សោមា
 | អត្ថបទនេះមិនបានបញ្ជាក់អំពីប្រភព ឬឯកសារយោងទេ។ សូមចូលរួមជួយក្នុងអត្ថបទនេះ ដោយរក-បញ្ជាក់អំពីប្រភព-ឯកសារយោងដែលគួរទុកចិត្តបាន។ ខ្លឹមសារគ្មានប្រភពអាចនឹងត្រូវ ជជែក ហើយនិងដកចេញ ។ (ខែកុម្ភៈ ២០១៤) |
| ព្រះមូម៉ានាងនាគ ជាព្រះនៃស្ត្រី | |
|---|---|
| កុរុង | |
 | |
| រជ្ជកាល | ប្រ.ពាក់កណ្ដាលសតវត្សទី១(ឬឆ្នាំ៦៨)-៥២ នៃ គ.ស |
| រាជ្យមុន | កុរុងមូម៉ា |
| រាជ្យបន្ត | កុរុងកៅណ្ឌិន្យទី១ |
| ស្វាមី/មហេសី | កៅណ្ឌិន្យទី១ |
| សន្តតិវង្ស | មូម៉ាវង្ស |
| បិតា | មិនស្គាល់ |
| ប្រសូត | ប្រហែលដើមសតវត្សទី១ នគរភ្វូណាន រឺ នគរគោកធ្លក រឺ សក្កទ្វីប |
| សុគត | ប្រហែលចុងសតវត្សទី១ នគរភ្វូណាន |
កុរុងសោមា ឬ លីវយី ឬ នាងនាគ (ប្រ.ដើមសតវត្សទី១-ប្រ.ចុងសតវត្សទី១) រជ្ជកាល (ប្រ.ពាក់កណ្ដាលសតវត្សទី១-៥២ នៃគ.ស) ជាអ្នកគ្រប់គ្រងនគរភ្វូណាន និងជាក្សត្រទីមួយនៃគោកធ្លក (សោយរាជ្យ រ.សតវត្សទី១)។ ព្រះនាងក៏ជាមេដឹកនាំស្រីទីមួយនៃប្រទេសកម្ពុជាដែរ។ ព្រះនាងជាព្រះមហេសីនៃកុរុងកៅណ្ឌិន្យទី១។
ព្រះនាម
[កែប្រែ]បើតាមឈ្មោះ មូម៉ា មានន័យថា កូនព្រះចន្ទ រឺ លោកខែ។ ក្នុងអត្ថន័យនៃឈ្មោះវាហាក់ដូចជា ចង់បញ្ជាក់ពីខ្សែស្រឡាយរវាង ព្រះអាទិត្យ និង ព្រះចន្ទ។
ពង្សាវតារ
[កែប្រែ]- ព្រះបិតាព្រះនាម មូម៉ា
- ព្រះមេល្វោ ព្រះនាម កៅណ្ឌិន្យទី១
ព្រេងនិទានក្នុងសិលាចារឹក
[កែប្រែ]បើតាមសិលាចារឹកនៅមីសឺន (កម្ពុជាក្រោម) ដែលគេបានសិក្សាកំណត់ថា ចារឆ្លាក់នៅក្នុងព.ស. ៦៥៨ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរទី១ មានព្រះនាមថា កៅណ្ឌិន្យ។ សិលាចារឹកនោះ បានបញ្ជាក់ថាព្រះអង្គ បានទទួលលំពែងមួយជាចំណងដៃពីព្រាហ្មណ៍ អឝ្វតថាមន សម្រាប់យកទៅចោលផ្សង កំណត់ទឹកដី ដែលត្រូវរៀបចំនគរ។ លំពែងនោះបានធ្លាក់ចំនគរគោកធ្លក ឬស្រុកខ្មែរសព្វថ្ងៃនេះ។ បន្ទាប់មក ព្រះកៅណ្ឌិន្យ ត្រូវបានរៀបអភិសេកជាមួយនិង ព្រះនាងសោមា ដែលត្រូវជាបុត្រីរបស់ស្ដេចភុជង្គនាគ។
រឿងនិទាន
[កែប្រែ]ទឹកដីនៅតាមដងទន្លេមេគង្គភាគខាងក្រោម ហើយនិងក្នុងដែនដីសណ្ដនៃទន្លេនេះ បានត្រូវពួកខ្មែរមួយក្រុមដែលមានជំនឿទៅលើសត្វនាគ ឬដែលជឿថា បុព្វបុរសដូនតារបស់ខ្លួន មានអម្បូរមកពីពូជនាគ រស់នៅតាំងពីយូរលង់មកហើយ។ ឯកសារចិនរបស់លោក ខាងថាយ ដែលបានមកទស្សនានគរភ្វូណាននៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សទី៣នៃគ្រិស្ដសករាជ បានរៀបរាប់ថា ប្រហែលជាក្នុងឆ្នាំ៥០នៃគ្រិស្ដសករាជ មានជនជាតិឥណ្ឌា ជាព្រាហ្មណ៍ម្នាក់ឈ្មោះ ហ៊ុនធៀន បានធ្វើដំណើរពីប្រទេសឥណ្ឌា តាមកោះខាងត្បូងមកអាណាចក្រភ្វូណាន។ ហេតុដែលបណ្ដាលអោយព្រាហ្មណ៍ ហ៊ុនធៀន ធ្វើដំណើរមកកាន់នគរភ្វូណាននេះ ព្រោះយប់មួយកុរុងហ៊ុនធៀន បានយល់សប្ដិឃើញថា ទេវតាដែលបីបាច់ថែរក្សាព្រះអង្គ បានធ្វើអំណោយធ្នូទិព្វមួយដល់ព្រះអង្គ ហើយបញ្ជាអោយព្រះអង្គឡើងជិះសំពៅដ៏ធំមួយ។ លោកខាងថាយ បន្តថា លុះព្រឹកឡើង ព្រះអង្គក៏ធ្វើដំណើរទៅកាន់ទេវស្ថាន ដើម្បីធ្វើសក្ការៈបូជា ស្រាប់តែបានឃើញធ្នូទិព្វនោះដូចសុបិនមែន។ ដោយសុបិនឆុតដូច្នេះ ព្រះអង្គក៏ធ្វើដំណើរតាមសមុទ្រ ទៅកាន់អាណាចក្រភ្វូណានតាមការណែនាំរបស់ទេវតាក្នុងការយល់សប្ដិនោះ។
មកដល់នគរភ្វូណាន កុរុងហ៊ុនធៀន បានពើបប្រយុទ្ធជាមួយរាជិនីនៃរដ្ឋនេះ ដែលលោកកាំងថៃ ថាមានព្រះនាមថា ព្រះនាងលាវយ៉េក។ ព្រះនាងលាវយ៉េក ដែលបាននាំកំលាំងទ័ពមកវាយលុកលើសំពៅកុរុងហ៊ុនធៀនមុន។ ដោយឫទ្ធានុភាពធ្នូទិព្វ ព្រះអង្គក៏ទទួលបានជ័យជម្នះលើព្រះនាង លាវយ៉េក ដែលជាម្ចាស់ស្រុក ដោយព្រះអង្គបានបាញ់សំពៅរបស់ព្រះនាងអោយធ្លាយពីម្ខាងទៅម្ខាង។ ដោយឃើញកុរុងហ៊ុនធៀន មានឫទ្ធិខ្លាំងពូកែដូច្នោះ ព្រះនាង លាវយ៉េក ក៏ព្រមចាញ់ព្រះអង្គ ហើយព្រះអង្គក៏បានរៀបអភិសេកព្រះនាងជាអគ្គមហេសី តាំងពីពេលនោះមក។
ការបង្កើតរាជវង្សដំបូង
[កែប្រែ]អ្នកស្នងរាជ្យតពីកុរុងហ៊ុនធៀន គឺជាកូនចៅរបស់ព្រះអង្គ ក្នុងនោះមានកុរុងហ៊ុនផានហួង ដែលជាព្រះរាជាមួយអង្គខ្លាំងពូកែ មានកលល្បិចក្នុងការធ្វើសង្គ្រាមពង្រឹងអំណាចកណ្ដាល ហើយវាយពង្រីកអាណាចក្រអោយធំទូលាយ។ ស្ដេចអង្គនេះសោយទិវង្គតក្នុងព្រះជន្ម ៩០ព្រះវស្សា នៅដើមសតវត្សទី៣នៃគ្រិស្ដសករាជ។ ព្រះរាជបុត្ររបស់ព្រះអង្គដែលអ្នកនិពន្ធចិន ថាមានព្រះនាម ផានផាន ត្រូវជ្រើសតាំងអោយឡើងស្នងរាជ្យបន្តពីព្រះអង្គ។ ប៉ុន្តែ ព្រះរាជាអង្គថ្មីនេះ បានប្រគល់កិច្ចការរដ្ឋទាំងអស់ទៅអោយមេទ័ពម្នាក់ឈ្មោះ ឝ្រីមារញ មើលកិច្ចការជំនួស។ ព្រះអង្គសោយរាជ្យបានតែបីឆ្នាំក៏សុគតទៅ។ ពួកនាម៉ឺនសព្វមុខមន្ត្រី ក៏ជ្រើសមេទ័ព ឝ្រីមារញ អោយឡើងសោយរាជ្យ។
រាជពង្សាវលី
[កែប្រែ]- លីវយី និង ហ៊ុនទៀន មានបុត្រ មិនស្គាល់?
- អាចជាព្រះនត្តា រឺ ព្រះរាជបុត្រស្នងតពីព្រះរាជបុត្រផ្សេងទៀត ហ៊ុនផានហួង រឺ អាច ជា ផានហួងហ៊ុន រឺ ផានហួងវម៌្ម សោយរាជ្យបន្ត ប្រហែលចុះពីហ៊ុនទៀន ពីររជ្ជកាល រឺ មួយរជ្ជកាល
ឯកសារយោង
[កែប្រែ]- ឯកសារចិន
- ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ដោយលោកស្រី ត្រឹង ងារ
- ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរដោយបណ្ឌិតរស់ ចន្ទ្រាបុត្រ
| មុនដោយ សោម |
កុរុងភ្វូណាន រឺ វ្យាធបុរ | តដោយ កុរុងកៅណ្ឌិន្យទី១ |
 |
អត្ថបទដែលទាក់ទងនឹងកម្ពុជានេះគឺជាអត្ថបទខ្លីមិនពេញលេញ។ លោកអ្នកអាចជួយវីគីភីឌាដោយសរសេរពង្រីកបន្ថែម។ |