ხაშამის ბრძოლა

ვიკიპედიის რედაქტორების გადაწყვეტილებით, სტატიას „ხაშამის ბრძოლა“ მინიჭებული აქვს რჩეული სტატიის სტატუსი. ხაშამის ბრძოლა ვიკიპედიის საუკეთესო სტატიების სიაშია.
ხაშამის ბრძოლა
სირიის სამოქალაქო ომის ნაწილი

მართკუთხედი გვიჩვნეებს შეტაკებეების არეალს
ტერიტორიული კონტროლი 2018 წლის თებერვალში:
     სირიის არაბული რესპუბლიკა
     სირიის დემოკრატიული ძალები
თარიღი 2018 წლის 7–8 თებერვალი
მდებარეობა ხაშამი, დაირ-ელ-ზავრის მუჰაფაზა, სირია
35°20′10″ ჩ. გ. 40°18′34″ ა. გ. / 35.33611° ჩ. გ. 40.30944° ა. გ. / 35.33611; 40.30944კოორდინატები: 35°20′10″ ჩ. გ. 40°18′34″ ა. გ. / 35.33611° ჩ. გ. 40.30944° ა. გ. / 35.33611; 40.30944
შედეგი ამერიკის შეერთებული შტატებისა და სირიის დემოკრატიული ძალების გამარჯვება
მხარეები
აშშ-ის დროშა ამერიკის შეერთებული შტატები
სირიის დემოკრატიული ძალები 		სირიის დროშა სირიის მთავრობა
ვაგნერის ჯგუფი (რუსი დაქირავებული მებრძოლები)[1][2]
ჰეზბოლა ავღანეთი (ავღანური შიიტური დაჯგუფება)[3][4]
ზაინაბის ბრიგადის მიმდევრები (ირანში მცხოვრები შიიტი პაკისტანელები)[4]
მეთაურები
აშშ-ის დროშა ჯეიმზ მეტისი
აშშ-ის დროშა პოლ ფანკ II
აშშ-ის დროშა ჯეფრი ჰერიგეინი 		უცნობი
ძალები
აშშ-ის დროშა აშშ

აშშ-ის საჰაერო ძალები და არტილერია

  • F-22 რეაქტიული მოიერიშეე
  • F-15E რეაქტიული მოიერიშე
  • B-52 ბომბდამშენი
  • AC-130 მძიმედ აღჭურვილი თვითმფრინავი
  • AH-64 Apache მოიერიშე შვეულფრენი
  • MQ-9 Reaper უპილოტო თვითმფრინავი
  • M777 ჰაუბიცა
  • M142 HIMARS სარაკეტო არტილერია
 სირიის დროშა სირიის სამთავრობო ძალები

ვაგნერის ჯგუფი

  • 5 შტურმის დანაყოფი[9]

ტექნიკისა და მებრძოლების უცნობი რაოდენობა

დანაკარგები
აშშ-ის დროშა არანაირი
1 დაჭრილი მებრძოლი[10] 		სირიის მიხედვით: 55 მოკლული[11]
აშშ-ის მიხედვით: 100+ მოკლული[10]
SOHR-ის მიხედვით: 68 მოკლული[12]
SOHR — ადამიანთა უფლებების სადამკვირვებლო მისია სირიაში

ხაშამის ბრძოლა — 2018 წლის 7 თებერვალს, აშშ-ის ეგიდით შექმნილმა კოალიციამ, რომელიც შეიქმნა 2014 წელს ერაყისა და ლევანტის ისლამური სახელმწიფოს (ISIL) წინააღმდეგ, განახორციელა მასიური საჰაერო და საარტილერიო დარტყმები სირიის სამთავრობო ძალების მიმართულებით, ქალაქ ხაშამთან, ალ ტაბიეს მახლობლად, ორივე დაირ ელ-ზავრის გუბერნიაში. შეერთებულმა შტატებმა თავდასხმა ახსნა იმით, რომ სამთავრობო ძალებმა „წამოიწყეს არაპროვოცირებული თავდასხმა სირიის დემოკრატიული ძალების შტაბბინის წინააღმდეგ“, როდესაც კოალიციის ძალები „სირიის დემოკრატიული ძალების სამხედროებთან ერთად იყვნენ განლაგებული მდინარე ევფრატის სამშვიდობო ხაზის აღმოსავლეთით“.[13][14][15] რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ 2018 წლის 8 თებერვალს გამოაქვეყნა განცხადება სოფელ სალიჰიაჰაში მომხდარ ინციდენტზე სადაც ნათქვამია, რომ ეს გამოწვეული იყო სირიის დემოკრატიული ძალების სადაზვერვო მოქმედებებით, და არ იყო ინიცირებული რუსული ოპერაციების სარდლობის მიერ; განცხადებაში ხაზგასმით აღნიშნა, რომ რუსი სამხედროები არ იყვნენ „განთავსებულნი სირიის დაირ ელ-ზავრის პროვინციაში“.[16][17]

აშშ-ის არმიამ განაცხადა, რომ ასი სირიელი სამთავრობო მებრძოლი დაიღუპა აშშ-ის თავდასხმის შედეგად, რის გამოც სირიამ დაადანაშაულა შეერთებული შტატები თავისი ჯარების „სასტიკ ხოცვაში“, ხოლო რუსეთმა დაადანაშაულა აშშ, ეკონომიკური მოტივების ქონაში, ახლომდებარე ნავთობის საბადოების მიმართ.[18] დასავლეთის ახალი ამბების გავრცელების წყაროებიდან წინასწარი რეპორტაჟი ხაზს უსვამდა რუსეთის მონაწილეობას და მსხვერპლს ბრძოლაში.[19] შემდგომი ანგარიშები და ოფიციალური განცხადებები როგორც რუსული, ასევე ამერიკული წყაროებიდან დრამატულად განსხვავებულ სურათს ქმნიდა. აშშ-ის თავდაცვის მდივანმა ჯეიმზ მეტისმა განაცხადა, რომ რუსულმა მხარემ შეატყობინა ამერიკელებს ზონაში რუსული სამხედროების არ ყოფნის შესახებ.[20]

