Эйну
| Эйну | |
| айну, абдал | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
30 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Эйну (айну, абдал) — ұйғырлардың субэтникалық тобы, жеке этникалық топ болуы мүмкін. (Қытай, Шыңжаң Ұйғыр автономиялық ауданы).[1] Халық саны 30 мыңға жуық.[2]
Тілі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Эйнулардың көпшілігі ұйғыр тілінде сөйлейді, ал аз бөлігі қытай тілінде сөйлейді. Көптеген ер адамдар күнделікті өмірде эйну немесе айн тілінде сөйлейді - кейбір зерттеушілер оны иран тілінің сөздік қоры басым қарлұқ тобының түркі тілі деп санайды. Сондай-ақ, эйну тілі үнді-еуропалық отбасының батыс ирандық тобы, бірақ ұйғыр тілінен күшті құрылымдық және грамматикалық әсерге ие болды деген пікір бар.[3]
Діні
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Сенушілер – мұсылман-шииттер.[4]
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Эйну терминінің шығу тегі белгісіз. Ұйғырлар және басқа көрші халықтар бұл халықты абдали деп атайды, бұл терминді эйнулардың өзі қатты ұнатпайды. Абдал, абдали деп аталатын халық тобы туралы тарихи деректер сириялық және грек авторларының жазбаларында айтылған, біздің заманымыздың 1-мыңжылдығынан байқауға болады. Эйнулар өздерінің ата-бабаларын Ираннан немесе одан да көп батыс аймақтардан шыққан деп санайды, ұйғырлар эйнуларды сығандарға жатқызады.[5]
Кәсібі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Негізгі кәсібі - егіншілік, мал шаруашылығы, қолөнер, қайыршылық, әншілік, түрлі қызметтер жиі кездеседі.[6]
Тұрмыс салты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Бытыраңқы өмір сүретін эйнулар жергілікті халықтан оқшауланған және жиі жек көретін каста болып саналады. Ән, би, музыкалық фольклор өте бай.
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Жергілікті типтегі балшықтан жасалған үйлер тән, бұрын қара жүннен жасалған шатырларда тұрған.[7]
Дәстүрлі киімдері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ерлерге арналған киім – ұзын ақ туника тәрізді көйлек, әйелдер – металл әшекейлері бар тігілген белдемше мен жемпір.
Фольклоры
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Баяндау, ән, би, музыкалық фольклор өте бай.[8]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Эйну сөзінің мағынасы. Тексерілді, 23 желтоқсан 2024.
- ↑ Эйну. Тексерілді, 23 желтоқсан 2024.
- ↑ Эйну. Тексерілді, 23 желтоқсан 2024.
- ↑ Решетов А.М. Эйну. Тексерілді, 23 желтоқсан 2024.
- ↑ Дүние жүзінде сақталып қалған 6 көшпелі халық. Тексерілді, 23 желтоқсан 2024.
- ↑ Әлем халықтары/Эйну. Тексерілді, 23 желтоқсан 2024.
- ↑ Эйну. Тексерілді, 23 желтоқсан 2024.
- ↑ В.А.Тишков Дүние жүзіндегі халықтар мен діндер. Энциклопедия. — Москва: Үлкен Ресей энциклопедиясы, 1999. — Б. 653. — 930 б. — 100 000 таралым. — ISBN 5-85270-155-6.
