რელიგია ლიბანში

წმინდა გიორგის მარონიტული საკათედრო ტაარი და მუჰამად ალ-ამინის მეჩეთი ბეირუთში

ლიბანი აღმოსავლეთ ხმელთაშუაზღვისპირული სახელმწიფოა, რომელსაც ახლო აღმოსვლეთის მასშტაბით, რელიგურად ყველაზე მრავალფეროვანი საზოგადოება ჰყავს. ლიბანში 18 რელიგიური სექტაა აღიარებული.[1][2] მთავარი რელიგიებია: ისლამი (სუნიზმი, შიიზმი, მცირე რაოდენობით ალავიტები და ისმაილიტები) და ქრისტიანობა (მარონიტები, ბერძნული მართლმადიდებლური ეკლესია, ბერძნული კათოლიკური ეკლესია, პროტესტანტიზმი, სომხური სამოციქულო ეკლესია). ლიბანის მოქალაქეთა 5%-ს დრუზები შეადგენენ.[3] ლიბანური დიასპორა მსოფლიო მასშტაბითაა გაშლილი. დიასპორის დიდი ნაწილი ქრისტიანია.[4][5] მოსახლეობის დიდი ნაწილი ლტოლვილია (2017 წლისთვის, 1.5 მლნ ადამიანი). ლტოლვილთა უმრავლესობა სირიული ან პალესტინური წარმოშობისაა. ისინი მეტწილად სუნიტები არიან, თუმცა მათი ნაწილი ქრისტიანი ან შიიტია.[1]

ლიბანი ახლო აღმოსავლეთის სხვა სახელმწიფოებისგან იმით განსხვავდება, რომ სამოქალაქო ომის შემდეგ მუსლიმები მოსახლეობის უმრავლესობას არ წარმოადგენენ. გარკვეულწილად, ლიბანი ბოსნია-ჰერცეგოვინასა და ალბანეთს ჰგავს, თუმცა იმ განსხვავებით, რომ ამ სახელმწიფოებში მოსახლეობის დიდი ჯგუფებს როგორც მუსლიმები, ისე ქრისტიანები წარმოადგენენ. ერთ დროს ლიბანში უმრავლესობას ქრისტიანები შეადგენდნენ, თუმცა დღეს ისინი უმრავლესობას ლიბანურ დიასპორაში შეადგენენ, რომელიც მსოფლიოში დაახლოებით 14 მლნ ადამიანისგან შედგება. ტრადიციის მიხედვით, ქვეყნის პრეზიდენტი მარონიტი ქრისტიანია, პრემიერ-მინისტრი — სუნიტი მუსლიმი, ხოლო პარლამენტის სპიკერი − შიიტი მუსლიმი.

მოსახლეობა რელიგიის მიხედვით

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1932 წლის შემდეგ ლიბანში მოსახლეობის რელიგიური მიკუთვნების შესახებ ოფიციალური აღწერა არ ჩატარებულა, რაც აღმსარებლობის ბალანსთან დაკავშირებით ლიბანის მგრძნობიარე პოლიტიკით აიხსნება.[6] შედეგად, ლიბანის მოსახლეობის რელიგიური მიკუთვნების დარწმუნებით განსაზღვრა ძალიან რთულია, რადგანაც მოსახლეობის აღმსარებლობის მიხედვით მონაცემების შესაგროვებლად სხვადასხვა წყარო გამოიყენება.

ქვემოთ მოცემულია სხვადასხვა წყარო, რომელთაგან ლიბანის მოსახლეობის აღმსარებლობის შესახებ ინფორმაციას სრულად არცერთი წარმოადგენს.