ფონი

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2014 წლის სექტემბერში შეერთებულმა შტატებმა დაიწყო მცდელობები გლობალური კოალიციის შექმნისთვის, რომლის მიზანი იყო ერაყისა და ლევანტის ისლამური სახელმწიფოს წინააღმდეგ ბრძოლა.[21] 2014 წლის სექტემბრიდან აშშ აწარმოებდა სამხედრო ოპერაციებს სირიაში, პირველ რიგში ISIL– ის ძალების წინააღმდეგ, ოპერაცია „თანდაყოლილი გადაჭრის“ ფარგლებში. აშშ-ის მიერ მხარდაჭერილი პირველადი ძალა სირიის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში არის სირიის დემოკრატიული ძალები, ჯგუფი, რომელიც ძირითადად ქურთი და არაბი მილიციელებისგან შედგება. 2017 წელს, აშშ-ის ძალების მხარდაჭერით, SDF-მ რაყა ისლამური სახელმწიფოსგან აიღო და მას შემდეგ გადავიდა მდინარე ევფრატამდე, სადაც შეერთებული შტატებისა და რუსეთის მთავრობებმა შექმნეს „დეფექციის ხაზი“.[22] რამდენჯერმე, აშშ-ის ძალებმა დაარტყეს რეგიონში მოქმედ სირიის სამთავრობო ნაწილებს.[23][24][25] 2017 წლის ნოემბერში აშშ-ის მთავრობამ განაცხადა, რომ ისინი ავრცელებენ თავიანთ მიზნებს სირიაში ISIL-ის ძალების გადალახვის მიღმა, რათა ზეწოლა მოახდინონ სირიის მთავრობაზე ჟენევის მოლაპარაკებებზე დათმობებზე.[26] 2018 წლის იანვრის შუა რიცხვებში ეს მიზანი აშკარად გადაიცა სახელმწიფო მდივანმა რექს ტილერსონმა, რომელმაც თქვა, რომ ტრამპის ადმინისტრაცია შეინარჩუნებს ღია სამხედრო ყოფნას სირიაში ირანული გავლენის საწინააღმდეგოდ და სირიის პრეზიდენტის ბაშარ ალ-ასადის წასვლის უზრუნველსაყოფად.[27][28]

რუსეთი სირიაში ატარებდა საჰაერო სამხედრო ოპერაციებს სირიის მთავრობის მხარდასაჭერად 2015 წლის 30 სექტემბრიდან. უფრო მეტიც, რუსი კერძო სამხედრო კონტრაქტორები („მოხალისეები“), განსაკუთრებით ვაგნერ ჯგუფთან ასოცირებული პირები, მთელი იმ დროის განმავლობაში მონაწილეობდნენ სახმელეთო ოპერაციებში, თუმცა მათი ყოფნა ოფიციალურად არ დადასტურებულა რუსეთის მთავრობის მიერ.[29]

2018 წლის თებერვალში გენერალ-ლეიტენანტ ჯეფრი ლ. ჰარიგეინმა, აშშ-ის საჰაერო ძალების ცენტრალური სარდლობის მეთაურმა, ისაუბრა თავდასხმის წინა გარემოებებზე: „კოალიციამ დაინახა პერსონალის და აღჭურვილობის ნელი დაგროვება გასულ კვირაში, და ჩვენ შევახსენეთ SDF-ის რუს ჩინოვნიკებს და კოალიციის წარმომადგენლობას დეკონფლიკაციის ხაზის ტელეფონით. ეს იყო მტრის ძალების თავდასხმის წინ. მე ვიცი, რომ თქვენ იკითხავთ, ამიტომ მე მკაფიოდ განვმარტავ, რომ მე არ გამოვთქვამ სპეკულაციას ამ ძალის შემადგენლობის შესახებ ან ვისი კონტროლის ქვეშ იმყოფებოდნენ ისინი.“[6] ჰარიგეინმა აშშ-ის შეტევა წარმოადგინა, როგორც კოალიციის მზადყოფნის დემონსტრირება „ISIS-ის აღორძინების თავიდან ასაცილებლად“.[6]

2018 წლის 22 თებერვალს, ვაშინგტონის პოსტმა წარადგინა აშშ-ის დაზვერვის უსახელო წყაროები, რომ რუსული ბიზნესმენი ევგენი პრიგოჟინი, რომელიც სავარაუდოდ აფინანსებს ვაგნერის ჯგუფს, და სირიის მაღალჩინოსნებს, როგორიცაა მანსურ ფადლალაჰი, ისევე როგორც კრემლის ოფიციალური პირები, რომ პრიგოჟინ „ჰქონდა ნებართვა“ დაუზუსტებელი რუსი მინისტრისგან თებერვლის დასაწყისში „სწრაფი და ძლიერი“ ნაბიჯის გადადგმისათვის და ნებართვას სირიის მთავრობისგან ელოდა.[19][30] რამდენიმე დღით ადრე, პრიგოჟინს ბრალი წაუყენა კოლუმბიის ოლქის დიდმა ჟიურიმ, ბრალდებით, რომელიც ეხებოდა გამოძიებას რუსეთის ჩარევასთან დაკავშირებით 2016 წლის შეერთებული შტატების არჩევნებში.[31] უკრაინაში მოქმედი კრემლის საწინააღმდეგო Inform Napalm-ის პუბლიკაციაში ნათქვამია, რომ ოპერაციას რუსეთის სამხედრო სარდლობასთან დააზუსტა ვაგნერის ოპერაციების დეპარტამენტის უფროსმა და ყოფილმა რუსმა საზღვაო ქვეითმა ოფიცერმა სერგეი კიმმა.[32][33][34]

