Kwanga

Kwanga na kati ya lukaya ya kilodi (na zulu) mpe na ngânda ya lukaya (na yinsi)

Kwanga kele madya ya kinkulu ya bayinsi ya Nzâdi Kôngo, yina bantu ke kudyaka na Repubilika ya Kôngo mpe Repubilika ya Kôngo ya Dimokalasi. Mutîndu mosi na fufú mpe yaka, kwanga kele madya, yina bawu ke lâmbaka na mandioko.

Kinkulu

Mwa ndûmba ke na kutekisa kwanga na Basankusu

W. O. Jones^[1] longaka nzila ya mandyoko katuka Brazil tî kuna Afrika. Yandi tubaka ti bantu bandaka kugata mandyoko na bayinsi na pene-pene ya nzadi Kôngo na bamvula 1640-1650. Bawu zabaka kulâmba « mampa ya mandyoko ». Kasi mandyoko bandaka kuvwanda madya ya bilûmbu nyonso kaka na lubantiku ya bamvula 1900.

Mpila ya kusala kwanga

Ntete muntu ke tula dimpa ya mandyoko na kati ya balukaya ya kilodi. Na nima, muntu ke lâmba bau. Bantu ke kudya kaka mandyoko. Balukaya ke bikama.

• Kusala kwanga na Repubilika ya Kôngo Demokratiki.
• 
• 
• 
• 

Mabûku

1. (en) W. O. Jones, Manioc in Africa, Stanford University Press, Stanford, 1959, p. 31 ; 60, cité par Angelo Barampama, Le manioc en Afrique de l'Est : rôle et perspectives dans le développement agricole, Karthala, Paris ; IUED, Genève, 1992, p. 73 (ISBN 2-86537-388-6)

Tala mpe

• Mandyoko
  
• Kikûku ya Kôngo