2012 წელს, ბეირუთში დაფუძნებული კვლევითი ფირმის, Statistics Lebanon-ის მიერ ჩატარებული კვლევის მიხედვით, ლიბანის მოსახლეობის 54%-ს მუსლიმები შეადგენენ (27% სუნიტია, 27% ― შიიტი), 35.5%-ს ― ქრისტიანები (21% ― მაროტინები, 8% ― ბერძნული მართლმადიდებლური ეკლესიის მიმდევრები, 6.5% ― სხვა ქრისტიანული ჯგუფები), 5%-ს ― დრუზები, დანარჩენს კი ― სხვა რელიგიური ჯგუფები.[7]

ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს Wordl Factbook-ის 2020 წლის მონაცემების მიხედვით, რომელიც ლიბანის სირიელ და პალესტინელ ლტოლვილებს არ ითვალისწინებს, მოსახლეობის 67.8%-ს მუსლიმები შეადგენენ (სუნიტები, შიიტები და მცირე რაოდენობით ალავიტები და ისმაილიტები), 32.4%-ს ― ქრისტიანები (უდიდეს ჯგუფს მარონიტები შეადგენენ), 4.5%-ს ― დრუზები, ხოლო დანარჩენ რელიგიურ ჯგუფებს ებრაელები, ბაჰაისტები, ბდუისტები და ინდუსები შეადგენენ.[3]

ლიბანში დაახლოებით 13 000 ინდუსი ცხოვრობს.[8] მცირე რაოდენობით ზოროასტრიზმის მიმდევრებიც ცხოვრობენ, რომელთა რაოდენობაც 100-დან 500-მდე მერყეობს.[9][10]

გეოგრაფიული განაწილება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ლიბანის რელიგიური რუკა მუნიციპალიტეტების მიხედვით

ლიბანელი მუსლიმები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მთავარი სტატია: ისლამი ლიბანში.

ლლიბანელი მუსლიმები მოსახლეობის დიდ ნაწილს შეადგენენ. ისინი რამდენიმე სექტად იყოფიან, რომელთა შორის უმრავლესობას სუნიტები, შიიტები, ალავიტები და ისმაილიტები შეადგენენ.

ლიბანელი სუნიტები მეტწილად მთავარ ქალაქებში ცხოვრობენ: დასავლეთ ბეირუთში, ტრიპოლსა და სიდონში. სუნიტები სასოფლო ტერიტორიებზეც სახლობენ, რომელთა შორისაა: აკარი, იქლეემ-ალ-ხარუბი და ბექაის ხეობის დასავლეთი ნაწილი.

ლიბანელი შიიტები ძირითადად სამხრეთ ლიბანში, ბაალბექის რაიონში, ჰირმელის რაიონსა და სამხრეთ ბეირუთში (დიდი ბეირუთის სამხრეთ ნაწილი).

ლიბანელი დრუზები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მთავარი სტატია: ლიბანელი დრუზები.

ლიბანური პოლიტიკური დაყოფის მიხედვით, დრუზების თემი და ლიბანის მუსლიმი თემი გაერთიანებული და პარლამენტის 50%-ს აყალიბებენ, მიუხედავად იმისა, რომ დრუზებსა და მუსლიმებს ძალიან განსხვავებული რწმენა აქვთ. დრუზების უმრავლესობა მუსლიმად არ აღიქვამს თავს[11][12][13][14][15] და ისლამის ხუთ სვეტს არ აღიარებს.[16]

ლიბანელი ქრისტიანები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მთავარი სტატია: ქრისტიანობა ლიბანში.

ლიბანელ ქრისტიანებს მიეკუთვნებიან: მარონიტები, ბერძენი კატოლიკეები, ბერძენი მართლმადიდებლები, აღმოსავლური მართლმადიდებლობის მიმდევრები, ასირიელები და პროტესტანდები.

