Эндрю Вахтель

Эндрю Вахтель
ағылш. Andrew Baruch Wachtel
Туған күні	11 ақпан 1959 (1959-02-11) (65 жас)
Туған жері	Ньюарк, Нью-Джерси, АҚШ
Ғылыми аясы	филология, лингвистика, славистика
Жұмыс орны	ректор, Жаңа экономикалық университеті
Альма-матер	Гарвард колледжіне, Калифорния университеті, Беркли

Эндрю Вахтель (ағылш. Andrew Wachtel; 1959 ж., 10 ақпанда  АҚШ, Нью-Джерси  штаты, Ньюарк қаласында туылған) – америкалық ғалым, Нархоз Университетінің ректоры, Ph.D. дәрежесінің иесі, профессор,Х алықаралық қатынастар жөніндегі Кеңестің мүшесі (ағылш.Council on Foreign Relations; Нью-Йорк, АҚШ; 2001), Америкалық өнер және ғылым академиясының толық мүшесі (ағылш. American Academy of Arts and Sciences; 2003).

Өмірбаяны

1959 жылы 10 ақпанда АҚШ, Нью-Джерси штаты, Ньюарк қаласында туылған. Мектепті аяқтағаннан кейін әлемдегі ең беделді және ежелгі оқу орындардың бірі – Гарвард колледжіне түсіп (ағылш. Harvard College), 1981 жылы оны сәтті аяқтады.Кейін оқуын Берклидегі Калифорниялық университетте (ағылш. The University of California, Berkeley) славян тілдері мен әдебиеті факультетінің аспирантурасында жалғастырып, 1987 жылы сонда Ph.Dдәрежесін алды.

Кәсіби қызметі

• 1985-1988 жж. – Гарвард шәкіртақы алушылар қауымдастығының кіші ғылыми қызметкері;
• 1988-1991 жж. – Стэнфорд университетінде (ағылш. Stanford University; толық атауы ағылш. Leland Stanford Junior University, кіші Леланд Стэнфорд атындағы Университет) славян тілдері мен әдебиеті кафедрасының доценті;
• 1991-2010 жж. – Солтүстік-Батысуниверситетінің (ағылш. Northwestern University) қызметкері. Әртүрлі уақытта бірнеше қызметте болған – славян тілдері мен әдебиеті кафедрасының доценті және жетекшісі, салыстырмалы әдебиет бойынша бағдарламаның директоры, Роберт Баффеттің халықаралық және салыстырмалы зерттеулер Орталығының директоры, сондай-ақ, магистратура мен доктарантура бағдарламаларының деканы;
• 2010-2018 жж. – Орталық Азиядағы Америкалық университеттің (Қырғызстан) президенті.
• 2018 ж. бастап Нархоз университетінің (Қазақстан) ректоры.

Кәсіби қызметіндегі жетістіктері

Көп жылдар бойы Орталық Азиядағы Америкалық университетті (Қырғызстан) басқарған. Өзінің қызмет орнында айтарлықтай жетістіктерге жетіп, университетті Орталық Азиядағы жоғары білімнің көшбасшылары қатарына қосты.  

Сонымен қатар, ректор Э. Вахтель Нархоз Университетін құрамында білім беру және ғылыми қызметтері мен жүйесі модернизацияланған заманауи бәсекеге қабілетті универсетке өзгерту процессіне бастамашылық етіп, басқаруда.

Көбінесе, Э.Вахтельдің бастамасымен жаңа факультеттер мен кафедралар құрылды, кадрларды дайындаудың көптеген жаңа бағытттары бойынша білікті мамандар дайындығы ашылды, бірнеше ғылыми-зерттеу институттары мен орталықтары құрылды.

Ғылыми қызығушылықтары

Вахтельдің жұмысы, ұзақ мерзімді мәдени және тарихи поцесстер арасындағы кері байланыстарға айрықша назар аудара отыра, тілдер, мәдениеттер және пәндердің ауқымды шеңберін қамтиды.

Өзінің "Балалық үшін күрес. Орыс мифының құрылуы" (Стэнфорд Университетінің баспасы, 1990)^[1] атты бірінші кітабында, Вахтель бірнеше іргелі әдеби мәтіндерден орыстың балалық туралы түсінігі шыққан жолдарды зерттеді.

"Тарихқа құлай берілу. Орыс жазушылары өткен шақтың бетіне қарайды" (Стэнфорд Университетінің баспасы, 1994)^[2] еңбегінде Карамзиннен Солженицынға дейінгі жазушылардың көркем әдебиеттегі мәтіндер мен тарихи мәтіндерінің арасындағы диалогты қарастырған.

Югославияға аса назар аударып, Вахтель кейін шамамен 100 жыл бойы Югославияның тұжырымдамасының дамуының әртүрлі жолдары туралы жазылған "Ұлттың құрылуы, ұлттың жойылуы: Югославиядағы әдебиет пен мәдени саясат" (Стэнфорд Университетінің баспасы, 1998)^[3] атты еңбегін жариялаған.

2006 жылы Вахтель "Коммунизмнен кейін өзекті боп қалу: Шығыс Еуропадағы жазушының рөлі" (Чикаго Университетінің баспасы) аттыкең ауқымды әдеби социологиялық зерттеуін жариялады.  