ინციდენტი და მსხვერპლი

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

აშშ-ის სამხედრო ოფიციალური განცხადების თანახმად, ადგილობრივი დროით საღამოს 10 საათზე, 2018 წლის 7 თებერვალს, 500-მა სამთავრობო მებრძოლმა, რომლებსაც შეადგენდნენ ადგილობრივი მილიციელები, მთავრობის ჯარისკაცები, ირანელებით გაწვრთნილი ავღანელი შიიტი მებრძოლები და, სავარაუდოდ, რუსმა კონტრაქტორებმა დაიწყეს თავდასხმა სირიის დემოკრატიული ძალების შტაბზე ქალაქ ხაშამთან, რომელიც მდებარეობს სირიაში მდინარე ევფრატთან.[13][18] T-72 და T-55 ტანკების მხარდაჭერით, სამთავრობო ჯარებმა თავდაპირველად SDF-ის ბაზა არტილერიით, ნაღმმტყორცნებითა და რაკეტებით დაბომბეს, რასაც აშშ-ის სამხედრო წარმომადგენლებმა უწოდეს „კოორდინირებული შეტევა“. დაახლოებით 20-30 ჭურვი დაეშვა შტაბიდან 500 მეტრში. აშშ-ის სამხედროების განცხადებით, აშშ-ის სპეციალური ოპერაციების პერსონალის დანიშნულ ბაზაზე ყოფნამ გამოიწვია აშშ-ის ეგიდით კოალიციური თვითმფრინავების რეაქცია, მათ შორის AC-130 ტიპის გემი, F-15E Strike Eagle გამანადგურებლები, უპილოტო საჰაერო ხომალდები (MQ-9), AH-64 Apache შეტევითი ვერტმფრენები, B-52 და F-22.[6] აშშ-ის საზღვაო საარტილერიო ბატარეებმა, მათ შორის მაღალი მობილობის საარტილერიო სარაკეტო სისტემამ, დაბომბა სირიის ჯარებიც. რუსეთის კერძო სამხედრო კომპანიის წყაროების თანახმად, ვაგნერ ჯგუფი (ციტირებულია ახალი ამბების მედიასა და პენტაგონში) აშშ-ის ჯარები მუდმივ კონტაქტში იმყოფებოდნენ ოფიციალურ რუს მოკავშირე ოფიცრის მეშვეობით, რომელიც დეირ-ეზ-ზორში იყო განთავსებული. ამერიკელებმა მხოლოდ მას შემდეგ გახსნეს ცეცხლი, რაც მიიღეს დასტური, რომ არცერთი რუსი ჯარი არ მოქმედებდა ამ რეგიონში და არცერთი მათგანი რისკის ქვეშ არ დგებოდა.[35]

შეტაკებებმა ოთხ საათს გასტანა და 100-ზე მეტი სირიელი სამთავრობო მებრძოლი დაიღუპა, ერთი SDF მებრძოლი დაშავდა, იტყობინება ,აშშ-ის ხელმძღვანელობით, კოალიცია. გავრცელებული ინფორმაციით, აშშ-ის ჯარები არ არიან დაღუპულები და დაჭრილები. 

8 თებერვალს CNN-ის მიერ მოხსენიებული ორი თავდაცვის უცნობი ჩინოვნიკის თანახმად, აშშ-ის სამხედროებმა დაადგინეს, რომ თავდასხმაში რუსი კონტრაქტორები მონაწილეობდნენ, ერთმა მათგანმა თქვა, რომ ზოგიერთი კონტრაქტორი დაიღუპა საჰაერო დარტყმების შედეგად. ქურთული ძლების მეთაურმა და ყოფილმა რუსმა ოფიცერმა ასევე განაცხადეს, რომ იქ იმყოფებოდნენ რუსი კერძო სამხედრო კონტრაქტორები (PMC) და მათ დარტყმების დროს მსხვერპლი განიცადეს. ინციდენტიდან ორი კვირის განმავლობაში, აშშ-ის თავდაცვის მდივანმა, ჯიმ მატისმა და აშშ-ის სხვა სამხედრო ოფიციალურმა წარმომადგენლებმა არაერთხელ განაცხადეს, რომ აშშ-ის სამხედრო მეთაურები კონტაქტში იყვნენ თავიანთ ოფიციალურ რუს კოლეგებთან შეტაკების შეტევის დაწყებამდე, მიმდინარეობისა და მისი დასრულების შემდეგ, ამერიკელებს რუსმა კოლეგებმა უთხრეს, რომ გასამხედროებულ შემადგენლობაში რუსები არ იყვნენ.[36][37]

13 თებერვალს, აშშ-ის თავდაცვის დეპარტამენტმა გამოაქვეყნა არაკლასიფიცირებული კადრები, რომლებიც ასახავს კოალიციის მიზანმიმართულ საჰაერო იერიშებს სამთავრობო T-72 ტანკზე.[38]

სირიის მთავრობის ვერსია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ოფიციალური განცხადებით, რომელიც სირიის სამხედრო ძალების ISIS-ზე მონადირეების განყოფილებამ გამოაქვეყნა, მათ მიიღეს დაზვერვა, რომ ISIL-ის ძალები ხაშამისკენ მიემართებოდნენ და სამთავრობო ძალებმა გადაწყვიტეს ევფრატიდან გადაადგილება, რათა გაეწყვიტათ ISIL-ის შეტევის ხაზი. ამ ეტაპზე შეიარაღებული ჯგუფები დააფიქსირეს ხაშამის აღმოსავლეთით, SDF-ის მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე, რომლებიც შემდეგ თავს დაესხნენ მთავრობის ჯარებს. ჯგუფებმა სწრაფად დაიხიეს უკან. სამხედროებმა განაცხადეს, რომ რადიო ხაზებზე დაკვირვების თანახმად, დაჯგუფებებში ნაწილობრივ ISIL-ის მებრძოლები, ნაწილობრივ ქურთები იყვნენ და კონოკოს ქარხნისკენ დაიხიეს. ამ ეტაპზე, სამთავრობო ნაწილებს საჰაერო თავდასხმაში მოყვნენ. სირიული სამხედრო წყაროების თანახმად, 55 მთავრობის მომხრე მებრძოლი დაიღუპა, მათ შორის 10 რუსი მებრძოლი.

