ម្រោកអ៊ូ
| ម្យោកអ៊ូ မြောက်ဦး | |
|---|---|
| ទីក្រុង | |
 | |
 | |
| ប្រទេស | មីយ៉ាន់ម៉ា |
| ផ្នែក | រដ្ឋរ៉ាក់ឃីន |
| ស្រុក | ស្រុកម្យោកអ៊ូ |
| តំបន់កាន់កាប់ដោយរដ្ឋាភិបាល | តំបន់កាន់កាប់ដោយរដ្ឋាភិបាលម្យោកអ៊ូ |
| បានតាំងទីលំនៅ | ១៦ វិច្ឆិកា ១៤៣០ |
| ប្រជាជន (ជំរឿនឆ្នាំ២០១៤) | |
| • ជនជាតិ | ជនជាតិរ៉ាឃីន |
| • សាសនា | ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ |
ម្យោកអ៊ូ [lower-alpha ១] គឺជាទីក្រុងមួយនៅភាគខាងជើង រដ្ឋរ៉ាឃីន ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ជាទីក្រុងនៃទីប្រជុំជនម្យោកអ៊ូ ដែលជាអនុតំបន់នៃស្រុកម្យោកអ៊ូ ។
ម្យោកអ៊ូ មានសារៈសំខាន់ខាងវប្បធម៌សម្រាប់ ប្រជាជនរ៉ាឃីននៅក្នុងតំបន់ ហើយជាទីតាំងនៃទីតាំងបុរាណវត្ថុសំខាន់ៗជាច្រើន។ ចាប់ពីឆ្នាំ១៤៣០ ដល់ឆ្នាំ១៧៨៥ វាជារាជធានីនៃរាជាណាចក្រម្យោកអ៊ូ ដែលជារាជាណាចក្ររ៉ាឃីនដ៏ធំ និងមានឥទ្ធិពលបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
ភូមិសាស្ត្រ
[កែប្រែ]ម្យោកអ៊ូ មានចម្ងាយប្រហែល 11 kiloម៉ែត្រs (6.8 mi) ភាគខាងកើតនៃទន្លេកល្លាដាននៅលើច្រាំងទន្លេតូចៗរបស់វា។ ទីប្រជុំជននេះមានទីតាំងស្ថិតនៅលើវាលស្មៅតូចមួយនៃទន្លេរ៉ាក់ឃីនយ្យូម៉ា នៅត្រើយខាងកើតនៃវាលទំនាបកាឡាដាន។ ដូច្នេះហើយ ទីជនបទជុំវិញមានភ្នំខ្ពស់ ប៉ុន្តែក៏មានបឹង ព្រៃកោងកាង និងបឹងជាច្រើនផងដែរ។
ប្រវត្តិសាស្ត្រ
[កែប្រែ]_no_primeiro_plano_o_bairro_portugu%C3%AAs.jpg)
នៅឆ្នាំ ១៤៣០ ព្រះបាទមី្យនសៅមន បានបង្កើតនគរម្យោកអ៊ូជារាជធានីនៃរាជាណាចក្រអារ៉ាកាន ដែលបង្រួបបង្រួមចុងក្រោយបង្អស់។ នៅទីបំផុតទីក្រុងបានឈានដល់ទំហំ ១៦០ ០០០ នៅដើមសតវត្សទីដប់ប្រាំពីរ។ [១] ម្យោកអ៊ូ បានបម្រើការជារាជធានីនៃនគរម្យោកអ៊ូ និងស្តេចចំនួន ៤៩អង្គរហូតដល់ការសញ្ជ័យនៃនគរដោយរាជវង្សកូនបោន ភូមានៅឆ្នាំ១៧៨៤។
នគរអ៊ូត្រូវបានបែងចែកជាបីសម័យកាល៖ យុគសម័យដំបូងបំផុត (១៤៣០-១៥៣០) យុគសម័យកណ្តាល (១៥៣១-១៦៣៨) និងយុគសម័យចុងក្រោយ (១៦៣៨-១៧៨៤)។ វត្ថុបុរាណនៅអារ៉ាកាន នៅម្យោកអ៊ូហាក់ដូចជាផ្តល់ភស្តុតាងសមហេតុសមផលអំពីកន្លែងដែលព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានតាំងទីលំនៅ។ ថ្ងៃមាសនៃទីក្រុងម្យោកអ៊ូ ដែលនៅសតវត្សទី១៦ និង១៧ គឺជាសម័យកាលនៃស្តេច ទូដ័រ(Tudor), មុកហុល្ស (Moghuls), ស្តេចអយុធ្យា និង អាវ៉ា (Inwa:អ៊ិនវ៉ា), តោងនុ និង ហង្សាវត្តី ស្តេចនៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ ម្យោកអ៊ូ គឺជាទីក្រុងដែលមានលក្ខណៈចម្រុះ ដែលត្រូវបានពង្រឹងដោយកំពែងប្រវែង ៣០គីឡូម៉ែត្រ និងមានសំណាញ់ប្រឡាយ និងប្រឡាយដ៏ស្មុគស្មាញ។ នៅកណ្តាលទីក្រុងគឺ ព្រះរាជាវាំង ដែលមើលទៅខ្ពស់ជុំវិញតំបន់ជុំវិញដូចជា បន្ទាយអាស៊ី ។ ផ្លូវទឹកដែលបង្កើតឡើងដោយប្រឡាយ និងព្រែក ទទួលបានកិត្តិនាមនៃភាពស្រដៀងនឹងទីក្រុងវេនីស្ស ។