Шығыс Еуропа мен бұрынғы КСРО мемлекеттерінен алынған әдебиеттік талдау мен сауалнама деректері негізінде, кітапта поскеңестік әлемдегі әдебиет беделінің түсуі мен жазушылар қоғамда маңызын сақтау үшін қолданатын стратегиялар бақыланған. Бұл еңбек, сондай-ақ, серб, болгар және чех тілінде жарияланған.

2008жылыортақ аудиторияға арналған қысқаша тарих "Әлемдік тарихтағы Балкандар" (Оксфорд Университетінің баспасы)^[4] атты еңбегін жариялаған. Сонымен қатар, ол түрік, албан және италиян тілдерінде жарияланды.

Сонымен қатар, ректор Вахтель орыс театры мен драмасына қызығушылық танытады. Ол осы салада бірқатар кітаптар мен мақалаларды жазған, оның ішінде "Петрушка: бастауымен контексттары" (Солтүстік-БатысУниверситетінің баспасы, 1998)^[5] және "Күтілетін пьеса: 20-ғасыр орыс драмасындағы интерструктивтік қарым-қатынас" (Вашингтон Университетінің баспасы, 2006)^[6].

Сонымен қатар, Вахтель Ильей Виницкийдің бірлескен авторлығымен орыс әдебиетінің мәдени тарихы туралы "Орыс әдебиеті"(Polity Press, 2008) кітабын шығарды.

Вахтель көптеген жылдар бойы бірнеше славян тілдерінің аудармашысыболып жұмыс істеді.Оның жұмыстары арасында: Драго Янчардың «Пайғамбарлық және басқа да әңгімелер» (словен тілінен)кітабы, Мухарам Баздулдың «Екінші кітап» (Олег Андричпен босния тілінен) кітабы бар. Анджелина Полонскаяның поэзиясының үш жинақ кітабын жариялады (орыс тілінен), соның ішінде, "Пол Клидің қайығын" (Zephyr Press, 2013).

Илья Кутикпен бірге «Соңынан басына дейін. Ресей поэзиясының екітілді антологиясы» атты орыс поэзиясының алғашқы ірі веб-антологиясын құрды^[7].

1994 жылдан 2010 жылға дейінгі аралықта Вахтель Солтүстік-Батыс Университетінің баспасында бүкіл Шығыс және Орталық Еуропадан 50-ден астам кітап жарияланған  «Байланыссыз Еуропадағы жазба» атты әйгілі топтаманың редакторы қызметін атқарған^[8].

Отбасы

Үйленген, 2 ұлы және 2 қызы бар.

Ректор Вахтель кардиолог-дәрігер Др. Фред Вахтель (1923-2017) мен Мириам Радостың(1928-2009)отбасында туылып, өскен. 2 ағасы бар- Майкл Вахтель, (1960ж. туылған) – Принстон университетінде орыс әдебиетінің профессоры және Дэвид Вахтель (1962ж. туылған) – Endeavour Globalкомпаниясындағы маркетинг, байланыс және серіктестік бойынша ағавице-президент.

Ректор Вахтельдің аталары Шығыс Еуропадан шыққан.  Әкесінің ата-анасы: Джордж Вахтель шамамен 1900 жылы Ресейимпериясы, Польша, Галициида дүниеге келген; Белла Бекшамамен 1905 жылы жылы Ресейимпериясы, Польшададүниеге келген. Анасының ата-анасы: Андрей Радос шамамен 1885 жылы Австро-Венгерия империясы, Будапешттедүниеге келген;Берта Залменовна Драпкина 1896 жылы Ресей империясы, Ростов-на-Донудадүниеге келген.

Қызықты мәліметтер

• Туған тілі – ағылшын тілінен басқа 8 тілде еркін сөйлейді: орыс тілі, босния тілі, хорват тілі, серб тілі, черногория тілі, словен тілі, француз тілі, поляк тілі.
• 2014 жылдан бастап Жоғары білім сапасын жоғарылату туралы Ресей Федерациясы Жоғары білім және ғылым министрлігіне консультация береді.
• Профессор Вахтельмен аударылған орыс поэтессасы Анжелины Полонскаяның «ПаульКлеенің кемесі»кітабы 2014 жылы АҚШ-тағы ең мықты аударылған кітап ретінде«PEN Poetry Translation Award»сыйлығына ұсынылды.

Дереккөздер

1. Wachtel, Andrew (1990.). The battle for childhood : creation of a Russian myth /. Stanford, Calif. :: Stanford University Press,. ISBN 9780804717953
2. Stanford University Press. An Obsession with History: Russian Writers Confront the Past | Andrew Baruch Wachtel (англ.). www.sup.org
3. Making a Nation, Breaking a Nation. www.goodreads.com
4. The Balkans in World History. New Oxford World History. Oxford, New York: Oxford University Press. 2008-11-07. ISBN 9780195338010
5. Petrushka : sources and contexts. Wachtel, Andrew. Evanston, Ill.: Northwestern University Press. 1998. ISBN 0810115662
6. Wachtel, Andrew. (2006). Plays of expectations : intertextual relations in Russian twentieth-century drama. Seattle: Herbert J. Ellison Center for Russian, East European, and Central Asian Studies, University of Washington. ISBN 0295986476
7. "From the Ends to the Beginning: A Bilingual Anthology of Russian Poetry". max.mmlc.northwestern.edu
8. "Writings from an Unbound Europe | Northwestern University Press". nupress.northwestern.edu

Сыртқы сілтемелер

• Нархоз Университетінің сайты Мұрағатталған 17 мамырдың 2019 жылы.
• Нархоз Университетінің ректорымен сұхбат