ლიბანელი მარონიტები დიდი ბეირუთის ჩრდილოეთ ნაწილში ცხოვრობენ, მთიანი ლიბანის მუჰაფაზაში, ჩრდილოეთის მუჰაფაზის სამხრეთ ნაწილში და ასევე, ბექაას მუჰაფაზასა და სამხრეთის მუჰაფაზაში.[17]

გალერეა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  • წმინდა გიორგის აღმოსავლური მართლმადიდებული საკათედრო ტაძარი ბეირუთის საქმიან ნაწილში
    წმინდა გიორგის აღმოსავლური მართლმადიდებული საკათედრო ტაძარი ბეირუთის საქმიან ნაწილში
  • წმინდა გიორგის ბერძნული მართლმადიდებლური საკათედრო ტაძარი
    წმინდა გიორგის ბერძნული მართლმადიდებლური საკათედრო ტაძარი
  • წმინდ ელიასა და წმინდა გრიგოლ განმანათლებლის საკათედრო ტაძარი
    წმინდ ელიასა და წმინდა გრიგოლ განმანათლებლის საკათედრო ტაძარი

იხილეთ აგრეთვე

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ 1.0 1.1 International Religious Freedom Report for 2017. United States Department of State. ციტირების თარიღი: 30 March 2019 Cites Statistics Lebanon for most Lebanon statistics
  2. ↑ Alfred B. Prados. (June 8, 2006) CRS Issue Brief for Congress: Lebanon. The Library of Congress. ციტირების თარიღი: June 11, 2012
  3. ↑ 3.0 3.1 Lebanon — The World Factbook. Central Intelligence Agency, United States. ციტირების თარიღი: 10 January 2021
  4. ↑ „Bassil promises to ease citizenship for expatriates“. The Daily Star. 1 May 2014. ციტირების თარიღი: 17 April 2018.
  5. ↑ Writer, Joseph A. Kechichian, Senior. (17 November 2015) Lebanon contemplates a new citizenship law. ციტირების თარიღი: 17 April 2018
  6. ↑ Population (Lebanon). Federal Research Division of the Library of Congress. ციტირების თარიღი: 30 December 2019
  7. ↑ International Religious Freedom Report for 2012: Lebanon. United States Department of State. ციტირების თარიღი: 30 March 2019
  8. ↑ Lebanon, Religion And Social Profile. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-01-22. ციტირების თარიღი: 2021-12-13
  9. ↑ Seif And The "Fire Worshipers" Of Beirut? en (9 October 2010).
  10. ↑ Chebaro, Mohamed (18 November 2014). „Lebanon's Zoroastrians want a civil state“. NOw (mmedia.me). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 3 May 2016.
  11. ↑ Pintak, Lawrence (2019). America & Islam: Soundbites, Suicide Bombs and the Road to Donald Trump. Bloomsbury Publishing, გვ. 86. ISBN 9781788315593. 
  12. ↑ Jonas, Margaret (2011). The Templar Spirit: The Esoteric Inspiration, Rituals and Beliefs of the Knights Templar. Temple Lodge Publishing, გვ. 83. ISBN 9781906999254. „[Druze] often they are not regarded as being Muslim at all, nor do all the Druze consider themselves as Muslim“ 
  13. ↑ Are the Druze People Arabs or Muslims? Deciphering Who They Are en. Arab America (8 August 2018). ციტირების თარიღი: 13 April 2020
  14. ↑ J. Stewart, Dona (2008). The Middle East Today: Political, Geographical and Cultural Perspectives. Routledge, გვ. 33. ISBN 9781135980795. „Most Druze do not consider themselves Muslim. Historically they faced much persecution and keep their religious beliefs secrets.“ 
  15. ↑ Yazbeck Haddad, Yvonne (2014). The Oxford Handbook of American Islam. Oxford University Press, გვ. 142. ISBN 9780199862634. „While they appear parallel to those of normative Islam, in the Druze religion they are different in meaning and interpretation. The religion is considered distinct from the Ismaili as well as from other Muslims belief and practice... Most Druze consider themselves fully assimilated in American society and do not necessarily identify as Muslims..“ 
  16. ↑ De McLaurin, Ronald (1979). The Political Role of Minority Groups in the Middle East. Michigan University Press, გვ. 114. ISBN 9780030525964. „Theologically, one would have to conclude that the Druze are not Muslims. They do not accept the five pillars of Islam. In place of these principles the Druze have instituted the seven precepts noted above..“ 
  17. ↑ Lebanon Maronites Overview World Directory of Minorities. June 2008. Retrieved 28 December 2013.