Лимбу
| Лимбу | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
359 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Лимбу — Непалдың шығысындағы (Лимбуван аймағы) халық.[1] Жалпы саны 359 мың адам. (2001, халық санағы). Сонымен қатар Үндістанда 100 мың адам, Бутанда (1,4 мың адам) тұрады.[2]
Этногенезі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Лимбудың шығу тегі белгісіз, бірақ олар моңғол текті екені анық. 1700 жылдардың екінші жартысында Непал әртүрлі этникалық топтар мен княздік мемлекеттерді жоғары касталы индуизм династиясының билігі астында біріктіру арқылы құрылды. Бұл жаулап алу Лимбумен этникалық және мәдени бөлінулерге әкелді. Лимбу - Непалдағы ең үлкен тайпалардың бірі. Олар Кирант халқының кіші тобы. Лимбу - де Лимбу (он лимбу) деп аталады, дегенмен іс жүзінде лимбудың он үш кіші тобы бар, оның ішінде яктумба.
Аңыз бойынша бес топ Үндістандағы Банарастан (қазіргі Варанаси), қалған сегіз топ Тибеттегі Лхасадан келген. Лимбу кіші топтары арасында әлеуметтік кемсітушілік жоқ, дегенмен әртүрлі рулар мен секталар бар. Яктумба Лимбу негізінен Непалдың шығыс бөлігінде Арун өзені мен Үндістанның Сикким аймағының шекарасы арасында тұрады.[3]
Тілі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Олар қытай-тибет отбасының тибет-мьянма тобының лимбу тілінде (тсонг) сөйлейді. Диалектілер: федопия, фагураи, тамаркхолея. Олар непал тілінде де сөйлейді.[4]
Діні
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Лимбулардың көпшілігі будда ламаистері, тантристік нанымдағы индуистар бар, дәстүрлі нанымдар да сақталған.[5]
Кәсібі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дәстүрлі кәсібі – егін шаруашылығы (жүгері, тары, бидай, картоп, көкөніс, күріш), мал шаруашылығы (ірі қара және ұсақ мал, шошқа, құс), садақ пен жебемен аң аулау т.б. Террассалы егіншілік кең өріс алуда.[6]
Өмір салты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Патрилинейлік ұрпақтарға (әрқайсысы 4-6 ұрпақ) аталық руларға бөліну сақталған. Отбасы шағын, көп балалы отбасылар да бар. Неке негізінен моногамдық болып табылады.
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Елді мекендер шашыраңқы орналасқан. Тұрғын үй бір қабатты, бір бөлмелі, шикі тастан жасалған. Төбесі сабанмен немесе шөппен жабылған. Едені топырақ, қабырғалары төменнен қызыл сазбен майланып, жоғарғы жағы әктелген. Терезелері жоқ, немесе жапқыштармен жабылған. Сондай-ақ галереясы бар екі қабатты тас тұрғын үйлер де бар.[7]
Дәстүрлі киімдері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дәстүрлі киімдер негізінен жүннен жасалған: қапсырмалы белдемше, жемпір, бастары мен иығына жылы жамылғы киім киеді. Әшекейлері - маңдайдың үстіндегі диск тәрізді бас киімдер, мұрын сақинасы, массивті жалпақ «құлаққаптар», ауыр білезіктер.[8]
Сілтеме
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Лимбу
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Лимбу. Тексерілді, 17 қыркүйек 2024.
- ↑ Үлкен Ресей энциклопедиясы. Тексерілді, 17 қыркүйек 2024.
- ↑ Непалдағы Яктумба Лимбу. Тексерілді, 17 қыркүйек 2024.
- ↑ Лимбу халқы. Тексерілді, 17 қыркүйек 2024.
- ↑ Лимбу. Тексерілді, 17 қыркүйек 2024.
- ↑ Әлем халықтары/Лимбу. Тексерілді, 17 қыркүйек 2024.
- ↑ Лимбу халқы. Тексерілді, 17 қыркүйек 2024.
- ↑ Лимбу. Тексерілді, 17 қыркүйек 2024.