დერ შპრიგელ-ის და SOHR-ის ვერსია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ინციდენტიდან სამი კვირის შემდეგ, გერმანიის დერ შპრიგელ-მა გამოაქვეყნა საკუთარი საგამოძიებო დასკვნა, რომელიც დაფუძნებულია მრავალი პირველადი წყაროების (მონაწილეთა და მოწმეების) მიერ მოპოვებულ მტკიცებულებებზე, სადაც დაასკვნეს, რომ ამერიკელი პასუხი პირველ რიგში გამოიწვია სირიის ტომური მოხალისეებისა და შიიტი მებრძოლების მიერ 7 თებერვალს ქალაქ ალ ტაბიეჰიდან ხაშამის მიმართულებით გადაადგილება, ერთდროულად სამთავრობო ძალების სხვა ჯგუფთან ერთად, რომლებმაც გადალახეს მდინარე ევფრატი დეირ ეზ-ზორის აეროპორტის მახლობლად და სოფელ მარატიდან ხასამისკენ მიემართებოდნენ.[4] შპრიგელ-ის ანგარიშის თანახმად, რუსები არ იყვნენ ფორმირებაში; მიუხედავად ამისა, ალ ტაბიეჰში იყო განლაგებული რუსეთის PMC-ის მცირე კონტინგენტი, რომლებიც არ მონაწილეობდნენ ბრძოლებში. ამის მიუხედავად, აშშ-ის დარტყმებში 10-დან 20-მდე რუსი დაიხოცა, ხოლო ფორმირებების დაღუპულთა უმეტესობა სირიის არმიის მე-4 დივიზიის სამხედრო მოსამსახურეები იყვნენ.

არაოფიციალური რუსული წყაროების ვერსია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ცოტა ხნის შემდეგ დარტყმები, რუსეთის სხვადასხვა არაოფიციალური დაიწყო გამოაქვეყნოს ინფორმაცია, რომ რუსეთის რიგი „მოხალისეები“ (PMCs) მოკლულია გაფიცვების,[39] ზოგიერთი შეტყობინება რუსული სოციალური მედია პრეტენზიას 200-ზე მეტი რუსული PMC- ს მკვლელობა, თუმცა ამ ინფორმაციის უტყუარობა ეჭვქვეშ დგება[40] და მისი დადასტურება ვერ ხერხდება.[41] კომპანიის ცნობილი კრიტიკოსი, რომელმაც დაიქირავა კონტრაქტორები და დასავლური პრესის ხშირი ინფორმატორი, ევგენი შაბაევი, ასევე ამტკიცებს, რომ 218 PMC დაიღუპა და რომ ოჯახები კვლავ ელოდებოდნენ მათ ნეშტს.[42] გარდა ამისა, რუსი სამხედრო ექიმი, PMC– სთან დაკავშირებული გასამხედროებული კაზაკური ორგანიზაციის ლიდერი და ვაგნერთან კავშირის წყარო ამტკიცებს, რომ 80–100 PMC დაიღუპა და 200 დაიჭრა.[43]

PMC-ებს შორის ასობით ადამიანის სიკვდილის საწინააღმდეგოდ, რუსეთის საგამოძიებო ჯგუფმა, კონფლიქტის სადაზვერვო ჯგუფმა (CIT) დაადასტურა 10 კონტრაქტორის გარდაცვალება[44] და ივარაუდა, 20-დან 30-მდე ადამიანის სიკვდილი.[45] რუსმა ჟურნალისტმა ასევე მიიჩნია, რომ საჰაერო დარტყმების შედეგად 20-დან 25-მდე PMC გარდაიცვალა.[40] 17 თებერვალს,[46] ვაგნერის ლიდერმა, ანდრეი ტროშევმა თქვა, რომ ბრძოლაში 14 „მოხალისე“ დაიღუპა.[29] ვაგნერის კიდევ სამმა მეთაურმა თქვა, რომ 200 გარდაცვლილის გამოცხადება გაზვიადება იყო და ყველაზე მეტი 15 PMC დაიღუპა.[47]

რუსული გაზეთი აცხადებს, რუსეთის სამხედრო და კონტრაქტორი წყაროების ცნობით პროსამთავრობო ძალები ცდილობდნენ ხელში ჩაეგდონ კონოკოს (ალ ტაბიეჰის) ბუნებრივი აირის საბადოები.[48][49]

უკრაინული მოხსენება მსხვერპლის შესახებ

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

უკრაინის უსაფრთხოების სამსახურმა () განაცხადა, რომ იერიშის შედეგად 80 PMC დაიღუპა, დასახელდა 64 მათგანი, ასევე 148 დაიჭრა, SBU-მ არ წარმოადგინა მტკიცებულებებს, გარდა რამდენიმე სახელისა, თარიღისა და ფოტოსურათისა, რომელთა დადასტურებაც შეუძლებელია. SBU-ის მიერ დასახელებულთაგან ექვსი უკრაინის მოქალაქე იყო, ხოლო ერთი სომეხი.[50]

პოლიტიკური შედეგები რუსეთში და მის ფარგლებს გარეთ

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ინციდენტის კვალდაკვალ, რუსების დაღუპვის შესახებ ბრალდებებზე რაიმე ოფიციალური კომენტარის არ არსებობის გამო, აშშ-ის თავდასხმაში რუსეთის მოქალაქეების მონაწილეობისა და დაღუპულების შესახებ დეტალების საჯაროდ გავრცელება დაიწყო სოციალური და მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებით, რამაც გამოიწვია უკმაყოფილება და აღშფოთება რუსულ საზოგადოებაში.[51][52] საკითხმა დამატებითი სენსიტიურობა რუსეთში 2018 წლის მარტში დაგეგმილი საპრეზიდენტო არჩევნების ფონზე მიიღო.[44] იმ ფიგურებს შორის, რომლებიც ადრე აქვეყნებდნენ ინფორმაციას აშშ-ის თავდასხმის სავარაუდო დიდი რაოდენობით რუსების მსხვერპლის შესახებ, იყო იგორ სტრელკოვი,[35][53], რომელიც 2018 წლის თებერვლის ბოლოს დარეგისტრირდა სერგეი ბაბურინის უფლებამოსილ წარმომადგენლად.[54]

