანებს განსხვავებულ ხალხებს, მუსლიმური საზოგადოების ხელოვნებასაც აქვს საერთო მახასიათებლები. „ისლამური ხელოვნება“ მე-19 საუკუნეში შექმნილი კონცეფციაა, რომელიც მეშვიდე საუკუნიდან არაბული სამყაროდან წამოსული ხალხების შემოქმედებას მოიცავს.

არაბული პოეზიის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ფორმაა ყასიდა (ოდა), რომელიც ძვ.წ. 500 წლის გარშემო წარმოიშვა. ის პრეისლამური პოეზიის განვითარების საფუძველი გახდა. ყასიდა მონორიმული ფორმაა, რომელიც 15-დან 80-მდე სტრიქონს მოიცავს. მას სამი ძირითადი თემა აქვს: ნასიბი (დაკარგული სიყვარულისა და სახლის ამბავი), ფახრი (ტომის ან საკუთარი თავის ქება) და რაჰილი (უდაბნოში მოგზაურობა). ყასიდა ასევე შეიცავს ახბარს - ბიოგრაფიულ ამბებს, რომლებიც ხშირად შურისძიებისა და მსხვერპლშეწირვის თემებს ეხება.

რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]