Метрдотель

Метрдотель

Метрдотель — кәсіпорынның тазалығын, келген қонақтарға ыңғайлылықты ойластыратын қызметкер. Даяршы қонақты үстелге отырғызып, мәзірмен таныстырады. Мәзірді сол жақтан алдымен әйелдерге береді. Картонмен қапталған мәзірдің бірінші бетін ашып беру керек. Тапсырысты тұтынушының оң жағынан қабылдайды. Тапсырысты сауда залдарында роз-терминал (кассалық аппарат) бойынша жасауға да болады.^[1]

Тарихы

Метрдотель бұрынғы кездері

Метрдотель (фр. maître d'hôtel) – мейрамханаға келушілер мен қонақ үйдің тұрушыларына қызмет көрсетуді бақылайтын қызметкер болып табылады. Кішігірім мейрамханаларда ол даяршы қызметін де атқаруы мүмкін. Кез-келген мейрамхана жалпы түрде екі аумаққа бөлінеді:ас бөлмесі мен асты ішу орнына. Бас аспаз ас бөлмесін басқаратын болса, метрдотель ас ішу орнын басқарады^[2]. Сонымен қатар, метрдотельді бар, кафе немесе мейрамхана менеджері ретінде де қарастырады. Метрдотель даяршылар мен күзетшілердің қызметін бақылап, басқарып отырады. Оның қарамағында барлық штаттан тыс жұмыс болады. Ол сонымен қоса, психолог қызметін де атқара алуы керек. Мейрамханаға келген қонақтардың көңіл-күйінің жақсы болуы оның қолында. Олардың кейбіреулеріне үстел таңдайды, олармен әңгімелеседі, кеңеседі. Кейде мейрамхана беделі тек метрдотельдің жұмысына ғана байланысты болады^[2]. Өкінішке орай, клиент пен даяршы арасында әрқашанда түсіністік бола бермейді. Сондықтан, метрдотель даяршыға психологиялық көмек пен қолдау көрсету керек, әрине залдан тыс жерде. Метрдотельдің кваливикациясы туралы оның жұмысына қарап айтуға болады, жақсы метрдотельді қызметкерлер сөзсіз-ақ түсініп жатады.

Қызметтері

Қазіргі заманғы метрдотель мынадай қызметтерді атқарады:

• Келушілерді ( клиенттерді) ас ішетін зал алдында қарсы алу;

• Келушілерді өз орындарына шығарып салу ( яғни сол кезде, сонымен қатар, келген қонақтың санын, құрамын, қоғамдағы орнын, жынысы мен келу уақытын да ескеру керек);

• Даяршылардың сапалы қызмет көрсетуін қамтамасыз ету;

• Қажет болған жағдайда, күзетшілермен қоса, туындаған мәселелерді шешу.

Метрдотельдің білімі

Бұл қызметте базалық білім қажет етілмейді. Осы қызметпен айналысу үшін тартымды сыртқы келбет пен жақсы сөйлеу мәнері қажет ( кейде, ағылшын тілінде жақсы сөйлеу керек). Жақсы метрдотель болу үшін мейрамханалық қызметтің барлық жақтарын жақсы білу керек, негізінен метрдотельдердің көпшілігі бұрында даяршы қызметін атқарған. Жалпы қызмет жоғары білімді талап етпейді, бірақ егер де туризм немесе мейрамхана қызметін бітірген жағдайда, ол жұмысқа тұрарда көмектеседі.

Метрдотельге қажетті білімдер мен дағдылары

Метрдотель клиенттерге қызмет көрсету мен үстелді жабдықтау ережелерін, тамақтардың ассортименті мен олардың сипаттамасын, сусындардың аттарын және олардың бағаларын білулері керек. Сонымен қоса, бақылау- кассалары аппараттарында жұмыс істей білуі керек. Көбінесе шет тілдерді білулерін талап етеді.

Метрдотельдің жеке қасиеттері

• Метрдотель – көпшіл, сыпайы, адамдармен тез тіл тапқыштық және олардың жеке қасиеттерін түсіне білетін адам болуы қажет;

• Жедел әрі ұзақуақыттық есі болуы керек;

• Сезім мүшелері жақсы жұмыс жасауы керек ( көру, сезгіштігі және т.б.);

• Физикалық жағынан шыдамды болуы керек;

• Жедел жұмыс істеуі керек;

• Әртістіс қасиетттерін де керек кезде қолданулары қажет;

• Сыртқы келбеті мен киімі әрқашанда таза, мінсіз болуы керек;

• Зерделі және төзімді болуы қажет;

• Жедел түрде шешім қабылдай алуы керек;

Медициналық шектеулер

• Аяқ аурулары;

• Жүрек ауруы;

• Ішкі ағзалардың ауруы;

• Психикалық аурулар мен жүйке жүйесінің зақымдануы;

• Созылмалы жұқпалы аурулар;

• Физикалық жетіспеушіліктер.