ბლუმბერგმა, ისევე როგორც სხვა კომენტატორებმა, გამოთქვეს მოსაზრება, რომ როგორც რუსეთის მთავრობა, ასევე ტრამპის ადმინისტრაცია ოფიციალურ განცხადებებში ცდილობდა რუსეთის მთავრობის ნებისმიერი როლის უგულებელყოფას ამ ინციდენტში.[44][55] ნოვაია გაზეტას ორელ მურტაზინი და ანალიტიკოსი იური ბარმინი ვარაუდობენ, რომ რუსეთის სამხედრო სარდლობამ (თავდაცვის სამინისტრო) ალბათ შეგნებულად გაგზავნა ვაგნერი დამღუპველ დავალებაზე.[19][56]

2018 წლის 12 თებერვალს, გრიგორი იავლინსკიმ მოუწოდა პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს, წარმოადგინოს ანგარიში, მონაწილეობდნენ თუ არა რომელიმე რუსეთის სამხედრო ძალები ბრძოლაში.[57][58][59] იმავდროულად, რუსეთის მთავრობის საინფორმაციო სააგენტო TASS-მა ,კოსაკთა ორგანიზაციის მითითებით, აღიარა რუსი „მოხალისის“, სოტნიკი ვლადიმერ ლოგინოვის დაღუპვა.[60] საინფორმაციო საშუალებებმა ასევე დაასახელა თავდასხმის დროს მოკლული კიდევ ოთხი რუსი, მათ შორის კირილ ანანიევი, აკრძალული ნაციონალურ-ბოლშევიკური პარტიის ვეტერანი წევრი.[61][62] მედიასაშუალებებმა ასევე აღნიშნეს, რომ ვლადიმერ პუტინმა მოულოდნელად გააუქმა 12 და 13 თებერვალს დაგეგმილი ადრეული შეხვედრები უმეტეს წილად, მისი პრესსამსახური ავადმყოფობას ასახელებდა შეხვედრების გაუქმების მიზეზად.[63][64] მან 12 თებერვალს სატელეფონო საუბარი გამართა აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპთან, დეტალების დაუზუსტებლად.[65][66]

რუსი პოლიტიკოსი და კომუნისტური პარტიის კანდიდატის, პაველ გრუდინინის, უფლებამოსილი წარმომადგენელი 2018 წლის რუსეთის საპრეზიდენტო არჩევნებში, ვიქტორ ალკსნისი , რადიო თავისუფლების ეთერში გამოსვლისას, გამოთქვა აზრი, რომ აშშ-ის თავდასხმა სამხედრო უპირატესობის დემონსტრირება იყო და შესაძლოა სერიოზული გეოპოლიტიკური შედეგები მოჰყვეს რუსეთისთვის.[67]

14 თებერვალს, პრეზიდენტის პრესსპიკერმა, დიმიტრი პესკოვმა, აღიარა, რომ სირიაში შეიძლება იყვნენ რუსეთის მოქალაქეები, რომლებიც არ იყვნენ რუსეთის შეიარაღებული ძალების შემადგენლობაში, მაგრამ უარყო ინფორმაცია მასობრივი მსხვერპლის შესახებ.[68] შემდეგ დღეს, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის სპიკერმა, მარია ზახაროვამ, აღიარა, რომ შესაძლოა რუსეთის ხუთი მოქალაქე მოკლეს აშშ-ის თავდასხმის დროს; მან ხაზი გაუსვა, რომ ეს პირები არ იყვნენ რუსეთის შეიარაღებული ძალების წევრები.[69][70]

სახელმწიფო სათათბიროს თავდაცვის კომიტეტის თავმჯდომარემ ვლადიმერ შამანოვმა, რუსეთის პრემიერ-მინისტრისთვის მსხვერპლის შესახებ მოხსენების მოტივით, განაცხადა, რომ რუსეთის პარლამენტი მუშაობს კანონპროექტზე, რომელიც იურიდიულად არეგულირებს კერძო სამხედრო კონტრაქტორების საქმიანობას, რაც, მისი თქმით, აუცილებელია.[71][72]

16 თებერვალს ვიქტორ ალკსნისმა თქვა, რომ თავდასხმების შედეგად დაღუპულთა წინასწარი მაჩვენებელი, ნათესავებისა და მეგობრების ინფორმაციის საფუძველზე, 334-ს შეადგენს, ძირითადად მე -5 ქარიშხლის ესკადრილიის პერსონალი; მან ასევე თქვა, რომ მისი ინფორმაციით, 7 თებერვალს „დარბევაში“ მონაწილეობდნენ რუსეთის სპეცოპერაციის ძალების პერსონალიც. ეს ეწინააღმდეგებოდა CIT-ის ადრინდელ განცხადებას, რომელშიც არა უმეტეს რვა ადამიანის სიკვდილი დაადასტურეს.[73] იმავე დღეს, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა Euronews- ის არხთან ინტერვიუში განაცხადა: „[შეერთებული შტატები] როგორც ჩანს, ცდილობს სირიის სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის დარღვევით სირიის ტერიტორიის უზარმაზარი ნაწილის იზოლირებას დანარჩენი ქვეყნისგან.“[74][75] „ვედომოსტის “ მიერ 19 თებერვალს ციტირებული ინსაიდერული წყაროს თანახმად, აშშ-ის შეტევის შედეგად დაიღუპა რუსეთისა და უკრაინის 50 მოქალაქე.[76][77]