ម្យោកអ៊ូ ផ្តល់ជូននូវទីតាំងបុរាណវត្ថុដែលមានបំផុតមួយចំនួននៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ទាំងនេះរួមមាន សិលាចារឹក រូបព្រះពុទ្ធ ស្នាមជើងរបស់ព្រះពុទ្ធ និងវត្តដ៏អស្ចារ្យ ដោយខ្លួនវាផ្ទាល់ ដែលបានដោះផ្នែកខាងលើដែលសាងសង់នៅពេលក្រោយ នឹងមានការរចនាដូចគ្នាទៅនឹងរចនាប័ទ្មចេតិយ នៃប្រទេសឥណ្ឌាបុរាណ។ នៅទីក្រុងមាសម្យោកអ៊ូ មានវត្តអារាម និងវត្តអារាមរាប់មិនអស់ ដែលរក្សាទុកជាទីកន្លែង អាស្រ័យហេតុនេះ មានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងលើជីវិតខាងវិញ្ញាណរបស់ប្រជាជន។[ត្រូវការអំណះអំណាង]</link>
ក្នុងសម័យអាណានិគមរបស់ចក្រភពអង់គ្លេស ម្យោកអ៊ូត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា "មៈយោង (Mrohaung)" ឬ "ម្យោក(Myohaung)"។[ត្រូវការអំណះអំណាង] តំបន់នេះជាកន្លែងប្រយុទ្ធគ្នាក្នុងអំឡុងពេលយុទ្ធនាការ អារ៉ាកាន នៅផ្នែកចុងក្រោយនៃសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ។
នៅថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ ក្រុមអ្នកតវ៉ារ៉ាឃីនបានធ្វើបាតុកម្មកុបកម្ម នៅជិតអគាររដ្ឋាភិបាលក្នុងទីក្រុងម្យោកអ៊ូ បន្ទាប់ពីមានការហាមឃាត់ត្រូវបានចេញដោយអាជ្ញាធរក្នុងតំបន់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍មួយដែលរំលឹកខួបនៃការរំលាយព្រះរាជាណាចក្រម្យោកអ៊ូ ។ [២] [៣] ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងក្រុមបាតុករដែលប៉ុនប៉ងរឹបអូសយកអគាររដ្ឋាភិបាល ប៉ូលិសបានបាញ់គ្រាប់ពិត ចូលទៅក្នុងហ្វូងមនុស្ស ដោយបានសម្លាប់មនុស្សប្រាំពីរនាក់ និងរបួសដប់ពីរនាក់។ [៤] [៥]
ឯកសារយោង
[កែប្រែ]- ↑ ភូមា: မြောက်ဦးမြို့; MLCTS: mrauk u: mrui., ការបញ្ចេញសំឡេងភូមា: [mjaʊʔ ú mjo̰]; also spelled Mrauk-U or Mrauk Oo, and formerly Mrohaung or Myohuang
- ↑ "Mrauk U Travel – Rakhine (Arakan)". Gandawunshwebagan.com. Archived from the original on 11 May 2019. Retrieved 20 April 2019.
- ↑ Aung Khine, Min (4 April 2018). "Rakhine Field Investigation Delayed Months after Deadly Mrauk-U Incident". The Irrawaddy. https://www.irrawaddy.com/news/rakhine-field-investigation-delayed-months-deadly-mrauk-u-incident.html.
- ↑ Betty Han, Naw. "Former administrative officer of troubled Mrauk-U killed" (ជាen). The Myanmar Times. https://www.mmtimes.com/news/former-administrative-officer-troubled-mrauk-u-killed.html.
- ↑ Thar, Chan (24 January 2018). "Rakhines seek impartial probe of Mrauk-U riot" (ជាen). The Myanmar Times. https://www.mmtimes.com/news/rakhines-seek-impartial-probe-mrauk-u-riot.html.
- ↑ "7 ethnic Rakhine killed as Myanmar police open fire at riot: Official" (ជាen). The Straits Times. 17 January 2018. http://www.straitstimes.com/asia/se-asia/7-ethnic-rakhine-killed-as-myanmar-police-open-fire-at-riot-official.