Метрдотель қызметінің кемшіліктері

• Жұмыс істеу уақытының ыңғайсыз болуы ( мейрамханалардың көпшілігі 24 сағатқа дейін жұмыс істейді, ал кейбіреулері тіпті таңға дейін; сенбі, жексенбі және мейрам кездерінде);

• Әр түрлі адамдармен жұмыс істеу ( көбінесе сан қилы шиеленістерді шешуге тура келеді).

Метрдотель қызметінің артықшылықтары

• Көптеген адамдермен тілдесу, танысу;

• Жалақы мөлшерінің қызметіне байланысты жақсы болуы^[2].

Мейрамхана метрдотелі төмендегілерге құқылы

• өндiрiстiк бөлмелердi санитарлық өңдеу бойынша олардың гигиеналық және өндiрiстiк санитариялық нормаларына сәйкес келуі бойынша шараларды өткiзу нұсқауларын, сонымен бiрге шұғыл жағдайлардағы сәйкессiздiк жағдайларындағы жуғыш заттарды толық немесе жартылай алмастыру және жабдықтауын тiкелей жетекшiден талап етуге;

• жаман нашар көңiл күй немесе қатты шаршаулы жағдайда ауыстырып жiберудi тiкелей жетекшiден талап етуге;

• қонақ үйдің қауiпсiздiк қызметiнiң өкiлдерiнiң клиенттiң заңсыз әрекеттерiнен қорғауды талап ету;

• Метрдотель жұмыс күннiң iшiнде қысқа мерзiмдi демалысқа құқығы болады. Демалыс арнайы арналған бөлмеде жеткiзiлiп берiледi.

Метрдотельдің төмендегілерге құқығы жоқ

• Жек көрушілік немесе басқа себептерге байланысты қонаққа қызмет көрсетуден бас тартуға;

• Өтiнiштерге селқостық көрсету - келушiлердi аяққа басу;

• Мейрамхана клиентіне қарым-қатынаста қорлап, тіл тигізіп сөйлеуге;

• Мейрамхананың дүниесiне қасақана залал әкелуіне және мейрамхананың клиенттеріне моралдiқ зиян келтiру.

Қонақ үй мейрамханасының метрдотелi мынандай жауапкершiлiкті өзіне жүктейдi

1. Өз лауазымды мiндеттерiнiң лайықсыз орындау немесе орындамауына, осы лауазымды нұсқаумен ескерiлген – ҚР-ның Еңбек заңының нақтылы шектердегi жұмыс iстеу үшін;

2. Заттық залалдың келтiруiне – ҚР-ның Еңбек және Азаматтық заң нақтылы шектерінде жұмыс iстеу үшін;

3. Заң шығарушы органмен орнатылған гигиеналық талаптарды ұстануға, талаптар мен еңбекті қорғау нормалары және жұмыс орында қауіпсіздік ережелерін ұстану үшін жауапты;

4. Айқын және жылдам клиентке қызмет көрсету, тапсырысты және клиенттің тілектерін айқын орындау, қызмет көрсету және тапсырысты орындау уақыт өлшемін ұстану, табақтардың берілу температуралық тәртiбiн және олардың орналасу кезегiн, алкогольді сусындарды беру ережелерін, ақшалай немесе несие картасы арқылы төлеудiң тәртібі үшін жауапты;

5. Оның қол астындағы тұлғалар жұмыстарына ортақ бақылау – даяршылар мен мейрамхана барменің жұмысын қадағалауға жауапты.

Адамзат цивилизациясының тарихи түрлі себептермен жиналу дәстүрі болмаса, әлде қайда кедейірек болар еді. Бұрында оларды той (пир) деп атаса, қазірде оны банкет деп атайды. Алайда мәні бір – иесі қонақтарға құрмет көрсетіп шақырады, ал қонақтар шақыруды қабыл етеді. Бүгінгі күндері тамақ және ішімдікдермен жаппай мейрамдарды түрлі себептер бойынша ұйымдастырылып түрлі деңгейде өткізіледі. Банкет менеджері қонақтардан өзіне құрметті шақыру керек және сол уақытта өзінің қол астындағы персоналдарға жақсы ұйымдастырушы және басқарушы болу керек. Осылайша, банкетті менеджер ресторан бойынша қызмет көрсетуден ең ірі маманы болады екен. Ол барлық банкеттер типтерін және дәмтатымдарды, тамақты және сусындарды қалай ұсыну керектігін білу қажет. Банкет-қабылдаулар қызмет көрсету формасына байланысты бірнеше түрлерге бөлінеді: үстелде даяшылармен толық қызмет көрсету банкеті, үстелде даяшылармен жартылай қызмет көрсету банкеті, фуршет, банкет-коктейль, банкет-шай, аралас қызмет көрсетуімен банкет-қабылдау. Осылардың бастапқы екеуі өз кезегінде таңғы ас, түстік немесе кешкі ас болуы мүмкін.

Дереккөздер

1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: К54 Қоғамдық тамақтандыру.— Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 232 бет.ISBN 9965-36-414-1
2. http://ru.wikipedia.org/wiki Дереккөз қатесі: Invalid <ref> tag; name "source1" defined multiple times with different content