2018 წლის 20 თებერვალს, რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ გამოაქვეყნა განცხადება, სადაც აღიარებდა, რომ იყვნენ სირიაში „ბოლოდროინდელი შეტაკების“ დროს მოკლული და დაჭრილი რუსეთისა და დსთ-ის სხვა ქვეყნების მოქალაქეები.[78][79] ამ განცხადების შემდეგ, ბელორუსის და ყაზახეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროები იმოწმებდნენ, ჰქონდათ თუ არა მსხვერპლი მათი ქვეყნის მოქალაქეებს, მაგრამ მათ განაცხადეს, რომ არ აქვთ ინფორმაცია იმის შესახებ, იყვნენ თუ არა ბელორუსები ან ყაზახელები მოკლულებსა ან დაჭრილებს შორის.[80]

2018 წლის თებერვლის ბოლოს, CNN-მა რამდენიმე რუსული ციტირებული წყარო დაადასტურა, რომ ისინი, ვინც 7 თებერვლის თავდასხმის დროს მსხვერპლის შესახებ ინფორმაციის გასაჯაროებას ცდილობდნენ, სავარაუდოდ, ევგენი პრიგოჟინის ერთგული ხალხის მიერ იყვნენ შევიწროებული და შეშინებულნი.[81]

რამდენიმე რუსულმა ონლაინ საინფორმაციო საშუალებამ სირიის მედიასა და კგბ-ის ყოფილ ოფიცერ იგორ პანარინზე დაყრდნობით გამოაქვეყნა დაუდასტურებელი ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ Su-57 მებრძოლებმა, რომლებიც 2017 წლის თებერვალში იყვნენ განლაგებულნი სირიაში, აღმოსავლეთ ღუტაში მონაწილეობა მიიღეს ამბოხებულთა დაბომბვაში, რომელმაც ათი ამერიკელი პერსონალი შეიწირა (სამხედრო ინსტრუქტორი), ისევე როგორც დასავლეთის სხვა ქვეყნების ინსტრუქტორები, რომლებიც განლაგებული იყვნენ აჯანყებულთა სიმაგრეებში, მიუხედავად იმისა, რომ რეგიონში აშშ-ის სამხედრო ყოფნა არ არის გაცხადებული. თავდასხმა წარმოდგენილი იყო, როგორც შურისძიება ხაშამზე აშშ-ის თავდასხმისთვის.[82][83][84] ორი სუ-57-ის მოკლევადიანი განლაგება სირიაში დაადასტურა რუსეთის თავდაცვის მინისტრმა სერგეი შოიგუმ 2018 წლის 1 მარტს;[85][86] მანამდე კომსომოლსკაია პრავდას სამხედრო კორესპოდენტს ვიქტორ ბარანეტს მოჰყავდა ციტირება, რომ მისი ინფორმაციით, Su-57-მა „შესანიშნავად“ შეასრულა მისია აღმოსავლეთ ღუტაში.[87]

რუსი გამომძიებელი ჟურნალისტის მაქსიმ (მაქსიმ) ბოროდინის გარდაცვალებას, რომელიც 2018 წლის აპრილის შუა რიცხვებში სირიაში დაქირავებული ჯარისკაცების დაღუპვის შესახებ წერდა, მასმედია უკავშირებს მის პუბლიკაციებს ვაგნერ ჯგუფის მსხვერპლთა შესახებ ხაშამში შეტაკების დროს.[88]

იხილეთ აგრეთვე

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ „In Syria, Russian bad faith turns fatal“. Washington Post. 9 February 2018.
  2. ↑ Russians dead in 'battle' in Syria's east | News , Middle East | THE DAILY STAR. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-02-05. ციტირების თარიღი: 2022-02-07.
  3. ↑ Zavis, Alexandra; Bulos, Nabih. (2018-02-09) Rare U.S. strike on pro-government forces kills scores of fighters. ციტირების თარიღი: 2018-02-09
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Christoph Reuter.
  5. ↑ Gibbons-Neff, Thomas. (2018-05-24) How a 4-Hour Battle Between Russian Mercenaries and U.S. Commandos Unfolded in Syria. ციტირების თარიღი: 2020-08-31
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 News Transcript: Department Of Defense Press Briefing by Lieutenant General Harrigian via teleconference from Al Udeid Airbase, Qatar: Press Operations: Lieutenant General Jeffrey Harrigian, commander, U.S. Air Forces Central Command U.S. Department of Defense, 13 February 2018.
  7. ↑ „Did U.S. and Russian Troops Fight Their Bloodiest Battle Since World War I in February?“. National Interest. 16 June 2018. ციტირების თარიღი: 8 June 2019.
  8. ↑ „U.S. Military Bombs Russian Tank in Video From Syria Attack on Assad Supporters“. News Week. 13 February 2019. ციტირების თარიღი: 8 June 2019.
  9. ↑ „Relatives and friends of Wagner mercenaries we named earlier confirm to @ru_rbc they indeed had been killed in Syria“. 12 February 2018.
  10. ↑ 10.0 10.1 Starr, Barbara; Browne, Ryan (2018-02-07). „US-led coalition strikes kill pro-regime forces in Syria“. CNN. ციტირების თარიღი: 2018-02-09.
  11. ↑ Confirmed: Dozens of Syrian troops killed by US ‘defensive’ airstrikes in Deir Ezzor დაარქივებული 2018-02-10 საიტზე Wayback Machine.
    Pro-gov’t ISIS Hunters release official statement after US airstrikes in Deir Ezzor დაარქივებული 2018-02-12 საიტზე Wayback Machine.
    US attack on pro-gov’t forces in Deir Ezzor killed more than 10 Russians (photos) დაარქივებული 2018-02-10 საიტზე Wayback Machine.
  12. ↑ About 220 casualties and wounded of the Russian security companies, the regime forces and their allies in Coalition’s bombing and the explosion of a warehouse of the Russian protection forces east of Euphrates • The Syrian Observatory For Human Rights (February 14, 2018).
  13. ↑ 13.0 13.1 Unprovoked attack by Syrian pro-regime forces prompts Coalition defensive strikes CJTF-OIR PAO, 7 February 2018.
  14. ↑ Unprovoked attack by Syrian pro-regime forces prompts Coalition defensive strikes. United States Central Command (7 February 2018). ციტირების თარიღი: 7 February 2018
  15. ↑ How a 4-Hour Battle Between Russian Mercenaries and U.S. Commandos Unfolded in Syria (May 24, 2018). ციტირების თარიღი: May 24, 2018
  16. ↑ В Минобороны назвали причину обстрела коалицией США сирийских ополченцев
  17. ↑ „The U.S.-led coalition killed Russians in airstrikes against pro-Syrian government forces, reports say“. Newsweek (ინგლისური). 2018-02-12. ციტირების თარიღი: 2018-02-13.
  18. ↑ 18.0 18.1 Syria condemns US air strike as massacre (2018-02-08). ციტირების თარიღი: 2018-02-08
  19. ↑ 19.0 19.1 19.2 Russian mercenary boss spoke with Kremlin before attacking US forces in Syria, intel claims The Telegraph, 23 February 2018.
  20. ↑ Mattis: 'Self-Defense' Attack Doesn't Mean US Getting into Syrian Civil War. ციტირების თარიღი: February 8, 2018
  21. ↑ The international coalition to counter ISIL/Da'esh (the 'Islamic State') 17 March 2015.
  22. ↑ Russia Crosses the Euphrates: Implications (2017-09-18). ციტირების თარიღი: 2018-02-09
  23. ↑ Hume, Tim; Almasy, Steve; Starr, Barbara; Roth, Richard (2016-09-18). „Syria truce in limbo after US bombs troops“. CNN. ციტირების თარიღი: 2018-02-10.
  24. ↑ U.S. strikes Syria militia threatening U.S.-backed forces - officials (2017-05-18). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-03-27. ციტირების თარიღი: 2018-02-09
  25. ↑ Browne, Ryan (2017-06-21). „New details on US shoot down of Syrian jet“. CNN. ციტირების თარიღი: 2018-02-09.
  26. ↑ U.S. moves toward open-ended presence in Syria after Islamic State is routed WP, 22 November 2017.
  27. ↑ US military to maintain open-ended presence in Syria, Tillerson says: US secretary of state says forces will remain in country in push against Isis, Bashar al-Assad and Iranian influence The Guardian, 17 January 2018.
  28. ↑ Tillerson: U.S. Troops Staying In Syria To Counter Assad, Iran Radio Liberty, 18 January 2018.
  29. ↑ 29.0 29.1 PMC Wagner chief: 14 were killed in Syria (February 19, 2018). დაარქივებულია ორიგინალიდან — თებერვალი 19, 2018. ციტირების თარიღი: თებერვალი 7, 2022.
  30. ↑ Putin ally said to be in touch with Kremlin, Assad before his mercenaries attacked U.S. troops The Washington Post, 22 February 2018.
  31. ↑ INDICTMENT: The Grand Jury for the District of Columbia charges: დაარქივებული 2018-02-24 საიტზე Wayback Machine. The U.S. Department of Justice, 16 February 2018.
  32. ↑ Провальную операцию РФ в Хишаме планировал начальник оперативного отделения ЧВК «Вагнера» Сергей Ким Inform Napalm, 19 February 2018.
  33. ↑ Wagner’s failed attack on US forces in Syria ‘led by former Russian Marine officer’ Kyiv Post, 19 February 2018.
  34. ↑ polygraph.info (3 October 2019) Russian News Accidentally Reveals Evidence of PMC Wagner in CAR Evidence reported in "September 29 edition of Vesti Nedeli – News of the Week -- Dmitry Kiselyov"
  35. ↑ 35.0 35.1 Имена и фамилии погибших бойцов "ЧВК Вагнера" Radio Liberty, 14 February 2018.
  36. ↑ Eckel, Mike (23 February 2018). „Pentagon Says U.S. Was Told No Russians Involved In Syria Attack“. Radio Liberty.
  37. ↑ Department of Defense Press Briefing by Pentagon Chief Spokesperson Dana W. White in the Pentagon: Briefing Room: Press Operations: Pentagon Chief Spokesperson Dana W. White U.S. Department of Defense, 22 February 2018.
  38. ↑ „T-72 Weapon System Video“. Defense Video & Imagery Distribution System. 13 February 2018.
  39. ↑ „В день авиаудара американцев по сторонникам Башара Асада в Сирии погибли пятеро россиян. Кто они?“ [In the day of airstrike led by Americans against Assad's forces in Syria 5 Russians are perished. Who are they?]. Meduza (რუსული). ციტირების თარიღი: 2018-02-14.
  40. ↑ 40.0 40.1 More than 200 Russians may have been killed in Coalition strikes in Syria (February 10, 2018).
  41. ↑ Reports of Russian Deaths Underscore Dangers of Syria's War.
  42. ↑ „The business of war: Russian mercenaries in Syria“. France 24. 2018-02-23. ციტირების თარიღი: 2018-02-23.
  43. ↑ Russian toll in Syria battle was 300 killed and wounded: sources (February 16, 2018).
  44. ↑ 44.0 44.1 44.2 Russia's use of mercenaries in Syria is causing trouble back home The National, 19 February 2018.
  45. ↑ The oil field carnage that Moscow doesn't want to talk about CNN, 19 February 2018.
  46. ↑ В Сирии погибло 14 человек - руководитель ЧВК "Вагнер" Трошев Андрей Pravda.ru, 17 February 2018.
  47. ↑ Проект "Мясорубка".
  48. ↑ „Diplomats specify who was killed by an American strike (Дипломаты уточняют, кто погиб от американского удара)“. Kommersant. 14 February 2018.
  49. ↑ Bergengruen, Vera; Daragahi, Borzou; al-Awad, Munzer. (2018-02-13) Here's What We Know About The US Airstrikes That Killed Russian Fighters In Syria. ციტირების თარიღი: 2018-02-14
  50. ↑ SBU publishes list of 206 non-TOE employees of the Directorate of General Staff of Russian Army, members of Wagner PMC, plus personal data on eight more killed mercs დაარქივებული 2019-02-13 საიტზე Wayback Machine.
    SBU releases personal details of 11 Russian Wagner PMC mercenaries who fought in Donbas separatists’ ranks.
  51. ↑ Dozens of Russians Are Believed Killed in U.S.-Backed Syria Attack NYT, 13 February 2018.
  52. ↑ U.S. Strikes Killed Scores of Russia Fighters in Syria, Sources Say Bloomberg, 13 February 2018.
  53. ↑ Стрелков: от удара коалиции в Сирии погибли от ста до нескольких сотен военных из "ЧВК Вагнера", вывезли несколько "КамАЗов" трупов NEWSru, 9 February 2018.
  54. ↑ ИГОРЬ СТРЕЛКОВ: Коротко о важном დაარქივებული 2018-03-04 საიტზე Wayback Machine. novorossia.pro, 2 March 2018.
  55. ↑ Don't Be Fooled: Russia Attacked U.S. Troops in Syria: Mattis gave Putin "plausible deniability" for a military assault that went badly awry.
  56. ↑ "Вагнеровцев" списали в расход? (16 February 2018).
  57. ↑ Явлинский потребовал от Путина объяснить сообщения о гибели российских наемников в Сирии NEWSru, 12 February 2018.
  58. ↑ Tim Lister; Mary Ilyushina; Sebastian Shukla. „Several Russians killed in US airstrikes in Syria“. CNN. ციტირების თარიღი: 2018-02-14. ციტატა: „Grigory Yavlinsky said: "If massive Russian casualties took place, then relevant officials ... must announce this to the country and find out who is responsible."“
  59. ↑ „Явлинский попросил Путина объяснить сообщения о гибели российских наемников в Сирии“. Meduza (რუსული). ციტირების თარიღი: 2018-02-14.
  60. ↑ Житель Калининградской области погиб в Сирии в районе Дейр-эз-Зора TASS, 12 February 2018.
  61. ↑ Казак Владимир Логинов и член партии "Другая Россия" Кирилл Ананьев погибли в Сирии Interfax, 12 February 2018.
  62. ↑ Russians killed in clash with U.S.-led forces in Syria, say associates Reuters, 12 February 2018.
  63. ↑ Путин заменил рабочие поездки на встречу с генералами.
  64. ↑ Putin cancels key appearances due to ill health for first time in years The Independent, 13 February 2018.
  65. ↑ Телефонный разговор с Президентом США Дональдом Трампом kremlin.ru, 12 February 2018.
  66. ↑ Trump, Putin talk Palestinian peace efforts, North Korea's nukes.
  67. ↑ Зачем Кремлю "псы войны" на Евфрате?
  68. ↑ Песков не исключил присутствия в Сирии граждан не из Вооруженных сил РФ Interfax, 14 February 2018.
  69. ↑ Russia Acknowledges Possible Syria Deaths as Evidence of Mercenary Fatalities Mounts The Moscow Times, 15 February 2018.
  70. ↑ Захарова: в Сирии могли погибнуть пять российских граждан, это не военнослужащие TASS, 15 February 2018.
  71. ↑ Russia seeks to regulate private military contractors დაარქივებული 2018-02-14 საიტზე Wayback Machine. The Washington Post, 14 February 2018.
  72. ↑ Russian MP demands government regulate private military companies TASS, 14 February 2018.
  73. ↑ Экс-депутат Госдумы заявил о гибели 334 россиян под ударом коалиции США в Сирии NEWSru, 16 February 2018.
  74. ↑ Lavrov stresses that US intends to carve up parts of Syria: The Russian top diplomat comments on the situation in Syria TASS, 16 February 2018.
  75. ↑ США намерены огромный кусок Сирии обособить от страны, заявил Лавров RIA Novosti, 16 February 2018.
  76. ↑ Новая газета - Novayagazeta.ru. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-03-09. ციტირების თარიღი: 2022-02-07.
  77. ↑ Почему россияне приняли на себя американский удар Vedomosti, 19 February 2018.
  78. ↑ Комментарий Департамента информации и печати МИД России об оказании медицинской помощи пострадавшим в Сирии россиянам Russian FM, 20 February 2018.
  79. ↑ Russians injured in recent clash in Syria were not servicemen — Foreign Ministry TASS, 20 February 2018.
  80. ↑ МИДы Белоруссии и Казахстана проверяют, не попали ли их граждане под удар коалиции в Сирии NEWSru, 21 February 2018.
  81. ↑ Putin's 'chef' accused of trying to cover his tracks CNN, 23 February 2018.
  82. ↑ Российские Су-57 нанесли удар по боевикам и инструкторам США в Восточной Гуте после атаки на ЧВК Вагнера დაარქივებული 2018-04-05 საიტზე Wayback Machine. polit.info, 26 February 2018.
  83. ↑ Гробы с американскими солдатами отправились из Гуты домой wh24.ru, 26 February 2018.
  84. ↑ Подтверждение: о серьезных потерях ЧВК США и Британии в Восточной Гуте ИА REX, 1 March 2018.
  85. ↑ Новейшие истребители Су-57 прошли боевые испытания в Сирии - Шойгу Zvezda, 1 March 2018.
  86. ↑ Su-57 fifth-generation fighter jets successfully tested in Syria TASS, 1 March 2018.
  87. ↑ "Русская линия". Военный эксперт об отправке в Сирию Су-57 RIA Novosti, 26 February 2018.
  88. ↑ Russian reporter Borodin dead after mystery fall BBC, 16 April 2018.